Thứ trưởng Ngoại giao Phạm Quang Hiệu, Chủ nhiệm Uỷ ban Nhà nước về người Việt Nam ở nước ngoài (giữa) báo cáo về tình hình kiều bào trong năm qua. Ảnh: Lâm Khánh/TTXVN

Tại chương trình, Phó Chủ nhiệm Ủy ban Nhà nước về người Việt Nam ở nước ngoài Mai Phan Dũng thông tin, chương trình Xuân Quê hương là hoạt động chính trị, đối ngoại, văn hóa lớn nhất đầu năm mới 2023 nhằm kết nối kiều bào với trong nước, là dịp để lãnh đạo Đảng, Nhà nước lắng nghe tâm tư, nguyện vọng của bà con và vinh danh các tập thể, cá nhân kiều bào có nhiều đóng góp cho quê hương đất nước.

Năm nay, chương trình dự kiến tổ chức vào ngày 14/1 (tức ngày 23 tháng Chạp âm lịch năm Nhâm Dần), tại Trung tâm Hội nghị Quốc gia, thành phố Hà Nội, với sự tham gia của khoảng 3.000 đại biểu, trong đó có 1.000 đại biểu là người Việt Nam ở nước ngoài.

Sau gần 3 năm chịu ảnh hưởng của đại dịch COVID-19, với sự lãnh đạo của Đảng và Nhà nước, cùng sự chung sức, đồng lòng của nhân dân trong nước và đồng bào ta ở nước ngoài, đại dịch đã được kiểm soát, đời sống sinh hoạt của nhân dân trong nước cũng như kiều bào ta ở nước ngoài đã ổn định trở lại. Trong điều kiện thuận lợi đó, việc tổ chức chương trình Xuân Quê hương 2023 thể hiện tình cảm sâu sắc và sự quan tâm, chăm lo của lãnh đạo Đảng, Nhà nước dành cho bà con kiều bào, động viên đồng bào ta ở nước ngoài tiếp tục phấn đấu lao động, học tập, đoàn kết xây dựng cộng đồng người Việt Nam ở nước ngoài ổn định, vững mạnh, đóng góp tích cực cho sự nghiệp xây dựng, bảo vệ Tổ quốc.

Ông Mai Phan Dũng nêu rõ, chương trình cũng là dịp quan trọng để Đảng, Nhà nước và nhân dân trong nước bày tỏ sự trân trọng, đánh giá tích cực về những đóng góp chân thành, đáng quý của đồng bào ta ở nước ngoài dành cho nhân dân trong nước trong những năm qua, dù còn nhiều khó khăn do đại dịch COVID-19. Đây cũng là dịp để các bộ, ban, ngành, cơ quan Trung ương, địa phương tìm hiểu, lắng nghe những tâm tư, tình cảm của bà con kiều bào, qua đó nâng cao ý thức trách nhiệm của các cơ quan, tổ chức đối với cộng đồng người Việt Nam ở nước ngoài cũng như đối với công tác này.

Chương trình Xuân Quê hương 2023 tiếp tục duy trì tổ chức các hoạt động truyền thống như dâng hương, thả cá chép; hoạt động tri ân như viếng Lăng Chủ tịch Hồ Chí Minh, tưởng niệm các Anh hùng liệt sỹ; gặp gỡ lãnh đạo Đảng, Nhà nước; Liên hoan ẩm thực Việt; Chủ tịch nước chúc Tết kiều bào tại chương trình giao lưu nghệ thuật hoành tráng, kết hợp hài hòa giữa âm nhạc truyền thống và âm nhạc hiện đại, được truyền hình trực tiếp trên sóng Đài truyền hình Việt Nam (VTV1, VTV4; các nền tảng hạ tầng số như TV Online, VTV Go hoặc ứng dụng cho điện thoại di động).

Chương trình năm nay có một số điểm mới: Chủ đề “Đất nước niềm tin và khát vọng” thể hiện niềm tin, niềm tự hào và khát vọng của nhân dân trong nước và kiều bào ta ở nước ngoài vì tương lai tươi sáng của đất nước; đồng thời hưởng ứng tinh thần “khát vọng hùng cường” mà Đại hội XIII của Đảng đã đề ra. Chủ đề chương trình thể hiện niềm tin của nhân dân trong nước và kiều bào ta ở nước ngoài đối với sự lãnh đạo của Đảng và Nhà nước, đối với các chủ trương, chính sách của Đảng và Nhà nước trong xây dựng, điều hành, quản lý và phát triển đất nước, đưa đất nước phát triển mạnh mẽ, bền vững, vượt qua nhiều khó khăn, thách thức. Đồng thời, niềm tin còn thể hiện ở sự đoàn kết, thống nhất của toàn bộ hệ thống chính trị, sự quan tâm, sẻ chia của Đảng, Nhà nước và nhân dân trong nước đối với kiều bào ở nước ngoài và ngược lại.

"Đặc biệt, tinh thần “niềm tin và khát vọng” càng thể hiện rõ nét hơn trong bối cảnh đất nước đang trên đà phục hồi và phát triển kinh tế-xã hội sau dịch COVID-19. Niềm tin, sự nỗ lực, quyết tâm của Đảng và Nhà nước và nhân dân, kiều bào kết tinh thành khát vọng của dân tộc về một đất nước phồn vinh, thịnh vượng, hạnh phúc", Phó Chủ nhiệm Mai Phan Dũng nêu.

Bên cạnh các hoạt động chính, Xuân Quê hương 2023 còn có một số hoạt động bên lề từ ngày 13/1 dành cho kiều bào như: Tọa đàm của Ủy ban Đối ngoại Quốc hội với Đoàn kiều bào tiêu biểu về chính sách pháp luật đối với người Việt Nam ở nước ngoài (dự kiến lãnh đạo của Quốc hội tiếp và phát biểu chỉ đạo tại Tọa đàm); chương trình gặp mặt lãnh đạo Ủy ban Trung ương Mặt trận Tổ quốc Việt Nam và vinh danh kiều bào tiêu biểu; chương trình Hội chợ Xuân “Happy Tết 2023” với các hoạt động xúc tiến đầu tư, thương mại, du lịch tại Hà Nội; chương trình giao lưu tại Đài Tiếng nói Việt Nam; Lễ thả cá chép truyền thống tại Ao Sen trong khu di tích Hoàng thành Thăng Long. Nghi lễ sẽ do Chủ tịch nước chủ trì tại Ao Sen - dấu tích dòng sông cổ trong Hoàng thành Thăng Long, sau khi tiến hành lễ dâng hương tại Hoàng thành.

Phó Chủ nhiệm Ủy ban Nhà nước về người Việt Nam ở nước ngoài cho biết, trong những năm qua, nhằm bảo tồn và phát huy giá trị di sản khảo cổ học và đẩy mạnh nghiên cứu thể nghiệm văn hóa phi vật thể lễ hội cung đình, làm sống lại hồn cốt của văn hóa cung đình Thăng Long, hàng loạt nghi lễ cung đình đã được Trung tâm Bảo tồn Di sản Thăng Long - Hà Nội tái hiện, nhất là những nghi lễ trong dịp Tết Nguyên đán. Do đó, năm nay, Ủy ban Nhà nước về người Việt Nam ở nước ngoài (Bộ Ngoại giao) phối hợp với UBND thành phố Hà Nội, trong đó có Trung tâm Bảo tồn Di sản Thăng Long - Hà Nội tổ chức nghi lễ thả cá chép tại Ao Sen theo đúng nghi thức truyền thống, thể hiện sự trân trọng và lưu giữ giá trị văn hóa, lịch sử truyền thống của cha ông ta.

Từ Hội nghị gặp mặt thân mật các kiều bào nhân dịp Tết Nguyên đán Quý Dậu năm 1993 để lắng nghe tâm tư, nguyện vọng của bà con, đến năm 2008, Bộ Ngoại giao chủ trì, phối hợp với các cơ quan và một số địa phương tổ chức Chương trình “Xuân Quê hương.” Từ đó đến nay, chương trình đã trở thành sự kiện lớn thường niên, thu hút sự tham dự của đông đảo kiều bào từ khắp nơi trên thế giới về quê hương đón Tết, được cộng đồng người Việt Nam ở nước ngoài chờ đón mỗi dịp năm mới.

Ngày càng nhiều kiều bào tham gia đóng góp nguồn lực cho đất nước

Trong khuôn khổ chương trình, Thứ trưởng Bộ Ngoại giao Phạm Quang Hiệu, Chủ nhiệm Ủy ban Nhà nước về người Việt Nam ở nước ngoài đã thông tin về tình hình cộng đồng người Việt Nam ở nước ngoài, kết quả công tác của Ủy ban Nhà nước về người Việt Nam ở nước ngoài năm 2022 và phương hướng hoạt động năm 2023.

Thứ trưởng Phạm Quang Hiệu cho biết, công tác nghiên cứu, tham mưu, kiến nghị chính sách được triển khai phù hợp với tình hình mới, đạt được những kết quả nổi bật. Để tiếp tục thực hiện hiệu quả hơn Nghị quyết số 36-NQ/TW, Chỉ thị số 45-CT/TW và Kết luận số 12-KL/TW trong giai đoạn 2021-2026, Bộ Ngoại giao trình Chính phủ ban hành Nghị quyết 169/NQ-CP ban hành Chương trình hành động của Chính phủ tiếp tục đẩy mạnh công tác người Việt Nam ở nước ngoài giai đoạn 2021-2026. Nghị quyết này nhằm mục tiêu cụ thể hóa các nhiệm vụ, giải pháp do Bộ Chính trị đề ra về công tác người Việt Nam ở nước ngoài, giao đầu mối chủ trì và các cơ quan phối hợp theo chức năng, nhiệm vụ của các bộ, ngành, địa phương.

Bộ Ngoại giao đã ban hành Chương trình hành động của Bộ về triển khai Kết luận 12-KL/TW và Nghị quyết 169-NQ/CP. Ban cán sự đảng Bộ Ngoại giao chủ trì, phối hợp với Ban Dân vận Trung ương, Ban Tuyên giáo Trung ương và Đảng đoàn Mặt trận Tổ quốc Việt Nam tổ chức thành công Hội nghị quán triệt và triển khai Kết luận 12-KL/TW và Nghị quyết số 169/NQ-CP về công tác người Việt Nam ở nước ngoài trong tình hình mới; phối hợp, hướng dẫn nhiều địa phương xây dựng chương trình, kế hoạch hành động triển khai Kết luận 12-KL/TW và Nghị quyết 169-NQ/CP... Các hoạt động này nhằm tạo sự thống nhất về nhận thức và hành động giữa các cơ quan, tổ chức trực tiếp tham gia công tác người Việt Nam ở nước ngoài, bảo đảm nắm vững chủ trương, nhiệm vụ, giải pháp để tổ chức thực hiện hiệu quả công tác này trong tình hình mới.

Đáng chú ý, trong công tác giữ gìn và phát huy tiếng Việt trong cộng đồng, Bộ Ngoại giao đã tham mưu Thủ tướng Chính phủ phê duyệt Đề án Ngày Tôn vinh tiếng Việt trong cộng đồng người Việt Nam ở nước ngoài giai đoạn 2023-2030 (theo Quyết định số 930/QĐ-TTg ngày 3/8/2022), nhằm tôn vinh sự giàu đẹp của tiếng Việt, nâng cao nhận thức về ngôn ngữ và văn hóa dân tộc đối với kiều bào và bạn bè quốc tế, đặc biệt là thế hệ trẻ; thúc đẩy phong trào dạy và học tiếng Việt trong cộng đồng, qua đó góp phần giữ gìn và phát huy bản sắc văn hóa, truyền thống dân tộc.

“Thông qua việc tôn vinh ngôn ngữ dân tộc, góp phần xây dựng cộng đồng ổn định, đoàn kết, vững mạnh, tích cực đóng góp cho quê hương, đất nước. Để triển khai thực hiện Đề án này, Bộ Ngoại giao đã xây dựng và trình Thủ tướng Chính phủ Kế hoạch Ngày Tôn vinh tiếng Việt trong cộng đồng người Việt Nam ở nước ngoài năm 2023 - ngày 8/9 hằng năm - với những chương trình, hoạt động cụ thể”, Thứ trưởng Bộ Ngoại giao nêu.

Theo tinh thần của Kết luận 12-KL/TW, Bộ Ngoại giao đã xây dựng, hoàn thiện các chương trình về tăng cường sức mạnh đại đoàn kết dân tộc, phát huy nguồn lực của người Việt Nam ở nước ngoài trong tình hình mới, chăm lo cho kiều bào ở các địa bàn khó khăn như củng cố địa vị pháp lý, hỗ trợ năng lực hội nhập vào xã hội sở tại. Công tác đại đoàn kết, vận động, thu hút nguồn lực người Việt Nam ở nước ngoài tiếp tục được chú trọng, đẩy mạnh các hoạt động kết nối, thu hút nguồn lực doanh nhân, trí thức và các nguồn lực khác.

Ủy ban Nhà nước về người Việt Nam ở nước ngoài đã triển khai các hoạt động nổi bật như: Phối hợp với các cơ quan liên quan tổ chức các cuộc gặp gỡ của lãnh đạo cấp cao của Đảng, Nhà nước nhân các chuyến đi thăm các nước; tổ chức thành công các chương trình thường niên dành cho kiều bào như Xuân Quê hương tháng 1/2022, Lễ Giỗ tổ Hùng Vương tháng 4/2022, Đoàn kiều bào thăm Trường Sa và Nhà giàn DK1 vào tháng 5/2022, Trại hè Việt Nam tháng 7-8/2022…; qua đó, tạo điều kiện cho bà con - đặc biệt là kiều bào trẻ, gặp gỡ, trao đổi, tìm hiểu về đất nước, chủ quyền biển đảo quê hương; góp phần thắt chặt hơn sự gắn kết, khơi dậy lòng tự hào và trách nhiệm với Tổ quốc, củng cố và tăng cường khối đại đoàn kết toàn dân tộc.

Năm 2022, Ủy ban Nhà nước về người Việt Nam ở nước ngoài tổ chức các chuyến công tác tại các địa bàn có đông người Việt như Campuchia, Thái Lan, Hoa Kỳ, Hàn Quốc, Nhật Bản, Malaysia, Australia… để thăm hỏi tình hình bà con sau đại dịch COVID-19; cảm ơn và trân trọng tình cảm, những đóng góp quý báu của bà con dành cho quê hương, đất nước trong thời gian qua; đồng thời lắng nghe, ghi nhận tâm tư, nguyện vọng, đề xuất, kiến nghị của bà con để kịp thời có biện pháp xử lý.

"Các chương trình thường niên do Ủy ban Nhà nước về người Việt Nam ở nước ngoài tổ chức và những chuyến công tác cộng đồng là cơ hội để triển khai mạnh mẽ công tác đại đoàn kết, phát huy nguồn lực người Việt Nam ở nước ngoài phục vụ phát triển đất nước", Thứ trưởng Bộ Ngoại giao nêu.

Cùng với việc triển khai các chủ trương, chính sách của Đảng, Nhà nước về phát huy nguồn lực trí thức người Việt Nam ở nước ngoài, Thứ trưởng Phạm Quang Hiệu thông tin thêm về công tác chăm lo cho cộng đồng người Việt Nam ở nước ngoài như công tác hỗ trợ cộng đồng, bảo hộ công dân Việt Nam tại Ukraine; hỗ trợ cộng đồng người gốc Việt tại Campuchia; phối hợp với Ủy ban Đối ngoại Quốc hội tổ chức tọa đàm về chính sách pháp luật với cộng đồng người Việt Nam tại một số nước ở khu vực châu Âu để lắng nghe, tiếp thu tâm tư, vướng mắc đối với các vấn đề mà bà con rất quan tâm thời gian qua như vấn đề quốc tịch, xuất nhập cảnh, đất đai, nhà ở, miễn thị thực, kinh doanh đầu tư, giáo dục, thu hút chuyên gia, trí thức kiều bào...

Đối với trọng tâm công tác năm 2023, Thứ trưởng Bộ Ngoại giao Phạm Quang Hiệu cho biết, về chủ trương, chính sách, Ủy ban Nhà nước về người Việt Nam ở nước ngoài tiếp tục phối hợp các cơ quan liên quan rà soát các văn bản pháp luật dành cho người Việt Nam ở nước ngoài liên quan đến quốc tịch, cư trú, đầu tư, sở hữu nhà đất, nhập xuất cảnh, miễn thị thực…; bổ sung, hoàn thiện, kiến nghị những chính sách, biện pháp đột phá mới nhằm tranh thủ tối đa, phát huy mạnh mẽ hơn nữa nguồn lực kiều bào vào những vấn đề phát triển cụ thể, thiết thực của đất nước…

Về hỗ trợ cộng đồng, Ủy ban Nhà nước về người Việt Nam ở nước ngoài tăng cường các biện pháp tổng thể, lâu dài, đặc biệt ở những địa bàn khó khăn; đồng thời đổi mới, đa dạng hóa hình thức, linh hoạt trong biện pháp triển khai vận động kiều bào, trong đó tập trung vào thế hệ trẻ, lực lượng nòng cốt, những người có uy tín, ảnh hưởng trong cộng đồng...

Ủy ban Nhà nước về người Việt Nam ở nước ngoài tiếp tục đẩy mạnh công tác thông tin, tuyên truyền đối với kiều bào; thông tin thường xuyên cho cộng đồng về tình hình trong nước, các chính sách của Đảng và Nhà nước về công tác đối với người Việt Nam ở nước ngoài và các vấn đề bà con quan tâm; tiếp tục hỗ trợ hoạt động của một số phóng viên, cơ quan báo chí; đổi mới nội dung, đa dạng hóa phương thức chuyển tải thông tin, tăng cường hiệu quả cơ chế phối hợp, phản ứng nhanh, kịp thời phản bác hiệu quả những luận điệu sai trái, xuyên tạc của các lực lượng phản động, thù địch…

Đối với công tác vận động và hỗ trợ doanh nhân, trí thức người Việt Nam ở nước ngoài đóng góp xây dựng đất nước, Ủy ban Nhà nước về người Việt Nam ở nước ngoài tiếp tục phối hợp với các bộ, ngành trong nước, các tổ chức khoa học người Việt Nam ở nước ngoài tổ chức các hoạt động nhằm tranh thủ ý kiến đóng góp của kiều bào đối với các vấn đề phát triển kinh tế - xã hội Việt Nam, trên cơ sở bám sát các trọng tâm phát triển của đất nước; tiếp tục hoàn thiện cơ chế chính sách, pháp luật liên quan đến kiều bào, chính sách về thu hút, trọng dụng, đãi ngộ đối với chuyên gia, trí thức người Việt Nam ở nước ngoài và chính sách thu hút đầu tư, kinh doanh, chuyển giao công nghệ của kiều bào...

PV