Quang cảnh Hội nghị

Chủ trì Hội nghị có ông Đỗ Văn Chiến, Bí thư Trung ương Đảng, Chủ tịch UBTƯ MTTQ Việt Nam; ông Lê Tiến Châu, Ủy viên Trung ương Đảng, Phó Chủ tịch - Tổng Thư ký UBTƯ MTTQ Việt Nam; ông Hoàng Thanh Tùng, Ủy viên Trung ương Đảng, Chủ nhiệm Ủy ban Pháp luật của Quốc hội.

Tham dự Hội nghị có bà Trương Thị Ngọc Ánh, Phó Chủ tịch UBTƯ MTTQ Việt Nam; ông Võ Thành Hưng, Thứ trưởng Bộ Tài Chính; ông Triệu Văn Cường, Thứ trưởng Bộ Nội Vụ; đại diện lãnh đạo các ban, bộ, ngành, cơ quan Trung ương; các tổ chức chính trị - xã hội và gần 2.500 đại biểu tại các điểm cầu.

Chủ trì Hội nghị

Nhằm đáp ứng yêu cầu, nhiệm vụ công tác giám sát, phản biện xã hội trong tình hình mới, phát huy nhiều hơn nữa vai trò, trách nhiệm của Mặt trận Tổ quốc Việt Nam và các tổ chức chính trị trong hoạt động giám sát, phản biện xã hội, huy động sức mạnh của cả hệ thống chính trị và Nhân dân, tạo sự chuyển biến căn bản, rõ rệt, nâng cao chất lượng, hiệu quả, công tác giám sát, phản biện xã hội, đồng thời khắc phục những hạn chế, bất cập, ngày 26/10/2022 Ban Bí thư Trung ương Đảng đã Ban hành Chỉ thị số 18-CT/TW về phát huy vai trò, nâng cao chất lượng, hiệu quả công tác giám sát, phản biện xã hội của Mặt trận Tổ quốc Việt Nam và các tổ chức chính trị - xã hội.

Đây được coi là một trong những công cụ hữu hiệu để Mặt trận Tổ quốc Việt Nam triển khai các nhiệm vụ giám sát, phản biện trong thời gian tới. Để triển khai thực hiện các nội dung chỉ đạo của Ban Bí thư theo tinh thần Chỉ thị số 18-CT/TW, Đảng đoàn Mặt trận Tổ quốc Việt Nam đã chỉ đạo Ban Thường trực Ủy ban Trung ương Mặt trận Tổ quốc Việt Nam xây dựng Kế hoạch cụ thể trong đó xác định rõ các nhiệm vụ trọng tâm và giải pháp triển khai thực hiện Chỉ thị hiệu quả.

Phó Chủ tịch – Tổng Thư ký Lê Tiến Châu quán triệt nội dung của Chỉ thị

Quán triệt nội dung của Chỉ thị của Ban Bí thư, Phó Chủ tịch – Tổng Thư ký Lê Tiến Châu cho biết, từ nội dung của Chỉ thị, Ban Bí thư Trung ương Đảng đã xác định rõ, cụ thể 3 nội dung chỉ đạo trong Chỉ thị.

Đẩy mạnh tuyên truyền, nâng cao nhận thức về phát huy dân chủ ở cơ sở

Theo đó, MTTQ và các tổ chức thành viên tiếp tục đẩy mạnh công tác tuyên truyền, giáo dục, hướng dẫn, nâng cao nhận thức, trách nhiệm của các cấp uỷ, tổ chức đảng, cán bộ, đảng viên, đoàn viên, hội viên và nhân dân về phát huy dân chủ ở cơ sở, công tác giám sát, phản biện xã hội…Các cấp uỷ, tổ chức đảng tạo điều kiện thuận lợi để Mặt trận Tổ quốc Việt Nam, các tổ chức chính trị - xã hội và nhân dân tham gia giám sát, phản biện xã hội.

Mặt trận Tổ quốc Việt Nam định kỳ báo cáo kết quả giám sát, phản biện xã hội cho Quốc hội, HDND cùng cấp thảo luận, có ý kiến để các tổ chức, cá nhân liên quan trả lời, giải quyết các ý kiến, kiến nghị, xác định đây là nội dung quan trọng trong công tác xây dựng Đảng, một giải pháp căn bản để thực hiện hiệu quả phương châm "dân biết, dân bàn, dân làm, dân kiểm tra, dân giám sát, dân thụ hưởng”.

Để triển khai nội dung này, hệ thống Mặt trận cần phối hợp với cơ quan truyền thông ở cùng cấp đẩy mạnh công tác tuyên truyền, phổ biến về công tác giám sát, phản biện xã hội của Mặt trận Tổ quốc Việt Nam, xây dựng chuyên trang, chuyên mục đưa tin tuyên truyền việc triển khai thực hiện Chỉ thị số 18-CT/TW; Tiếp tục đa dạng hóa các hình thức tuyên truyền; tăng cường đăng tải các văn bản của Đảng, pháp luật của Nhà nước; các tài liệu, bài viết, thông tin liên quan đến hoạt động giám sát, phản biện xã hội của Mặt trận Tổ quốc Việt Nam và các tổ chức chính trị - xã hội. Công khai kết quả giám sát, phản biện xã hội trên các phương tiện truyền thông.

Tăng cường hoạt động phối hợp, hiệp thương, thống nhất với các tổ chức chính trị - xã hội để xây dựng Kế hoạch giám sát, phản biện xã hội hằng năm. Nội dung giám sát, phản biện xã hội có trọng tâm, trọng điểm, lựa chọn những vấn đề lớn, quan trọng, liên quan mật thiết đến đời sống Nhân dân.

Định kỳ xây dựng Báo cáo kết quả thực hiện hoạt động giám sát, phản biện xã hội của Mặt trận Tổ quốc Việt Nam và các tổ chức chính trị - xã hội, ở Trung ương trình Quốc hội thảo luận; Ở địa  phương, Mặt trận Tổ quốc Việt Nam gửi Báo cáo đến Hội đồng nhân dân cùng cấp để thảo luận.

“Đây là một trong những nội dung chỉ đạo mới của Ban Bí thư, cũng một trong nhưng nhiệm vụ mới đề nghị Ban Thường trực Ủy ban Mặt trận Tổ quốc Việt Nam các tỉnh, thành phố lưu ý tổ chức thực hiện, hiệu quả”, Phó Chủ tịch – Tổng Thư ký Lê Tiến Châu nêu rõ.

Tạo điều kiện thuận lợi để phát huy vai trò giám sát của nhân dân

Đại biểu tham dự Hội nghị tại điểm cầu Trung ương

Cũng theo Phó Chủ tịch – Tổng Thư ký Lê Tiến Châu, nội dung tiếp theo mà Chỉ thị nhắc tới là phải quy định rõ trách nhiệm của các tổ chức, cá nhân có thẩm quyền phối hợp, tạo điều kiện thuận lợi để phát huy vai trò giám sát của nhân dân; trách nhiệm trả lời, giải quyết các ý kiến, kiến nghị sau giám sát; cơ chế tiếp nhận thông tin phản ánh của người dân trong các hoạt động thanh tra, kiểm tra, kiểm toán; cơ chế để Mặt trận Tổ quốc Việt Nam, các tổ chức chính trị - xã hội tham gia hoạt động giám sát của các cơ quan dân cử; chế tài xử lý đối với tổ chức, cá nhân không hợp tác, gây khó khăn, cản trở hoạt động giám sát, phản biện xã hội hoặc lợi dụng quyền giám sát, phản biện xã hội để gây tổn hại cho tổ chức, cá nhân. Quy định kinh phí bảo đảm cho Mặt trận Tổ quốc Việt Nam, các tổ chức chính trị - xã hội thực hiện tốt công tác giám sát, phản biện xã hội...

Để thực hiện nội dung chỉ đạo trên của ban Bí thư, đề nghị cấp ủy, chính quyền các địa phương quan tâm: Bố trí biên chế, kinh phí cho công tác giám sát, phản biện xã hội ở tất cả các cấp, kể cả cấp xã và kinh phí cho Ban giám sát, đầu tư của cộng đồng; kinh phí cho hoạt động của Ban Tư vấn, cho chuyên gia tham gia công tác giám sát, phản biện xã hội.

Theo Phó Chủ tịch - Tổng Thư ký Lê Tiến Châu, MTTQ Việt Nam các cấp cần phối hợp với Mặt trận Trung ương tổng kết, rà soát, nghiên cứu và đề xuất cơ quan có thẩm quyền cùng cấp sửa đổi, bổ sung hoặc ban hành mới các văn bản quy phạm pháp luật liên quan đến hoạt động giám sát, phản biện xã hội của Mặt trận Tổ quốc Việt Nam; triển khai các hoạt động tổng kết 10 năm thi hành Hiến pháp năm 2013 trong hệ thống Mặt trận Tổ quốc Việt Nam; tổng kết 10 thi hành Luật Mặt trận Tổ quốc Việt Nam; sơ kết 05 năm thực hiện Nghị quyết liên tịch số 403 quy định chi tiết các hình thức giám sát, phản biện xã hội của Mặt trận Tổ quốc Việt Nam. Kiến nghị nội dung sửa đổi, bổ sung, hoàn thiện Luật Mặt trận Tổ quốc Việt Nam và các văn bản quy phạm pháp luật có liên quan tới công tác giám sát, phản biện xã hội.

Chủ động tham mưu cấp ủy ban hành văn bản chỉ đạo về công tác giám sát, phản biện xã hội; Quy chế về tiếp thu, phản hồi ý kiến, kiến nghị sau giám sát, phản biện xã hội; Rà soát các quy định về điều kiện bảo đảm cơ sở vật chất, nguồn lực triển khai các hoạt động giám sát, phản biện xã hội, đề xuất, kiến nghị với chính quyền cùng cấp sửa đổi, bổ sung hoặc ban hành mới.

Đổi mới nội dung, phương thức giám sát, phản biện xã hội

Đại biểu thảo luận tại các điểm cầu

Nội dung chỉ đạo thứ ba đề cập tới việc Mặt trận Tổ quốc Việt Nam, các tổ chức chính trị - xã hội tiếp tục đổi mới nội dung, phương thức giám sát, phản biện xã hội theo hướng: Chủ động, từ sớm, từ cơ sở, dân chủ, khách quan, mang tính xây dựng; có trọng tâm, trọng điểm, chú trọng giám sát theo chuyên đề, tập trung vào những chủ trương, chính sách lớn, trọng yếu, ưu tiên những vấn đề liên quan trực tiếp đến quyền, lợi ích hợp pháp, chính đáng của nhân dân, những vấn đề dư luận xã hội quan tâm, bức xúc. Tăng cường giám sát thực hiện kiến nghị của cử tri và nhân dân; việc tu dưỡng, rèn luyện đạo đức, lối sống của người đứng đầu, cán bộ chủ chốt và cán bộ, đảng viên. Công khai, minh bạch kết quả giám sát, phản biện xã hội theo quy định.

Để triển khai hiệu quả nội dung này cần tăng cường tổ chức giám sát chuyên đề trong phạm vi toàn quốc; đồng thời, căn cứ vào tình hình thực tế hằng năm, Ban Thường trực Ủy ban MTTQ Việt Nam hiệp thương với các tổ chức chính trị - xã hội cùng cấp lựa chọn nội dung giám sát phù hợp.

Chủ nhiệm Ủy ban Pháp luật của Quốc hội Hoàng Thanh Tùng phát biểu tại Hội nghị

Song song với đó cần phát huy vai trò của các tổ chức tư vấn thuộc Ủy ban Mặt trận Tổ quốc Việt Nam và thu hút đội ngũ chuyên gia, nhân sỹ trí thức, nhà khoa học, người hoạt động thực tiễn tham gia công tác giám sát, phản biện xã hội; Ưu tiên bố trí nhân sự có năng lực, được đào tạo bài bản, có kinh nghiệm thực tiễn để thực hiện công tác giám sát, phản biện xã hội; Rà soát, sửa đổi, bổ sung các quy định, quy chế về tổ chức hoạt động của các Hội đồng tư vấn, Ban tư vấn của Ủy ban Mặt trận Tổ quốc Việt Nam các cấp.

Nhất là phải kịp thời tôn vinh, khen thưởng, nhân rộng mô hình hay, cách làm hiệu quả trong công tác giám sát, phản biện xã hội của Mặt trận Tổ quốc Việt Nam và các tổ chức chính trị - xã hội. Nghiên cứu các mô hình hay, cách làm hiệu quả.

“Ủy ban Trung ương MTTQ Việt Nam sẽ tổ chức Hội nghị phản biện dự thảo Luật Đất đai (sửa đổi). Để tổ chức Hội nghị, UBTƯ MTTQ Việt Nam sẽ giao cho một số tổ chức thành viên một chuyên đề để phản biện, từ đó sẽ tổ chức một hội nghị phản biện tổng thể. MTTQ Việt Nam sẽ tiếp tục phát huy vai trò của các chuyên gia, nhà khoa học am hiểu lĩnh vực để Hội nghị phản biện hiệu quả và mang đến những ý kiến tâm huyết, trách nhiệm, góp ý thiết thực cho dự thảo”, Phó Chủ tịch – Tổng Thư ký Lê Tiến Châu thông tin.

Nhấn mạnh năm 2023 là năm đầu tiên triển khai Chỉ thị với khối lượng nội dung, yêu cầu, nhiệm vụ, giải pháp rất lớn, là nhiệm vụ trọng tâm và phải được ưu tiên triển khai bài bản, toàn diện, Phó Chủ tịch – Tổng Thư ký Lê Tiến Châu đề nghị hệ thống MTTQ các cấp và các tổ chức thành viên bám sát Kế hoạch triển khai Chỉ thị 18-CT/TW với 11 nhóm nhiệm vụ trọng tâm, từ đó triển khai nội dung, nhiệm vụ, cách thức tổ chức thực hiện, phân công trách nhiệm cụ thể và thời gian, lộ trình thực hiện phù hợp để triển khai toàn diện các nội dung, yêu cầu đổi mới, nâng cao chất lượng, hiệu quả của công tác giám sát, phản biện và phát huy quyền làm chủ, phát huy trí tuệ, tâm huyết của nhân dân thông qua hoạt động giám sát, phản biện xã hội.

Đại biểu thảo luận tại các điểm cầu

Tại Hội nghị, đại biểu tham dự đã cùng thảo luận, nêu ý kiến và đề xuất bổ sung một số nội dung, giải pháp hoàn thiện các dự thảo kế hoạch và góp phần nâng cao chất lượng, hiệu quả hoạt động giám sát, phản biện xã hội của Mặt trận Tổ quốc Việt Nam trong thời gian tới.

Phát huy tinh thần nhiệt huyết, bản lĩnh và dấn thân vì cộng đồng

Chủ tịch UBTƯ MTTQ Việt Nam Đỗ Văn Chiến phát biểu tại Hội nghị

Phát biểu tại Hội nghị, Chủ tịch UBTƯ MTTQ Việt Nam Đỗ Văn Chiến khẳng định, công tác giám sát, phản biện xã hội của MTTQ Việt Nam và các tổ chức chính trị - xã hội có vị trí, vai trò quan trọng, phát huy quyền làm chủ của nhân dân trong việc kiểm soát, giám sát quyền lực của Nhà nước đúng theo tinh thần Nghị quyết Đại hội XIII của Đảng xác định “MTTQ và các tổ chức chính trị - xã hội làm nòng cốt để nhân dân làm chủ”. Việc thực hiện tốt công tác giám sát, phản biện xã hội cũng chính là việc làm thiết thực để thực hiện phương châm: “Dân biết, dân bàn, dân làm, dân kiểm tra, dân giám sát, dân thụ hưởng”

“Nâng cao chất lượng, hiệu quả công tác giám sát, phản biện xã hội của MTTQ Việt Nam và các tổ chức chính trị - xã hội là một trong những giải pháp góp phần xây dựng các tổ chức Đảng, cơ quan Nhà nước trong sạch, vững mạnh; góp phần củng cố, tăng cường niềm tin của nhân dân với Đảng, Nhà nước, cao hơn nữa củng cố, tăng cường khối đại đoàn kết toàn dân tộc” Chủ tịch Đỗ Văn Chiến nhấn mạnh.

Theo Chủ tịch Đỗ Văn Chiến, không phải đến thời điểm này Đảng ta mới chỉ đạo công tác giám sát, phản biện xã hội của MTTQ Việt Nam và các tổ chức chính trị - xã hội mà trong Quy định 217-QĐ/TW và Luật MTTQ Việt Nam đã đề cập rõ đến vấn đề này. Tuy nhiên, do nhiều nguyên nhân nên kết quả triển khai hoạt động giám sát, phản biện xã hội chưa đạt được như mong muốn. Bởi vậy, Đảng đoàn MTTQ Việt Nam đã chủ trì phối hợp với các cơ quan liên quan tham mưu để Ban Bí thư ban hành Chỉ thị 18-CT/TW về phát huy vai trò, nâng cao chất lượng, hiệu quả công tác giám sát, phản biện xã hội của Mặt trận Tổ quốc Việt Nam và các tổ chức chính trị - xã hội.

“Chỉ thị 18-CT/TW là cơ sở chính trị vững chắc để MTTQ Việt Nam và các tổ chức chính trị - xã hội thực hiện chức năng, nhiệm vụ và quyền hạn của mình, trực tiếp là giám sát, phản biện xã hội nhằm đáp ứng kỳ vọng của Đảng và mong đợi của nhân dân”, Chủ tịch Đỗ Văn Chiến nêu rõ.

Phó Chủ tịch Ủy ban Trung ương MTTQ Việt Nam Trương Thị Ngọc Ánh phát biểu tại Hội nghị

Nhấn mạnh hoạt động giám sát, phản biện xã hội của Mặt trận và các tổ chức chính trị - xã hội có đặc thù riêng, mang tính xã hội, tính nhân dân rất cao và dưới sự lãnh đạo của Đảng, Chủ tịch Đỗ Văn Chiến cho rằng việc triển khai nhiệm vụ này phải có trọng tâm, trọng điểm, mang tính xây dựng cao không gây khó khăn đến hoạt động bình thường của các cơ quan nhà nước. Tiếng nói giám sát, phản biện xã hội của Mặt trận và các tổ chức chính trị - xã hội phải hướng đến sứ mệnh cao cả là tinh thần đại đoàn kết toàn dân tộc.

Với tinh thần đó, Chủ tịch Đỗ Văn Chiến đề nghị, sau hội nghị này, Ban Thường trực Ủy ban MTTQ Việt Nam các địa phương cần chủ động tham mưu ban hành kế hoạch của Ban Thường vụ tỉnh/thành ủy để triển khai thực hiện Chỉ thị 18-CT/TW của Ban Bí thư.

Cùng với đó, MTTQ các tỉnh, thành phố cần chủ động rà soát, sửa đổi, bổ sung các văn bản quy phạm pháp luật từ đó đề xuất Ban Thường trực dự thảo, trình ra Đoàn Chủ tịch trao đổi, thống nhất với Ủy ban Thường vụ Quốc hội, Chính phủ sửa đổi bổ sung, ban hành văn bản mới quy định chi tiết các hình thức giám sát, phản biện xã hội của Mặt trận Tổ quốc Việt Nam.

Chủ tịch Đỗ Văn Chiến cũng lưu ý, trong quá trình triển khai thực hiện Chỉ thị 18 của Ban Bí thư, MTTQ các cấp và các tổ chức chính trị - xã hội cần quan tâm đến việc củng cố, nâng cao chất lượng của lực lượng làm công tác giám sát phản biện xã hội.

Cùng với việc bồi dưỡng, nâng cao trình độ của đội ngũ cán bộ Mặt trận chuyên trách của MTTQ Việt Nam và các tổ chức chính trị - xã hội cần phát huy vai trò của các Hội đồng tư vấn, ban tư vấn thuộc Ủy ban MTTQ các cấp; ưu tiên việc thu hút đội ngũ chuyên gia, nhân sỹ trí thức, nhà khoa học, người hoạt động thực tiễn chuyên sâu trong từng lĩnh vực tham gia công tác giám sát, phản biện xã hội.

“Những người làm nhiệm vụ giám sát, phản biện xã hội ngoài trí tuệ phải có nhiệt huyết, bản lĩnh và tinh thần dấn thân vì cộng đồng”, Chủ tịch Đỗ Văn Chiến nêu rõ.

Từ những nội dung được quán triệt tại Hội nghị, Chủ tịch Đỗ Văn Chiến gợi mở, trong quá trình triển khai nhiệm vụ này, nếu có khó khăn, vướng mắc Ủy ban MTTQ các tỉnh, thành phố có thể gửi về Trung ương để Ban Thường trực UBTƯ MTTQ Việt Nam có những giải pháp tháo gỡ kịp thời.

Chủ tịch Đỗ Văn Chiến tin tưởng, với việc có đầy đủ cơ sở chính trị, cơ sở pháp lý, trong năm 2023, MTTQ các cấp và các tổ chức chính trị xã hội sẽ phát huy sức mạnh của các tầng lớp nhân dân, triển khai toàn diện các nội dung, yêu cầu đổi mới, nâng cao chất lượng, hiệu quả của công tác giám sát, phản biện xã hội ở địa phương, cơ sở.

Hương Diệp - ảnh Quang Vinh