Ảnh: Quang Vinh

Tùy thuộc thời gian cư trú hoặc quan hệ gắn bó với địa phương nơi đăng ký tham gia bầu cử mà Luật Bầu cử đại biểu Quốc hội và đại biểu HĐND đã quy định từng nhóm đối tượng cử tri có phạm vi tham gia bầu cử không hoàn toàn giống nhau.

Những trường hợp cử tri chỉ được bầu đại biểu Quốc hội, đại biểu HĐND cấp tỉnh

Cử tri là người đang bị tạm giam, tạm giữ, người đang chấp hành biện pháp đưa vào cơ sở giáo dục bắt buộc, cơ sở cai nghiện bắt buộc chỉ được ghi tên vào danh sách cử tri để tham gia bầu cử đại biểu Quốc hội và đại biểu HĐND cấp tỉnh nơi người đó đang bị tạm giam, tạm giữ, đang chấp hành biện pháp đưa vào cơ sở giáo dục bắt buộc, cơ sở cai nghiện bắt buộc.

Cử tri vì đi nơi khác, không thể tham gia bỏ phiếu ở nơi đã được ghi tên vào danh sách cử tri thì làm thủ tục để được bổ sung tên vào danh sách cử tri và tham gia bầu cử đại biểu Quốc hội, đại biểu HĐND cấp tỉnh ở nơi mình có thể tham gia bỏ phiếu.

Cử tri thuộc danh sách cử tri ở các khu vực bỏ phiếu được tổ chức trên địa bàn các quận của TP Hồ Chí Minh và TP Đà Nẵng (nơi tổ chức mô hình chính quyền đô thị không tổ chức HĐND quận, phường).

Những trường hợp cử tri chỉ được bầu đại biểu Quốc hội, đại biểu HĐND cấp tỉnh, cấp huyện

Cử tri là người tạm trú tại đơn vị hành chính cấp xã và có thời gian đăng ký tạm trú chưa đủ 12 tháng chỉ được ghi tên vào danh sách cử tri để tham gia bầu cử đại biểu Quốc hội, đại biểu HĐND cấp tỉnh, cấp huyện nơi mình đang tạm trú.

Cử tri là quân nhân ở các đơn vị vũ trang nhân dân được ghi tên vào danh sách cử tri để bầu cử đại biểu Quốc hội, đại biểu HĐND cấp tỉnh, cấp huyện ở nơi tạm trú hoặc đóng quân.

Công dân Việt Nam ở nước ngoài trở về Việt Nam trong khoảng thời gian từ sau khi danh sách cử tri đã được niêm yết đến trước thời điểm bắt đầu bỏ phiếu 24 giờ thì làm thủ tục để được ghi tên vào danh sách cử tri ở nơi tạm trú và tham gia bầu cử đại biểu Quốc hội, đại biểu HĐND cấp tỉnh, cấp huyện.

Người chuyển đến tạm trú ở nơi khác với đơn vị hành chính cấp xã mà mình đã được ghi tên vào danh sách cử tri và có nguyện vọng tham gia bầu cử ở nơi tạm trú mới thì được xóa tên trong danh sách cử tri ở nơi cư trú cũ và bổ sung vào danh sách cử tri tại nơi tạm trú mới để bầu đại biểu Quốc hội, đại biểu HĐND cấp tỉnh, cấp huyện.

Cử tri thuộc danh sách cử tri ở các khu vực bỏ phiếu được tổ chức trên địa bàn thành phố Thủ Đức, địa bàn các quận, thị xã của TP Hà Nội (nơi thực hiện mô hình chính quyền đô thị không tổ chức HĐND phường).

Ảnh minh họa: Báo Hà Nội Mới

Những trường hợp cử tri được bầu đại biểu Quốc hội, đại biểu HĐND ở cả ba cấp

Cử tri được tham gia bầu cử đại biểu Quốc hội và đại biểu HĐND ở cả 3 cấp khi thuộc các trường hợp sau: Cử tri là người thường trú tại đơn vị hành chính cấp xã nơi có khu vực bỏ phiếu; cử tri là người tạm trú tại đơn vị hành chính cấp xã nơi có khu vực bỏ phiếu và có thời gian đăng ký tạm trú từ 12 tháng trở lên; công dân Việt Nam ở nước ngoài trở về Việt Nam trong khoảng thời gian từ sau khi danh sách cử tri đã được niêm yết đến trước thời điểm bắt đầu bỏ phiếu 24 giờ đã làm thủ tục để được ghi tên vào danh sách cử tri ở nơi thường trú.

Bên cạnh đó, người đang bị tạm giam, tạm giữ, người đang chấp hành biện pháp đưa vào cơ sở giáo dục bắt buộc, cơ sở cai nghiện bắt buộc nếu đến trước thời điểm bắt đầu bỏ phiếu 24 giờ mà được trả tự do hoặc đã hết thời gian giáo dục bắt buộc, cai nghiện bắt buộc và đã làm thủ tục để được xóa tên trong danh sách cử tri ở nơi có trại tạm giam, cơ sở giáo dục bắt buộc, cơ sở cại nghiện bắt buộc và được bổ sung vào danh sách cử tri tại nơi thường trú.

Ảnh minh họa: Báo Hà Nội Mới

Sinh viên, công nhân khu công nghiệp bầu cử ở đâu?

Đối với vấn đề này, ông Nguyễn Quang Minh, Trưởng ban Dân chủ pháp luật, UBTW MTTQ Việt Nam cũng đã chia sẻ với báo chí, theo đó, đối với những trường hợp cử tri đã đăng ký thường trú tại địa phương, nếu đã làm thủ tục khai báo tạm vắng trước khi đi lao động, học tập tại địa phương khác thì vẫn được coi là không thường trú tại địa phương. UBND cấp xã tại nơi công dân đăng ký thường trú không ghi tên công dân đó vào danh sách cử tri, trong trường hợp này công dân có quyền đăng ký để được ghi tên vào danh sách cử tri nơi mình đang tạm trú và thực hiện quyền bầu cử tại nơi tạm trú.

Trường hợp cử tri trở về nơi thường trú trong khoảng thời gian từ sau khi danh sách cử tri đã được niêm yết đến trước thời điểm bỏ phiếu 24 giờ, thì họ cần đến UBND cấp xã nơi đăng ký thường trú để đề nghị được bổ sung tên vào danh sách cử tri và nhận thẻ cử tri. Trường hợp công dân đã đăng ký thường trú ở địa phương nhưng chưa làm thủ tục khai báo tạm vắng trước khi đi lao động, học tập tại địa phương khác thì dù trên thực tế họ đã vắng mặt dài ngày ở nơi thường trú nhưng UBND cấp xã vẫn phải ghi tên công dân đó vào danh sách cử tri để họ thực hiện quyền bầu cử ở địa phương. Trừ trường hợp bản thân cử tri hoặc người thân của cử tri đó đã thông báo ghi nguyện vọng của cử tri về việc họ không tham gia bỏ phiếu ở nơi thường trú. Đồng thời cần có biện pháp thông tin phù hợp để cử tri biết về danh sách cử tri và thực hiện quyền bầu cử của mình.

Đối với những cử tri là sinh viên hoặc công nhân khu công nghiệp thì có thể được ghi tên vào danh sách cử tri và tham gia bỏ phiếu tại các nơi có cơ sở giáo dục hoặc là những khu công nghiệp để tiện cho việc tham gia bỏ phiếu, ông Nguyễn Quang Minh cũng nêu rõ: Về vấn đề này, Luật bầu cử đại biểu Quốc hội và đại biểu Hội đồng nhân dân đã quy định là mỗi công dân chỉ được ghi tên vào một danh sách cử tri nơi mình thường trú hoặc tạm trú. Và như vậy, về nguyên tắc thì cử tri là sinh viên, công nhân thì cần phải đăng ký để được ghi tên vào danh sách cử tri nơi mình thường trú hoặc tạm trú. Trường hợp các trường đại học, cao đẳng hoặc khu công nghiệp được thành lập khu vực bỏ phiếu riêng thì cử tri là cán bộ, giáo viên, sinh viên, công nhân không thường trú hoặc tạm trú trong khu ký túc xá, khu nhà ở tập trung, ở khu công nghiệp mà có nguyện vọng tham gia bầu cử tại khu vực bỏ phiếu, nơi có trường đại học đó hoặc khu công nghiệp đó thì có quyền xin cấp giấy chứng nhận của UBND cấp xã nơi mình đã có tên trong danh sách cử tri để được bổ sung vào danh sách cử tri, tham gia bầu cử đại biểu Quốc hội và bầu cử đại biểu Hội đồng nhân dân cấp tỉnh theo khu vực bỏ phiếu mới.

Còn những người mà tạm vắng khỏi nơi cư trú kể từ ngày mà danh sách cử tri đã được niêm yết thì có thể xin giấy chứng nhận của UBND cấp xã nơi mình đã có tên trong danh sách cử tri để được bổ sung tên vào danh sách cử tri và tham gia bỏ phiếu bầu đại biểu Hội đồng nhân dân cấp tỉnh nơi mình có thể tham gia bỏ phiếu.

Trường hợp người đã được ghi tên vào danh sách cử tri một khu vực bỏ phiếu nhưng gần đến ngày bầu cử lại được chuyển đi cách ly y tế tập trung ở địa phương khác cho đến hết ngày bầu cử theo quyết định của cơ quan có thẩm quyền và không thể thực hiện thủ tục xin cấp giấy chứng nhận để đi bỏ phiếu nơi khác thì UBND cấp xã nơi đã lập danh sách cử tri có trách nhiệm nắm thông tin, chủ động cấp giấy chứng nhận và gửi đến Ủy ban nhân dân cấp xã nơi có cơ sở cách ly tập trung, để đề nghị bổ sung người này vào danh sách cử tri và cấp thẻ cử tri mới nhằm giúp họ thực hiện quyền bầu cử theo quy định của pháp luật.

Ảnh minh họa: Báo Hà Nội Mới

Trước diễn biến phức tạp của dịch COVID-19, Bộ Y tế cũng ban hành Hướng dẫn y tế phòng, chống dịch Covid-19 phục vụ bầu cử đại biểu Quốc hội khóa XV và đại biểu Hội đồng nhân dân các cấp nhiệm kỳ 2021-2026.

Ảnh minh họa: Báo Hà Nội Mới

Hương Diệp