Phó Chủ tịch Thường trực Quốc hội khóa XIV, Phó Chủ tịch Thường trực Hội đồng bầu cử quốc gia Trần Thanh Mẫn phát biểu. Ảnh: Lâm Hiển

499 người trúng cử đại biểu Quốc hội khóa XV

Phó Chủ tịch Thường trực Quốc hội khóa XIV, Phó Chủ tịch Thường trực Hội đồng bầu cử quốc gia Trần Thanh Mẫn cho biết, kết quả bầu đại biểu Quốc hội khóa XV cho thấy, trong ngày bầu cử 23.5.2021, cử tri cả nước đã bầu đủ 500 đại biểu Quốc hội khóa XV. Tuy nhiên, trong quá trình xem xét xác nhận tư cách người trúng cử theo quy định của pháp luật, Hội đồng bầu cử quốc gia đã quyết định không xác nhận tư cách của người trúng cử đại biểu Quốc hội khóa XV vì không bảo đảm tiêu chuẩn đại biểu Quốc hội theo quy định của pháp luật đối với một trường hợp tại đơn vị bầu cử số 01 thuộc tỉnh Bình Dương. Do đó, đã có 499 người trúng cử đại biểu Quốc hội khóa XV, đạt 99,8%.

Trong đó, đại biểu do các cơ quan, tổ chức ở trung ương giới thiệu: có 194 người trúng cử; đại biểu do các cơ quan, tổ chức ở địa phương giới thiệu: có 301 người trúng cử; đại biểu tự ứng cử: có 4 người trúng cử. Số đại biểu dự kiến hoạt động chuyên trách ở Trung ương trúng cử là 126 người; số đại biểu hoạt động chuyên trách ở địa phương trúng cử là 67 người.

Về cơ cấu thành phần, đại biểu là phụ nữ: 151 người (tỷ lệ 30,26%); đại biểu là người dân tộc thiểu số: 89 người (tỷ lệ 17,84%); đại biểu trẻ dưới 40 tuổi: 47 người (tỷ lệ 9,42%); đại biểu là người ngoài Đảng: 14 người (tỷ lệ 2,81%); đại biểu khóa XIV tái cử hoặc đã từng là đại biểu Quốc hội các khóa trước: 203 người (tỷ lệ 40,68%); đại biểu lần đầu tham gia Quốc hội: 296 người (tỷ lệ 59,32%).

Về trình độ chuyên môn: trên đại học: 392 người, tỷ lệ 78,56% (trong đó: Tiến sĩ: 144 người, Thạc sĩ: 248 người); đại học: 106 người (tỷ lệ 21,24%); dưới đại học: 01 người (tỷ lệ 0,20%). Về học hàm: Giáo sư: 12 người (tỷ lệ 2,40%), Phó Giáo sư: 20 người (tỷ lệ 4%). 

Cơ cấu thành phần đại biểu Quốc hội khóa XV đã giảm đại biểu kiêm nhiệm làm việc trong các cơ quan hành pháp, tư pháp, tăng tỷ lệ đại biểu hoạt động chuyên trách. Lần đầu tiên trong các nhiệm kỳ Quốc hội, tỷ lệ đại biểu Quốc hội dự kiến hoạt động chuyên trách trúng cử cao, đạt 38,6% tổng số đại biểu Quốc hội. Các cơ cấu như tỷ lệ đại biểu là phụ nữ, trẻ tuổi, đại biểu là người dân tộc thiểu số, đại biểu tái cử đều đạt hoặc vượt so với chỉ tiêu đặt ra. Đặc biệt, lần đầu tiên trong 15 nhiệm kỳ Quốc hội, tỷ lệ đại biểu Quốc hội trúng cử là người dân tộc thiểu số đạt 17,84% - cao nhất từ trước đến nay và đây cũng là lần đầu tiên Quốc hội nước ta có thêm đại diện của 2 dân tộc thiểu số rất ít người là Lự và Brâu. Tỷ lệ đại biểu Quốc hội trúng cử là phụ nữ đạt 30,26% - cao nhất từ Quốc hội khóa VI trở lại đây. Với kết quả này, Việt Nam được nâng lên đứng thứ 51 trên thế giới, thứ 4 ở Châu Á và đứng đầu trong Hội đồng Liên minh nghị viện Hiệp hội các nước Đông Nam Á (AIPA) về tỷ lệ nữ đại biểu Quốc hội.  

Về kết quả bầu cử đại biểu HĐND các cấp nhiệm kỳ 2021-2026, Phó Chủ tịch Thường trực Quốc hội khóa XIV cho biết, HĐND cấp tỉnh: bầu được 3.721 đại biểu. Trong đó, đại biểu là phụ nữ: 1.079 người (tỷ lệ 29,00%); đại biểu là người dân tộc thiểu số: 636 người (tỷ lệ 17,09%); đại biểu trẻ dưới 40 tuổi: 511 người (tỷ lệ 13,73%); đại biểu tái cử: 1.566 người (tỷ lệ 42,09%); đại biểu là người ngoài Đảng: 184 người; đại biểu tự ứng cử: 02 người. Về trình độ chuyên môn: tỷ lệ trên đại học 58,32%; đại học 39,75%; dưới đại học 1,93%.

HĐND cấp huyện: bầu được 22.550 đại biểu. Trong đó, đại biểu là phụ nữ: 6.584 người (tỷ lệ 29,20%); đại biểu là người dân tộc thiểu số: 4.110 người (tỷ lệ 18,23%); đại biểu trẻ dưới 40 tuổi: 5.002 người (tỷ lệ 22,18%); đại biểu tái cử: 10.608 người (tỷ lệ 47,04%); đại biểu là người ngoài Đảng: 1.057 người; đại biểu tự ứng cử: 08 người. Về trình độ chuyên môn: tỷ lệ trên đại học 28,92%; đại học 66,39%; dưới đại học 4,69%.

HĐND cấp xã: bầu được 239.788 đại biểu. Trong đó, đại biểu là phụ nữ: 69.487 người (tỷ lệ 28,98%); đại biểu là người dân tộc thiểu số: 49.286 người (tỷ lệ 20,55%); đại biểu trẻ dưới 40 tuổi: 88.324 người (tỷ lệ 36,83%); đại biểu tái cử: 129.458 người (tỷ lệ 53,99%); đại biểu là người ngoài Đảng: 28.092 người; đại biểu tự ứng cử: 51 người. Về trình độ chuyên môn: tỷ lệ trên đại học 2,56%; đại học 52,56%; dưới đại học 44,88%.

“Căn cứ vào kết quả tổng kết bầu cử, kết quả giải quyết khiếu nại, tố cáo liên quan đến người trúng cử, với tinh thần nghiêm túc, trách nhiệm và rất thận trọng, Hội đồng bầu cử quốc gia, Ủy ban bầu cử các cấp đã tiến hành xong việc xác nhận tư cách đại biểu Quốc hội khóa XV, đại biểu HĐND các cấp nhiệm kỳ 2021-2026. Đến nay, HĐND các cấp nhiệm kỳ 2021-2026 đã tổ chức thành công kỳ họp thứ nhất của HĐND để xem xét, quyết định các vấn đề quan trọng của địa phương và kiện toàn nhân sự theo đúng quy định”, Phó Chủ tịch Thường trực Quốc hội khóa XIV nhấn mạnh.

Dân chủ, đúng pháp luật, bình đẳng, bảo đảm an toàn, tiết kiệm

Đánh giá chung về kết quả cuộc bầu cử, Phó Chủ tịch Thường trực Quốc hội khóa XIV khẳng định: Dưới sự lãnh đạo sâu sát của Bộ Chính trị, Ban Bí thư, sự chỉ đạo tổ chức thực hiện quyết liệt, khoa học, kịp thời, chuyên nghiệp, sáng tạo của Quốc hội, Ủy ban Thường vụ Quốc hội, Hội đồng bầu cử quốc gia, Chính phủ, Ủy ban Trung ương Mặt trận Tổ quốc Việt Nam, các cấp, các ngành, các tổ chức phụ trách bầu cử từ Trung ương đến địa phương, cuộc bầu cử đại biểu Quốc hội khóa XV và đại biểu HĐND các cấp nhiệm kỳ 2021-2026 đã thành công rất tốt đẹp. Cuộc bầu cử diễn ra dân chủ, đúng pháp luật, bình đẳng, bảo đảm an toàn, tiết kiệm và thực sự là Ngày hội lớn của toàn dân.

Cuộc bầu cử diễn ra trong điều kiện dịch Covid-19 bùng phát đợt thứ tư, với diễn biến rất phức tạp nhưng đã được tổ chức an toàn; tình hình an ninh trật tự, an toàn xã hội được bảo đảm; số lượng đơn thư khiếu nại, tố cáo giảm nhiều so với các kỳ bầu cử trước; không có các tình huống bất thường xảy ra ngay cả tại một số địa phương đang gặp rất nhiều khó khăn do dịch bệnh.  

Cuộc bầu cử đã phát huy được tinh thần dân chủ, công khai, minh bạch trong từng bước triển khai, từ dự kiến cơ cấu, thành phần, số lượng cho đến hiệp thương, lấy ý kiến cử tri, lựa chọn, giới thiệu người ứng cử đáp ứng tiêu chuẩn, chất lượng, việc tổ chức vận động bầu cử cũng như việc bỏ phiếu, kiểm phiếu. Kết quả bầu được 499 đại biểu Quốc hội, cơ bản bầu đủ đại biểu HĐND cấp tỉnh, cấp huyện, cấp xã, khẳng định công tác nhân sự được chuẩn bị kỹ lưỡng, dân chủ, đúng quy định của pháp luật.  

Cuộc bầu cử với quy mô lớn như vậy được tổ chức thành công trong bối cảnh đại dịch Covid-19 diễn biến phức tạp càng khẳng định niềm tin vững chắc của Nhân dân với chế độ xã  hội chủ nghĩa, với Đảng và Nhà nước ta trong việc xây dựng Nhà nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa của Nhân dân, do Nhân dân và vì Nhân dân. Có được kết quả này chính là do sự đồng tâm, hiệp lực, sự đoàn kết, ủng hộ của toàn dân, ý thức và trách nhiệm cao trong thực hiện quyền và nghĩa vụ công dân. Đại đoàn kết toàn dân tộc chính là cội nguồn sức mạnh nội sinh của dân tộc Việt Nam - bài học kinh nghiệm quý báu này đã được đúc rút qua lịch sử dân tộc và tiếp tục phát huy, khơi dậy trong cuộc bầu cử đại biểu Quốc hội khóa XV và đại biểu HĐND các cấp nhiệm kỳ 2021-2026.

Bên cạnh những kết quả đạt được, Phó Chủ tịch Thường trực Quốc hội khóa XIV cung chỉ ra một số tồn tại, hạn chế của cuộc bầu cử lần này liên quan đến công tác rà soát danh sách cử tri, nắm số lượng cử tri thường trú và tạm trú trên địa bàn ở một số đơn vị hành chính cấp xã còn chậm và gặp khó khăn do số lượng cử tri tạm trú thường xuyên biến động. Việc xác định quyền bầu cử của cử tri cách ly y tế tập trung còn lúng túng, nhất là cử tri được cách ly y tế tập trung tại đơn vị hành chính cấp xã mình cư trú. Ở một vài nơi, tỷ lệ người ứng cử đại biểu Quốc hội, đại biểu HĐND là phụ nữ, người dân tộc thiểu số chưa đạt so với quy định. Cơ cấu đại biểu trúng cử có nơi chưa đạt, một số trường hợp nhân sự do Trung ương giới thiệu về địa phương ứng cử nhưng không trúng cử; vẫn có nơi bầu chưa đủ số lượng đại biểu HĐND cấp xã...

Những hạn chế, bất cập trên đây xuất phát từ nguyên nhân chủ yếu là do tình hình dịch Covid-19 bùng phát trở lại vào đúng thời điểm cận kề Ngày bầu cử với diễn biến phức tạp, tốc độ lây lan nhanh. Việc tổ chức bầu cử với yêu cầu bảo đảm nghiêm ngặt về an toàn, đúng pháp luật trong điều kiện phòng, chống dịch Covid-19 là chưa có tiền lệ, tạo áp lực, thách thức rất lớn cho công tác lãnh đạo, chỉ đạo và những người trực tiếp làm công tác bầu cử ở địa phương, dẫn đến một số nơi trong quá trình triển khai còn lúng túng. Hướng dẫn về quy trình tổ chức rà soát, xét duyệt tiêu chuẩn chính trị của người ứng cử có nội dung chưa rõ ràng, thiếu ràng buộc trách nhiệm. Một số nơi chưa thực hiện tốt công tác giới thiệu người ứng cử nên chưa bảo đảm dự kiến về cơ cấu, thành phần đại biểu HĐND,… Tuy nhiên, những sai sót, khiếm khuyết nói trên chỉ là cá biệt và đều đã được các cơ quan, tổ chức phụ trách bầu cử khắc phục, xử lý kịp thời theo thẩm quyền, đúng quy định của pháp luật.

Quốc hội khóa XV, HĐND các cấp nhiệm kỳ 2021-2026 sẽ hoàn thành xuất sắc nhiệm vụ, đáp ứng kỳ vọng, niềm tin yêu của cử tri và Nhân dân cả nước

Từ những thành công và một số hạn chế của cuộc bầu cử đại biểu Quốc hội khóa XV và đại biểu HĐND các cấp nhiệm kỳ 2021-2026, Phó Chủ tịch Thường trực Quốc hội khóa XIV rút ra một số bài học kinh nghiệm.   

Thứ nhất, phát huy được sức mạnh đại đoàn kết của toàn dân tộc, sự tin tưởng, đồng thuận của Nhân dân, ý thức trách nhiệm của công dân, sự tham gia tích cực của cả hệ thống chính trị đối với công tác bầu cử là yếu tố quyết định, bảo đảm chắc chắn cho thành công của cuộc bầu cử.

Thứ hai, sự lãnh đạo, chỉ đạo sát sao của Ban chấp hành Trung ương, Bộ Chính trị, Ban Bí thư, các cấp ủy Đảng đối với công tác chuẩn bị bầu cử là yếu tố quan trọng hàng đầu bảo đảm thắng lợi của cuộc bầu cử. Song song với đó là sự quyết liệt, sâu sát, chủ động, sáng tạo trên cơ sở kế thừa bài học kinh nghiệm của các nhiệm kỳ trước đây của Hội đồng bầu cử quốc gia, Chính phủ, Ủy ban Trung ương Mặt trận Tổ quốc Việt Nam, Ủy ban bầu cử các tỉnh, thành phố trong quá trình tổ chức thực hiện; sự phân công, hợp tác tích cực, phối hợp chặt chẽ giữa các cơ quan, tổ chức hữu quan trong công tác bầu cử tạo sự thống nhất, thông suốt từ Trung ương đến cơ sở. 

Thứ ba, thực hiện tốt công tác thông tin, tuyên truyền sâu, rộng, có trọng tâm, trọng điểm đến mọi người dân với nhiều hình thức đa dạng, sáng tạo, thiết thực, hiệu quả, nội dung phong phú, kết hợp các phương thức truyền thống với ứng dụng tối đa công nghệ thông tin hiện đại. Bảo đảm sự công khai, minh bạch, dân chủ, công bằng, bình đẳng trong từng công việc chuẩn bị bầu cử; phát huy tốt vai trò của Mặt trận Tổ quốc Việt Nam các cấp và các tổ chức thành viên.

Thứ tư, bảo đảm thực hiện tốt quy trình nhân sự; từ việc hiệp thương lựa chọn, giới thiệu người ứng cử, lấy ý kiến cử tri về người ứng cử, vận động bầu cử để lựa chọn được những ứng cử viên xứng đáng, đáp ứng đủ các điều kiện, tiêu chuẩn quy định.  

Thứ năm, chủ động nắm bắt tình hình, bám sát địa bàn cơ sở; chuẩn bị đầy đủ phương án, kế hoạch bảo đảm an ninh, trật tự, an toàn xã hội và y tế; phối hợp chặt chẽ các lực lượng an ninh, quốc phòng, dân phòng và sự ủng hộ của Nhân dân để bảo đảm an toàn tuyệt đối cuộc bầu cử; giải quyết tốt các đơn, thư khiếu nại, tố cáo về công tác bầu cử và nhân sự ứng cử viên; thường xuyên kiểm tra, giám sát, kịp thời chỉ đạo, giải quyết những vướng mắc, khó khăn ở địa phương, cơ sở.

Cuộc bầu cử đại biểu Quốc hội khóa XV và đại biểu Hội đồng nhân dân các cấp nhiệm kỳ 2021-2026 đã thành công rất tốt đẹp. Nhấn mạnh điều này, Phó Chủ tịch Thường trực Quốc hội khóa XIV nêu rõ: Những công việc còn lại như tiếp tục hoàn thiện hồ sơ, chuyển tài liệu đến Ủy ban Thường vụ Quốc hội khóa XV sẽ được Hội đồng bầu cử quốc gia thực hiện nghiêm túc theo quy định của Luật Bầu cử. Những kiến nghị góp ý của Mặt trận Tổ quốc Việt Nam, Chính phủ, các Ban, Bộ, ngành Trung ương và chính quyền địa phương về việc tiếp tục nghiên cứu hoàn thiện, hướng dẫn, chỉ đạo công tác bầu cử sẽ được Ủy ban Thường vụ Quốc hội và các cơ quan hữu quan nghiên cứu tiếp thu nghiêm túc.

“Hội đồng bầu cử quốc gia trân trọng cảm ơn sự lãnh đạo sâu sát của Ban Chấp hành Trung ương, Bộ Chính trị, Ban Bí thư và các cấp ủy Đảng đối với công tác bầu cử và hoạt động của Hội đồng bầu cử quốc gia. Hội đồng bầu cử quốc gia đề nghị Quốc hội nhiệt liệt hoan nghênh tinh thần trách nhiệm cao của các tầng lớp nhân dân và cử tri cả nước; sự nỗ lực của các cấp chính quyền trong toàn quốc, Mặt trận Tổ quốc Việt Nam và đoàn thể nhân dân các cấp, các tổ chức phụ trách bầu cử, các lực lượng tuyến đầu chống dịch Covid-19 và các cơ quan hữu quan từ Trung ương đến địa phương đã thực hiện tốt công tác bầu cử, góp phần to lớn vào thắng lợi của cuộc bầu cử đại biểu Quốc hội khóa XV và đại biểu HĐND các cấp nhiệm kỳ 2021-2026. Hội đồng bầu cử quốc gia tin tưởng rằng, với niềm tin và quyết tâm mới, Quốc hội khóa XV, HĐND các cấp nhiệm kỳ 2021-2026 sẽ hoàn thành xuất sắc nhiệm vụ, đáp ứng kỳ vọng, niềm tin yêu của cử tri và Nhân dân cả nước“. Phó Chủ tịch Thường trực Quốc hội khóa XIV, Phó Chủ tịch Thường trực Hội đồng Bầu cử Quốc gia Trần Thanh Mẫn nói.

Hình ảnh phiên khai mạc

Xác nhận 499 người trúng cử đủ tư cách đại biểu Quốc hội khóa XV

Tại phiên khai mạc kỳ họp thứ nhất, Quốc hội khóa XV, Ủy viên Ủy ban Thường vụ Quốc hội khóa XIV, Ủy viên Hội đồng bầu cử quốc gia, Phó Trưởng Tiểu ban Nhân sự Nguyễn Thị Thanh đã trình bày báo cáo kết quả xác nhận tư cách đại biểu Quốc hội khóa XV.

Bà Nguyễn Thị Thanh khẳng định, cuộc bầu cử đại biểu Quốc hội khóa XV đã được tiến hành theo nguyên tắc phổ thông, bình đẳng, trực tiếp và bỏ phiếu kín; đảm bảo yêu cầu dân chủ, đúng pháp luật.

Việc hiệp thương, lựa chọn, giới thiệu người ứng cử đại biểu Quốc hội khóa XV được tổ chức công khai, dân chủ, đúng pháp luật; các bước lập danh sách, công bố danh sách cử tri, danh sách những người ứng cử được tiến hành đúng quy trình, thời gian theo quy định của Luật Bầu cử đại biểu Quốc hội và đại biểu Hội đồng nhân dân.

Ủy viên Ủy ban Thường vụ Quốc hội khóa XIV, Ủy viên Hội đồng bầu cử quốc gia, Phó Trưởng Tiểu ban Nhân sự Nguyễn Thị Thanh đã trình bày báo cáo kết quả xác nhận tư cách đại biểu Quốc hội khóa XV

Cử tri cả nước bầu đủ 500 đại biểu Quốc hội khóa XV tại 184 đơn vị bầu cử theo đúng nguyên tắc xác định người trúng cử được quy định tại Điều 78 Luật Bầu cử đại biểu Quốc hội và đại biểu Hội đồng nhân dân. Hội đồng Bầu cử quốc gia đã quyết định không xác nhận tư cách người trúng cử đại biểu Quốc hội đối với một trường hợp tại đơn vị bầu cử đại biểu Quốc hội số 1 của tỉnh Bình Dương. Như vậy, có 499 người trúng cử đại biểu Quốc hội khóa XV được công bố vào ngày 10/6/2021.

Đến ngày 12/7/2021, việc tiếp nhận xem xét, giải quyết khiếu nại, tố cáo về người trúng cử đại biểu Quốc hội khóa XV như sau: có 493 người không có đơn thư khiếu nại, tố cáo, phản ánh; có 6 người trúng cử đại biểu Quốc hội có đơn phản ánh.

Các cơ quan có thẩm quyền đã tiến hành xem xét đơn phản ánh theo đúng quy định của pháp luật và kết luận các đơn phản ánh không đủ điều kiện để giải quyết theo trình tự, thủ tục giải quyết khiếu nại, tố cáo.

Tuy nhiên, với tinh thần thận trọng, lắng nghe, để giúp Hội đồng bầu cử quốc gia xem xét, quyết định xác nhận tư cách đại biểu Quốc hội khóa XV đảm bảo chặt chẽ, đúng pháp luật, Tiểu ban Giải quyết khiếu nại, tố cáo Hội đồng bầu cử quốc gia đã yêu cầu các cơ quan có thẩm quyền xác minh làm rõ thông tin trong các đơn phản ánh và khẳng định các thông tin nêu trong đơn là không có cơ sở.

Theo bà Nguyễn Thị Thanh, Tiểu ban Giải quyết khiếu nại, tố cáo và Tiểu ban Nhân sự đã thống nhất báo cáo Hội đồng bầu cử quốc gia về việc 6 người có đơn phản ánh đều bảo đảm tiêu chuẩn, đủ tư cách đại biểu Quốc hội khóa XV.

Sau khi thảo luận kỹ lưỡng, với sự thống nhất cao, tất cả các thành viên Hội đồng bầu cử quốc gia có mặt 100% biểu quyết nhất trí thông qua Nghị quyết xác nhận 499 người trúng cử đủ tư cách đại biểu Quốc hội khóa XV.

Hương Diệp