Quang cảnh Hội nghị

Gìn giữ, kế thừa các hình thức kiến trúc phù hợp

Dự thảo Quy chế quản lý kiến trúc đô thị TPHCM có 4 chương và 17 điều được quy định cụ thể các nội dung liên quan đến quản lý kiến trúc đô thị của TP, như: Quản lý kiến trúc đô thị, các công trình xây dựng theo quy hoạch đô thị được duyệt, kiểm soát việc xây dựng mới, cải tạo, chỉnh trang đô thị theo định hướng phát triển kiến trúc, bảo vệ cảnh quan, bản sắc văn hóa trên phạm vi lập quy chế. Bên cạnh đó, quản lý quy hoạch, kiến trúc theo đồ án thiết kế đô thị riêng; những khu vực có Quy chế quản lý quy hoạch, kiến trúc đô thị riêng; quản lý cấp phép xây dựng trong các khu vực đô thị; quản lý quy hoạch, kiến trúc tại khu vực có địa hình đặc thù; quy chế quản lý đối với quy hoạch và không gian TP; quy chế quản lý đối với công trình kiến trúc.

Đối với đô thị, Dự thảo cho thấy phải tuân thủ định hướng phát triển không gian đô thị trong đồ án quy hoạch chung được duyệt; xây dựng hình ảnh kiến trúc đô thị hiện đại, năng động kết hợp với việc gìn giữ, kế thừa các hình thức kiến trúc phù hợp với điều kiện tự nhiên, văn hóa, lịch sử của TP qua các giai đọan hình thành và phát triển. Phù hợp với các khu chức năng và sử dụng đất; điều kiện địa chất công trình và địa chất thủy văn. Định hình các điểm nhấn kiến trúc cảnh quan tại các vị trí đặc biệt dựa trên các yếu tố như: điều kiện hạ tầng giao thông, các hướng nhìn, cửa ngõ đô thị, các khu vực quan trọng về Văn hóa lịch sử, chính trị; tính kinh tế, hiệu quả về dụng đất, các điều kiện tự nhiên như địa chất, dòng chảy, quan điểm phát triển…

Ngoài ra, bảo tồn đa dạng sinh học, đa dạng văn hóa, kêu gọi đầu tư và trợ giúp các hoạt động nghiên cứu, giám sát nguồn lợi và phát triển kinh tế, xã hội, du lịch sinh thái, giáo dục và đào tạo, bảo đảm phát triển bền vững.

Theo Sở Quy hoạch Kiến trúc TP, Quy chế quản lý kiến trúc TP là cần thiết để cụ thể hóa các quy chuẩn, tiêu chuẩn nhà nước về quy hoạch, kiến trúc và xây dựng phù hợp với điều kiện thực tế của TP. Quản lý kiến trúc đô thị, các công trình xây dựng theo quy hoạch đô thị được duyệt, kiểm soát việc xây dựng mới, cải tạo, chỉnh trang đô thị theo định hướng phát triển kiến trúc, bảo vệ cảnh quan, bản sắc văn hóa trên địa bàn TP.

Hướng tới mục tiêu chính là giải quyết môi trường sống của người dân

Phó Chủ tịch Uỷ ban MTTQ Việt Nam TP Phan Kiều Thanh Hương phát biểu tại Hội nghị

Tại hội nghị, đa số các đại biểu cho rằng việc xây dựng Dự thảo Quy chế quản lý kiến trúc đô thị TPHCM cần được nghiên cứu cụ thể, phù hợp với đô thị, kiến trúc của TP. Cụ thể, việc thiết kế công trình kiến trúc cần hài hòa giữa lợi ích chung và lợi ích riêng, đảm bảo phục vụ nhu cầu sử dụng nhưng không gây ảnh hưởng đến mỹ quan và việc sử dụng các không gian đô thị. Trong đó, quy hoạch đô thị phải kế thừa, bảo tồn mang giá trị thời đại. Đối với kiến trúc công trình xây dựng dọc khu vực sông, rạch phải hài hòa với không gian mặt nước, phản ánh đặc trưng đô thị sông nước TP. Các công trình công cộng cần được thiết kế bảo đảm sử dụng năng lượng hiệu quả và thuận tiện cho người tàn tật tiếp cận theo quy định của các quy chuẩn hiện hành…

Nhiều ý kiến cũng lưu ý Dự thảo cần quy định về kế thừa, tiếp thu và phát huy các trường phái kiến trúc bản địa và xu hướng kiến trúc quốc tế tại TPHCM qua nhiều thời kỳ, tạo nên một môi trường kiến trúc đa dạng với nhiều hạng mục công trình khác nhau từ nhà phố, dinh thự, cơ quan hành chính đến các công trình công cộng khác như nhà hát, bảo tàng, thư viện, bệnh viện…

Kiến trúc sư Khương Văn Mười phát biểu tại hội nghị

Kiến trúc sư Khương Văn Mười, Ủy viên Hội đồng Tư vấn Văn hóa - Nghệ thuật Ủy ban MTTQ Việt Nam TP cho rằng thực tế hiện nay, bên cạnh những khu dân cư hiện hữu có quy hoạch, tại TP vẫn tồn tại những khu dân cư phát triển tự phát. Vì vậy, Dự thảo cần hướng tới mục tiêu chính là cần có định hướng phát triển không gian, giải quyết môi trường sống của người dân tốt hơn. Hiện nay, TP đang có các dự án hiện hiện và các dự án mới đang hình thành với nhiều quy mô. Vì vậy, cần có sự sắp xếp kiến trúc cho các khu nhà ở của người dân, đảm bảo những quy chuẩn không gian, môi trường sống, điều kiện sống của người dân.

Về định hướng kiến trúc, không gian cảnh quan, Kiến trúc sư Khương Văn Mười đề nghị cần khuyến khích họp khối, nhưng phải theo quy định nhà cao tầng, kiến trúc một thể thống nhất; tạo khoảng trống chung quanh sẽ được cộng thêm hồ sơ sử dụng đất và chiều cao. Bên cạnh đó, cần quy định không có phép xây dựng ban công đối với các ngôi nhà đối diện tại các hẻm hẹp dưới 3m, vì sẽ gây ảnh hưởng đến môi trường sống của người dân; quy định ngã ba, ngã tư đường cần có đèn tín hiệu và âm thanh cho người khuyết tật…

Luật sư Trương Thị Hòa, Phó Chủ tịch Trung tâm Trọng tài Thương mại TP, thành viên Hội đồng tư vấn Dân chủ - Pháp luật Ủy ban MTTQ Việt Nam TP đánh giá cao về sự cần thiết ban hành Quy chế, vì quy chế quản lý đô thị đang áp dụng hiện nay được xây dựng trên cơ sở pháp lý đã thay đổi.

Tuy nhiên, bà Trương Thị Hòa kiến nghị cơ quan soạn thảo Quy chế cần nghiên cứu xác định tên gọi Quy chế cho chính xác, đồng bộ với quy định chung của Luật Kiến trúc. Bên cạnh đó, nghiên cứu bổ sung thêm đối tượng áp dụng của Quy chế; bổ sung nội dung định hướng về phòng, chống thiên tai; thích ứng biến đổi khí hậu; quy định lấy ý kiến bằng văn bản của các kỹ sư xây dựng trong các công trình có quy mô lớn... Ngoài ra, Quy định cần phải công khai, minh bạch để người dân được đơn giản hóa thủ tục hành chính, biết rõ và thực hiện hiệu quả hơn. Luật sư cho rằng: “Quá trình rà soát thực hiện nó quan trọng lắm, cho nên cần xác định rõ trách nhiệm của Sở quy hoạch Kiến trúc là phải rà soát, đánh giá việc thực hiện quy chế này theo định kỳ 05 năm hoặc có thể đột xuất khi UBND TP có yêu cầu thì Sở quy hoạch Kiến trúc phải có cái đánh giá sau một năm như thế nào. Quy định này càng rõ ràng sẽ càng bớt đi cái thủ tục hành chính, cho nên phải công khai, minh bạch để người dân được đơn giản hóa thủ tục hành chính, biết rõ và thực hiện cho tốt”…

Còn ông Lê Hồng Nhật, Chuyên viên Viện nghiên cứu Phát triển TP.HCM cho rằng, về bản sắc văn hóa dân tộc là khó thực hiện vì nó liên quan đến vấn đề văn hóa và bảo tồn. Ông cho rằng: “Ở góc độ cá nhân, là một người dân tôi cũng rất quan tâm đến vấn đề xây dựng nhà ở riêng lẻ như thế nào, ô van vươn ra, màu sắc của công trình, đặc biệt là cần có những công trình điểm nhấn cho thấy sự chuyển tiếp khi mình đi từ khu vực này qua khu vực khác thì cần làm rõ thêm”.

Chủ tịch Hội Nhà báo TP.HCM Trần Trọng Dũng cho rằng, dự thảo Quy chế chưa quan tâm đến phần quy hoạch hầm để xe tại các khu chung cư, mà chỉ dừng lại ở quy hoạch hầm để xe tại các Trung tâm thương mại; bên cạnh đó, việc bố trí mảng xanh theo đầu người của dự thảo Quy chế liệu đã hợp lý hay chưa, vì nếu so với tình hình thực tế thì quy định này không khả thi… Mặt khác, những quy định trong dự thảo Quy chế này còn liên quan rất nhiều vấn đề đến việc bảo tồn các kiến trúc độc đáo, những di sản văn hóa của TP, những đặc trưng của các dân tộc đang sinh sống và làm ăn trên địa bàn TP mà các cơ quan chức năng chưa tập trung thu thập ý kiến phản biện đầy đủ, trong thời gian tới cần chú ý vấn đề này…

Phó Chủ tịch Uỷ ban MTTQ Việt Nam TP Phan Kiều Thanh Hương phát biểu tại Hội nghị

Kết luận tại hội nghị, Phó Chủ tịch Uỷ ban MTTQ Việt Nam TP Phan Kiều Thanh Hương cho rằng Quy chế quản lý quy hoạch, kiến trúc đô thị chung TP được triển khai thực hiện năm 2014, qua thời gian thực hiện đã phát sinh nhiều vướng mắc, bất cập. Qua đó việc ban hành Quy chế quản lý kiến trúc đô thị TP rất cần thiết nhằm cụ thể hóa các quy chuẩn, tiêu chuẩn nhà nước về quy hoạch, kiến trúc và xây dựng phù hợp với điều kiện thực tế của TP; quản lý kiến trúc đô thị, các công trình xây dựng theo quy hoạch đô thị được duyệt, kiểm soát việc xây dựng mới, cải tạo, chỉnh trang đô thị theo định hướng phát triển kiến trúc, bảo vệ cảnh quan, bản sắc văn hóa trên địa bàn TP.

Phó Chủ tịch Uỷ ban MTTQ Việt Nam TP Phan Kiều Thanh Hương cảm ơn, ghi nhận các ý kiến đóng góp, phản biện tâm huyết của các đại biểu. Đồng chí mong muốn cơ quan soạn thảo tiếp thu điều chỉnh Quy chế phù hợp, vừa kế thừa, bảo tồn mang giá trị thời đại, tiếp nối phát triển để TP là một đô thị không chỉ mang tầm quốc gia mà còn là một đô thị mang tầm khu vực và quốc tế.

Hương Diệp