Thấm nhuần lời dạy của Chủ tịch Hồ Chí Minh và quan điểm chỉ đạo của Đảng về đại đoàn kết toàn dân tộc, thời gian qua, Mặt trận Tổ quốc Việt Nam thành phố Hà Nội và các tổ chức thành viên đã thực hiện tốt nhiệm vụ tuyên truyền, vận động, tập hợp Nhân dân đoàn kết, thi đua yêu nước, phát huy sức mạnh khối đại đoàn kết toàn dân tộc trong xây dựng và bảo vệ Tổ quốc. Đặc biệt, đã linh hoạt, chủ động, sáng tạo trong thực hiện 5 Chương trình hành động của Ủy ban Trung ương Mặt trận Tổ quốc Việt Nam, thực hiện có hiệu quả phong trào thi đua yêu nước, các cuộc vận động trong tình hình mới.

Tuyên truyền, vận động, tập hợp các tầng lớp nhân dân; củng cố, tăng cường, phát huy sức mạnh đại đoàn kết toàn dân tộc xây dựng và bảo vệ Tổ quốc Việt Nam xã hội chủ nghĩa

Bám sát sự lãnh đạo, định hướng của Thành ủy, hướng dẫn của Ủy ban Trung ương Mặt trận Tổ quốc Việt Nam, Đảng đoàn, Ban Thường trực Ủy ban Mặt trận Tổ quốc Việt Nam Thành phố đã chủ động đổi mới mạnh mẽ nội dung, phương thức hoạt động, hướng mạnh về cơ sở, lấy địa bàn dân cư, tổ dân phố, thôn, làng để tổ chức các hoạt động. Đa dạng hóa các hình thức tập hợp, vận động, đoàn kết rộng rãi các tầng lớp nhân dân; phát huy vai trò của các nhân sĩ, trí thức, các hội đồng tư vấn, cá nhân tiêu biểu, người có uy tín trong đồng bào các dân tộc, tôn giáo làm hạt nhân trong công tác tuyên truyền, vận động, xây dựng phong trào, củng cố khối đại đoàn kết toàn dân tộc.

Vận động Nhân dân thi đua lao động sáng tạo, thực hiện thắng lợi các mục tiêu phát triển kinh tế, văn hóa, xã hội, giữ vững quốc phòng, an ninh của đất nước

Mặt trận Thành phố đã cùng các tổ chức thành viên củng cố, mở rộng khối đại đoàn kết toàn dân tộc thông qua việc triển khai có hiệu quả các phong trào thi đua yêu nước, các cuộc vận động: “Toàn dân đoàn kết xây dựng nông thôn mới, đô thị văn minh”, “Người Việt Nam ưu tiên dùng hàng Việt Nam”, phong trào “Đoàn kết sáng tạo, nâng cao năng suất, chất lượng, hiệu quả, hội nhập quốc tế”, “Toàn dân bảo vệ an ninh Tổ quốc”, hoạt động “Vì người nghèo” và công tác cứu trợ, cứu nạn...

Việc thực hiện cuộc vận động “Toàn dân đoàn kết xây dựng nông thôn mới, đô thị văn minh” thu được nhiều kết quả tích cực. Đến nay, 16/18 huyện, thị xã, 100% các xã trên địa bàn Thành phố được công nhận đạt chuẩn nông thôn mới, trong đó, có 48 xã đạt chuẩn nông thôn mới nâng cao, 5 xã nông thôn mới kiểu mẫu, là địa phương có số xã đạt chuẩn nông thôn mới cao nhất cả nước. Đời sống nông dân không ngừng được cải thiện và nâng cao.

Hội nghị đại biểu Nhân dân bàn việc xây dựng đời sống văn hóa ở khu dân cư, trọng tâm bàn việc nâng cao chất lượng cuộc vận động “Toàn dân đoàn kết xây dựng nông thôn mới, đô thị văn minh” là hoạt động thường niên được Thành phố triển khai gần 20 năm qua ở các khu dân cư và các xã, phường, thị trấn. Hội nghị đã trở thành nét đẹp, biểu thị cho tinh thần đại đoàn kết, phát huy dân chủ, vai trò, trách nhiệm của Nhân dân trong xây dựng quê hương tại mỗi cộng đồng dân cư.

Ngày hội Đại đoàn kết toàn dân tộc ở khu dân cư được tổ chức hàng năm với nhiều đổi mới, sáng tạo, đã trở thành đợt sinh hoạt chính trị văn hóa trong các tầng lớp nhân dân. Đây là dịp tôn vinh các tập thể, cá nhân người tốt việc tốt, những điển hình tiên tiến, các nhân tố mới trên các lĩnh vực của đời sống xã hội; thăm hỏi, giúp đỡ các gia đình chính sách, người có hoàn cảnh khó khăn, góp phần đưa chủ trương, nghị quyết của Đảng vào cuộc sống, phát triển kinh tế, đảm bảo an ninh xã hội, xây dựng nếp sống văn hóa, văn minh, phát huy và giữ gìn bản sắc văn hóa của cộng đồng dân cư.

Hà Nội còn là một trong những địa phương được đánh giá là “đầu tàu” trong triển khai cuộc vận động “Người Việt Nam ưu tiên dùng hàng Việt Nam”. Công tác tuyên truyền cuộc vận động được đẩy mạnh với nhiều hình thức đa dạng, phong phú, đã có sức lan tỏa, góp phần khuyến khích và định hướng tiêu dùng của người dân trong việc sử dụng, mua sắm hàng Việt. Chương trình bình chọn “Hàng Việt Nam được người tiêu dùng yêu thích” qua 13 năm thực hiện là điểm nhấn sáng tạo trong triển khai cuộc vận động của Thành phố, góp phần quảng bá các sản phẩm, hàng hóa Việt Nam chất lượng cao đến người tiêu dùng trong nước và quốc tế.

Các hoạt động an sinh xã hội, chăm lo cho người nghèo, đối tượng chính sách xã hội, chăm lo cho đoàn viên, hội viên được triển khai ngày càng bài bản, hiệu quả, mặc dù bị ảnh hưởng tiêu cực của dịch bệnh Covid-19, song, kết quả năm sau luôn cao hơn năm trước. 5 năm qua, toàn Thành phố đã tiếp nhận đăng ký, ủng hộ Quỹ “Vì người nghèo” với tổng số tiền trên 303 tỷ đồng. Từ nguồn Quỹ vận động được, Mặt trận các cấp đã hỗ trợ xây mới và sửa chữa 7.637 nhà Đại đoàn kết; hỗ trợ sinh kế cho 10.476 người nghèo.

Trước những yêu cầu, nhiệm vụ phát sinh từ thực tiễn, Mặt trận các cấp Thành phố đã nhanh chóng, kịp thời ra lời kêu gọi, tập hợp sức mạnh của khối đại đoàn kết toàn dân, phát huy tinh thần “Hà Nội vì cả nước, cùng cả nước”, tham gia ủng hộ Quỹ Cứu trợ vào từng thời điểm cụ thể, được các tầng lớp nhân dân, các tổ chức tôn giáo, đồng bào các dân tộc và người Việt Nam ở nước ngoài đồng tình hưởng ứng, tạo thành phong trào rộng lớn và có hiệu quả thiết thực. 5 năm qua, Mặt trận các cấp đã vận động trên 132,5 tỷ đồng ủng hộ Nhân dân các tỉnh miền Trung khắc phục hậu quả mưa lũ; vận động trên 236 tỷ đồng ủng hộ Quỹ “Vì biển, đảo Việt Nam” để hỗ trợ xây dựng Nhà văn hóa đa năng tại quần đảo Trường Sa. Uỷ ban Mặt trận Tổ quốc Việt Nam Thành phố trích gần 105,6 tỷ đồng từ Quỹ “Cứu trợ” Thành phố để hỗ trợ các tỉnh miền Trung, Tây Nguyên, Tây Bắc khắc phục hậu quả bão lũ, gia đình các nạn nhân trên địa bàn bị tai nạn, bị thiệt mạng do hỏa hoạn.

Đặc biệt, trước sự bùng phát của đại dịch Covid-19, Mặt trận Tổ quốc Việt Nam thành phố đã tuyên truyền, vận động Nhân dân tham gia ủng hộ công tác phòng, chống dịch, đã tiếp nhận ủng hộ với tổng số tiền và hàng hóa trị giá 1.352,8 tỷ đồng; tiếp nhận ủng hộ 14 tỷ đồng tiền mặt cho chương trình “Sóng và máy tính cho em” và các thiết bị học trực tuyến trị giá hàng chục tỷ đồng; chuyển hỗ trợ công tác phòng, chống dịch 427,2 tỷ đồng. Nhiều hoạt động sáng tạo do Mặt trận các cấp triển khai để hỗ trợ công tác phòng, chống dịch đã huy động sự vào cuộc của các cơ quan, tổ chức, cá nhân được Nhân dân đồng tình và đánh giá cao như: Mô hình “Chợ 0 đồng”, “Gian hàng 0 đồng”, “Chuyến xe 0 đồng”..., chương trình “Đoàn kết chống dịch” cung cấp số điện thoại đường dây nóng từ Thành phố đến cơ sở để hỗ trợ kịp thời người dân gặp khó khăn.

Những năm gần đây, hưởng ứng phong trào Đoàn kết sáng tạo do Trung ương phát động, hệ thống Mặt trận Tổ quốc Việt Nam các cấp và các tổ chức thành viên đã vào cuộc triển khai mạnh mẽ, với nhiều phong trào thi đua sáng tạo theo chức năng, nhiệm vụ của từng tổ chức, đã thu hút đông đảo đoàn viên, hội viên tham gia, phát huy được trí tuệ, nguồn lực góp phần phát triển kinh tế, văn hóa, xã hội, thực hiện thắng lợi các nhiệm vụ chính trị của Thủ đô. Nhiều mô hình mới được triển khai, phát huy hiệu quả. Với quyết tâm đẩy mạnh và nâng cao chất lượng phong trào, từ năm 2020, Ủy ban Mặt trận Tổ quốc Việt Nam các cấp Thành phố đã kiện toàn Hội đồng thẩm định xét và đề nghị công nhận sáng kiến, ý tưởng mới; triển khai, lan tỏa các mô hình hay, cách làm mới trong toàn hệ thống.

Thực hiện dân chủ, đại diện, bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp, chính đáng của nhân dân; giám sát và phản biện xã hội, phòng, chống tham nhũng, lãng phí, tham gia xây dựng Đảng, chính quyền trong sạch vững mạnh

Phát huy vai trò của Mặt trận Tổ quốc Việt Nam trong tham gia xây dựng Đảng, xây dựng chính quyền, Mặt trận Tổ quốc Việt Nam các cấp Thành phố đã chủ động phối hợp xây dựng quy chế, ký kết và triển khai thực hiện Chương trình phối hợp công tác giữa Mặt trận với Hội đồng nhân dân, Ủy ban nhân dân, các ngành, đoàn thể; phát huy dân chủ, tham gia giám sát, phản biện xã hội, đóng góp ý kiến để xây dựng Đảng, chính quyền trong sạch, vững mạnh.

Trong thời gian tổ chức Đại hội Đảng các cấp, Ủy ban Mặt trận Tổ quốc Việt Nam các cấp và các tổ chức chính trị - xã hội đã chủ động lấy ý kiến đóng góp của các tầng lớp nhân dân vào Văn kiện Đại hội Đảng các cấp, các ý kiến góp ý đã được các cấp ủy Đảng, chính quyền tiếp thu, chỉnh sửa. Chủ động, trách nhiệm, tham gia tổ chức thành công các kỳ bầu cử đại biểu Quốc hội và đại biểu Hội đồng nhân dân các cấp trên địa bàn Thành phố; phối hợp lựa chọn, hiệp thương giới thiệu để Hội đồng nhân dân cùng cấp bầu các vị Hội thẩm nhân dân.

Hệ thống Mặt trận các cấp Thành phố tăng cường các hoạt động xây dựng Đảng, xây dựng chính quyền tại cơ sở, trong đó chú trọng vào công tác giám sát của Mặt trận, giám sát của Nhân dân, nhất là khi Thành phố thực hiện thí điểm mô hình chính quyền đô thị theo Nghị quyết số 97/2019/QH14 ngày 27/11/2019 của Quốc hội. Đẩy mạnh phát huy vai trò, sức mạnh của Nhân dân trong tham gia đấu tranh phòng, chống tham nhũng, lãng phí; tham gia giám sát việc tu dưỡng, rèn luyện đạo đức, lối sống của người đứng đầu, cán bộ chủ chốt và cán bộ, đảng viên. 5 năm gần đây, Mặt trận Tổ quốc Việt Nam các cấp trên địa bàn Thành phố đã tham gia góp ý đối với 5.364 dự thảo văn bản của Đảng, 4.622 dự thảo văn bản của chính quyền, góp ý trực tiếp tại 4.599 hội nghị và góp ý đối với 2.285 cán bộ, công chức, đảng viên; tổ chức hơn 6.960 cuộc tiếp xúc cử tri với đại biểu Quốc hội, đại biểu Hội đồng nhân dân các cấp.

Trong hoạt động giám sát, gắn với yêu cầu, nhiệm vụ và bám sát tình hình thực tiễn trong từng giai đoạn, Mặt trận các cấp Thành phố đã chủ động lựa chọn những nội dung có trọng tâm, trọng điểm, những vấn đề mà Nhân dân quan tâm, kiến nghị để giám sát. Những năm gần đây, Mặt trận Thành phố tập trung giám sát các nội dung, như: cuộc bầu cử đại biểu Quốc hội và Hội đồng nhân dân các cấp nhiệm kỳ 2021 - 2026, công tác phòng, chống dịch Covid-19, việc thực hiện các chính sách hỗ trợ các đối tượng bị ảnh hưởng bởi đại dịch Covid-19; quy trình cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất cho các cơ sở tôn giáo trên địa bàn thành phố Hà Nội. Số lượng, chất lượng các cuộc giám sát, phản biện xã hội năm sau tăng hơn năm trước. Mặt trận các cấp Thành phố đã chủ trì tổ chức 5.596 đoàn giám sát, trên các nội dung, lĩnh vực khác nhau.

Trong hoạt động phản biện, Mặt trận các cấp đã ký Quy chế phối hợp với Hội đồng nhân dân, Ủy ban nhân dân cùng cấp; chủ động, tích cực tham gia vào quá trình xây dựng các chủ trương, chính sách mới bằng việc tham gia góp ý vào các dự thảo Luật, dự thảo Nghị quyết, Chỉ thị...; tổ chức 2.904 hội nghị phản biện xã hội vào các dự thảo Nghị quyết của Hội đồng nhân dân cùng cấp thực hiện các nhiệm vụ chính trị, kinh tế - xã hội, an ninh quốc phòng và các chuyên đề liên quan đến quyền và lợi ích hợp pháp, chính đáng của Nhân dân. Các ý kiến phản biện xã hội được chính quyền các cấp nghiên cứu, tiếp thu, chỉnh sửa để các chủ trương, chính sách được thực hiện khả thi.

Hàng năm, Mặt trận các cấp Thành phố phối hợp tổ chức các hội nghị đối thoại giữa người đứng đầu cấp uỷ, chính quyền với Mặt trận và Nhân dân, thực hiện tốt công tác tuyên truyền, phổ biến giáo dục pháp luật, công tác tiếp công dân, giải quyết khiếu nại, tố cáo, công tác hoà giải ở cơ sở, giải quyết mâu thuẫn trong nội bộ Nhân dân, góp phần hạn chế phát sinh điểm nóng gây mất ổn định xã hội.

Tăng cường đoàn kết quốc tế, mở rộng hoạt động đối ngoại nhân dân

Ủy ban Mặt trận Tổ quốc Việt Nam các cấp Thành phố thường xuyên làm tốt công tác tuyên truyền, vận động các tầng lớp nhân dân thực hiện chủ trương đối ngoại của Đảng, chính sách ngoại giao của Nhà nước, đối ngoại nhân dân của Mặt trận và các đoàn thể; tiếp tục tuyên truyền Nghị quyết số 22-NQ/TW của Bộ Chính trị về “Hội nhập quốc tế”, Chỉ thị số 04-CT/TW của Bộ Chính trị về đổi mới và nâng cao hiệu quả công tác đối ngoại nhân dân trong tình hình mới”; phối hợp xây dựng chương trình thông tin, tuyên truyền về hình ảnh Thủ đô, đất nước và con người Việt Nam, mở rộng quan hệ với các đối tác có chức năng tương đồng. Phát huy vai trò của cộng đồng người Việt Nam ở nước ngoài trong các hoạt động đoàn kết, hữu nghị, phát triển quan hệ hợp tác quốc tế. 5 năm qua, Ủy ban Mặt trận Tổ quốc Việt Nam thành phố Hà Nội tổ chức đón tiếp 13 đoàn khách quốc tế, tổ chức 8 đoàn cán bộ đi học tập, trao đổi kinh nghiệm công tác vận động quần chúng và nắm tình hình đời sống người Việt Nam ở nước ngoài và thực hiện cuộc vận động “Người Việt Nam ưu tiên dùng hàng Việt Nam”.

Tăng cường củng cố tổ chức, đổi mới nội dung, phương thức, nâng cao hiệu quả hoạt động của Mặt trận Tổ quốc Việt Nam Thành phố, đáp ứng yêu cầu nhiệm vụ trong giai đoạn mới

Mặt trận Tổ quốc Việt Nam các cấp Thành phố thường xuyên kiện toàn, bổ sung, thay thế các vị Ủy viên Ủy ban, các hội đồng tư vấn theo quy định. Nhiệm kỳ 2019 - 2024, Ủy ban Mặt trận Tổ quốc Việt Nam Thành phố đã kiện toàn 21 vị Ủy viên Ủy ban, kết nạp thêm 2 tổ chức thành viên (Hội Trường Sơn đường Hồ Chí Minh và Hội doanh nghiệp sản xuất sản phẩm công nghiệp chủ lực Thành phố). Bên cạnh đó, quan tâm củng cố, kiện toàn bộ máy tổ chức, cán bộ, góp phần thực hiện tốt các nhiệm vụ chính trị được giao, trong đó, có nhiệm vụ là trung tâm quy tụ, tập hợp khối đại đoàn kết toàn dân tộc. Thực hiện Đề án số 68 của Đảng đoàn Ủy ban Mặt trận Tổ quốc Việt Nam Thành phố đã tiến hành luân chuyển, điều động, chuyển đổi vị trí công tác của 3 đồng chí Ủy viên Ban Thường trực, Trưởng các ban chuyên môn. Thực hiện công tác bổ sung quy hoạch cán bộ lãnh đạo diện Ban Thường vụ Thành uỷ quản lý, Trưởng Ban, Chánh Văn phòng Ủy ban Mặt trận Tổ quốc Việt Nam Thành phố; xây dựng quy hoạch cán bộ đối với các chức danh lãnh đạo cấp ủy Cơ quan. Thời gian qua, Ủy ban Mặt trận Tổ quốc Việt Nam Thành phố đã tổ chức kiện toàn Ban công tác Mặt trận gắn với Đề án của Thành uỷ về sắp xếp thôn, tổ dân phố trên địa bàn. Sau kiện toàn, số đầu mối thôn, tổ dân phố giảm và có 3.614/4.668 Bí thư Chi bộ kiêm Trưởng Ban Công tác Mặt trận. Bên cạnh đó, kịp thời hướng dẫn Uỷ ban Mặt trận Tổ quốc Việt Nam các phường xây dựng Quy chế hoạt động khi thực hiện thí điểm mô hình chính quyền đô thị. Tăng cường tập huấn, bồi dưỡng, nâng cao năng lực, chất lượng hoạt động của đội ngũ cán bộ chuyên trách, 5 năm qua, Mặt trận Thành phố đã tổ chức hàng nghìn lớp tập huấn chuyên đề công tác Mặt trận, công tác tuyên truyền, phổ biến giáo dục pháp luật... nhằm bồi dưỡng, nâng cao trình độ chuyên môn, nghiệp vụ cho đội ngũ cán bộ Mặt trận các cấp, đáp ứng yêu cầu trong giai đoạn mới. Triển khai kế hoạch tuyên truyền, tham gia viết về gương điển hình người tốt, việc tốt trong hệ thống Mặt trận và tổ chức hội thi thuyết trình nâng cao kỹ năng nghiệp vụ chuyên môn cho cán bộ Mặt trận Thành phố. Triển khai các hoạt động kiểm tra, khảo sát đánh giá kết quả thực hiện Điều lệ Mặt trận Tổ quốc Việt Nam; Nghị quyết Đại hội Mặt trận Tổ quốc Việt Nam các cấp và việc thực hiện chương trình phối hợp thống nhất hành động của Mặt trận Tổ quốc Việt Nam Thành phố.

Giải pháp, nhiệm vụ trong thời gian tới

Một là, tiếp tục củng cố xây dựng khối Đại đoàn kết toàn dân, tạo sự đồng thuận trong xã hội để tập hợp được người dân và toàn thể tổ chức chính trị cùng vào cuộc với sự phát triển chung của Thành phố. Đẩy mạnh công tác tuyên truyền nhân các ngày lễ, kỷ niệm của đất nước, của dân tộc, Mặt trận Tổ quốc Việt Nam và kỷ niệm ngày truyền thống của các tổ chức thành viên. Đổi mới các hình thức tổ chức tuyên truyền, vận động, hướng mạnh về cơ sở, ứng dụng công nghệ thông tin để triển khai các hoạt động, tạo sức lan tỏa sâu rộng đến các tầng lớp nhân dân, tạo sự đồng thuận trong xã hội để tập hợp được người dân và toàn thể các đoàn thể chính trị - xã hội, hội quần chúng cùng vào cuộc với sự phát triển chung của Thành phố. Nâng cao hiệu quả công tác tập hợp, nắm tình hình, tâm tư, nguyện vọng và định hướng dư luận xã hội; kịp thời phản ánh chính xác, đầy đủ các ý kiến, kiến nghị của Nhân dân đến cấp uỷ, chính quyền, Mặt trận cấp trên.

Hai là, Mặt trận Tổ quốc các cấp phối hợp với các tổ chức thành viên động viên các tầng lớp nhân dân thi đua lao động sáng tạo, phát triển sản xuất kinh doanh, làm giàu chính đáng, chung sức cùng Đảng, chính quyền thực hiện các mục tiêu phát triển kinh tế - xã hội của địa phương. Phối hợp với các cấp chính quyền đẩy mạnh và nâng cao chất lượng các cuộc vận động, tạo phong trào từ cơ sở đến Thành phố lan tỏa để đông đảo người dân hưởng ứng tham gia như: cuộc vận động “Toàn dân đoàn kết xây dựng nông thôn mới, đô thị văn minh”, “Người Việt Nam ưu tiên dùng hàng Việt Nam”, phong trào thi đua “Đoàn kết sáng tạo, nâng cao năng suất, chất lượng, hiệu quả, hội nhập quốc tế”; đồng thời, nâng cao dân trí, bài trừ các tệ nạn xã hội. Chú trọng nhân rộng những mô hình, điển hình tiêu biểu trong các phong trào thi đua, các cuộc vận động.

Ba là, Thực hiện tốt hơn nữa vai trò Mặt trận Tổ quốc trong các hoạt động giám sát và phản biện xã hội, thực hiện quy chế dân chủ ở cơ sở, hướng dẫn người dân xây dựng và thực hiện nghiêm túc quy ước, các mô hình tự quản trong cộng đồng dân cư phù hợp với quy định của pháp luật, góp phần tham gia xây dựng chính quyền. Tham gia có hiệu quả trong công tác cải cách hành chính, đấu tranh phòng, chống tham nhũng, lãng phí...

Bốn là, tăng cường thực hiện công tác đối ngoại nhân dân trong tình hình mới, tuyên truyền, vận động, tập hợp, đoàn kết người Việt Nam ở nước ngoài chung sức xây dựng quê hương, đất nước; củng cố, xây dựng, mở rộng hoạt động của các tổ chức hữu nghị; vận động người nước ngoài đang sinh sống ở Việt Nam chấp hành pháp luật Việt Nam, các quy định của địa phương, tham gia các phong trào do Mặt trận phát động.

Năm là, xây dựng hệ thống Mặt trận các cấp Thành phố vững mạnh, toàn diện. Tăng cường đào tạo, bồi dưỡng nâng cao năng lực đội ngũ cán bộ Mặt trận, nhất là cán bộ Mặt trận cơ sở; củng cố tổ chức để phát huy hiệu quả hoạt động các Hội đồng tư vấn và đội ngũ cộng tác viên.

Nguyễn Lan Hương - Ủy viên Ban Thường vụ Thành ủy,

Chủ tịch Ủy ban Mặt trận Tổ quốc Việt Nam thành phố Hà Nội.