Phó Thủ tướng Thường trực Phạm Bình Minh trình bày Báo cáo tóm tắt về công tác chỉ đạo, điều hành và kết quả thực hiện kế hoạch phát triển kinh tế-xã hội năm 2021 và phương hướng, nhiệm vụ năm 2022 tại Hội nghị. Ảnh: VGP/Nhật Bắc

Đẩy mạnh phân cấp, phân quyền

Ngay sau khi được kiện toàn, Chính phủ đã nhanh chóng ổn định, giải quyết công việc không để gián đoạn; đã ban hành, triển khai Nghị quyết số 50/NQ-CP ngày 20/5/2021 về Chương trình hành động thực hiện Nghị quyết Đại hội XIII của Đảng, trong đó đã xác định các nhiệm vụ, đề án lớn, bảo đảm trọng tâm, trọng điểm, khả thi.

Chính phủ đề ra 6 quan điểm, định hướng lớn, trong đó nhấn mạnh yêu cầu: xây dựng Chính phủ và cơ quan hành chính các cấp đoàn kết, thống nhất cao, liêm chính, dân chủ đi đôi với tăng cường kỷ luật, kỷ cương; hành động thiết thực, hiệu lực, hiệu quả, lấy người dân, doanh nghiệp làm trung tâm phục vụ; phát huy giá trị văn hóa và con người Việt Nam trở thành nguồn lực, động lực quan trọng nhất cho sự phát triển kinh tế - xã hội.

Quán triệt sâu sắc, tiếp thu đầy đủ ý kiến chỉ đạo của Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng tại Phiên họp đầu tiên của Chính phủ nhiệm kỳ 2021 - 2026, Chính phủ yêu cầu các Bộ trưởng, Thủ trưởng cơ quan ngang bộ, Thủ trưởng cơ quan thuộc Chính phủ, Chủ tịch UBND các tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương tiếp tục thực hiện quyết liệt, đồng bộ các mục tiêu, nhiệm vụ, giải pháp đã đề ra, quyết tâm xây dựng Chính phủ “Đổi mới, liêm chính, kỷ cương, hành động, hiệu quả, vì nhân dân phục vụ”.

Chính phủ đã phát huy vai trò, trí tuệ tập thể gắn với đề cao trách nhiệm cá nhân từng thành viên Chính phủ, đặc biệt vai trò của Thủ tướng và các Phó Thủ tướng Chính phủ. Các bộ, ngành thực hiện đúng các nguyên tắc, trách nhiệm, phạm vi, quy trình giải quyết công việc của Chính phủ.

"Chính phủ và từng thành viên giải quyết công việc theo đúng Quy chế làm việc của Chính phủ theo nguyên tắc Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ chỉ giải quyết những việc thuộc thẩm quyền, không quyết định thay những việc đã phân cấp, ủy quyền hoặc thuộc thẩm quyền của bộ, cơ quan, địa phương; đồng thời xác định rõ trách nhiệm tập thể, cá nhân gắn với đôn đốc, kiểm tra, giám sát việc thực hiện và kiểm soát quyền lực, cá thể hóa trách nhiệm theo quy định của Đảng, pháp luật của Nhà nước" - báo cáo của Chính phủ nhấn mạnh.

Cùng với tập trung chỉ đạo thực hiện các biện pháp phòng, chống dịch COVID-19, Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ đã lãnh đạo, chỉ đạo tăng cường xây dựng, hoàn thiện thể chế; tháo gỡ khó khăn, vướng mắc, cải thiện môi trường đầu tư, kinh doanh; thúc đẩy cải cách hành chính, chuyển đổi số, xây dựng bộ máy hành chính nhà nước tinh gọn, hoạt động hiệu lực, hiệu quả; phát huy quyền làm chủ của nhân dân; tăng cường kỷ luật, kỷ cương, phòng, chống tham nhũng, tiêu cực, lãng phí; giữ vững ổn định chính trị, củng cố quốc phòng, an ninh; đẩy mạnh các hoạt động đối ngoại và hội nhập quốc tế.

Vượt lên là 1 trong 6 nước có tỷ lệ bao phủ tiêm vaccine cao nhất thế giới

Về công tác phòng, chống dịch, Phó Thủ tướng Thường trực Phạm Bình Minh cho biết, các biện pháp phòng, chống dịch được kế thừa và liên tục được điều chỉnh, hoàn thiện phù hợp với tình hình thực tiễn. Khi dịch bệnh thâm nhập nhanh, nhiễm sâu tại các đô thị, vùng kinh tế trọng điểm, khu công nghiệp, trong khi chưa có vaccine, thuốc đặc trị, chúng ta buộc phải áp dụng biện pháp hành chính nghiêm ngặt và nhanh chóng điều chỉnh tổ chức thực hiện, lấy cấp xã là “pháo đài”, người dân là “chiến sỹ”, là trung tâm phục vụ, là chủ thể tham gia phòng, chống dịch; đưa dịch vụ y tế, an sinh xã hội đến cơ sở để người dân tiếp cận kịp thời, hiệu quả hơn và bảo vệ an ninh, an toàn cho nhân dân.

Đồng thời, Chính phủ xây dựng chiến lược và thúc đẩy ngoại giao vaccine, thành lập Quỹ vaccine phòng, chống COVID-19, tích cực nhập khẩu, nghiên cứu, chuyển giao công nghệ sản xuất vaccine trong nước, phát động chiến dịch tiêm chủng miễn phí toàn dân lớn nhất từ trước tới nay.

"Từ một nước có tỷ lệ tiêm vaccine rất thấp đã vượt lên là 1 trong 6 nước có tỷ lệ bao phủ tiêm vaccine cao nhất trên thế giới" - Phó Thủ tướng Phạm Bình Minh cho biết.

Đến nay, tỷ lệ bao phủ vaccine cho người từ 18 tuổi trở lên 1 mũi là 99,6%, 2 mũi là 90,9%; người từ 12 đến 17 tuổi 1 mũi là 85,6%, 2 mũi là 57%; đang đặt mua vaccine tiêm cho trẻ em từ 5 đến 11 tuổi. Số ca nhiễm nhập viện, chuyển nặng, tử vong đang có chiều hướng giảm.

Thực hiện Kết luận của Trung ương, Chính phủ đã nghiên cứu, ban hành, triển khai Nghị quyết 128/NQ-CP; việc chuyển hướng sang “thích ứng an toàn, linh hoạt, kiểm soát hiệu quả dịch COVID-19” đã phát huy hiệu quả, được nhân dân đồng tình, ủng hộ; nhiều chuyên gia, tổ chức quốc tế đánh giá là quyết sách quan trọng, tạo nền tảng để phục hồi, phát triển kinh tế trong Quý IV/2021 và năm 2022.

Đưa Việt Nam trở thành 1 trong 20 nước có quy mô thương mại lớn nhất thế giới

Năm 2021, Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ chỉ đạo các bộ, ngành theo dõi sát tình hình thế giới, khu vực; dự báo và xây dựng các kịch bản tăng trưởng, định kỳ cập nhật bảo đảm sát với diễn biến tình hình thực tế để đề ra và triển khai thực hiện các nhiệm vụ, giải pháp phù hợp, hiệu quả, phục vụ cả mục tiêu trước mắt và lâu dài. Ước cả năm đạt và vượt 7/12 chỉ tiêu chủ yếu. Kinh tế vĩ mô tiếp tục được duy trì ổn định; lạm phát được kiểm soát, chỉ số giá tiêu dùng bình quân cả năm tăng 1,84%; các cân đối lớn được bảo đảm. GDP tăng 2,58%, trong đó Quý IV tăng mạnh, đạt 5,22% sau khi giảm 6,02% trong quý III. Bội chi ngân sách nhà nước ước dưới 4%, thấp hơn so với dự toán Quốc hội quyết định (4%GDP).

Tổng kim ngạch xuất, nhập khẩu hàng hóa tăng 22,6%, đạt 668,5 tỷ USD, cao nhất từ trước đến nay, đưa Việt Nam trở thành 1 trong 20 nước có quy mô thương mại lớn nhất thế giới.

Nông nghiệp tiếp tục khẳng định vai trò trụ đỡ của nền kinh tế, bảo đảm an ninh lương thực quốc gia, là cơ sở quan trọng để thực hiện an sinh, an dân trong đại dịch. Xuất khẩu nông, lâm, thủy sản cao kỷ lục, đạt trên 48,6 tỉ USD. Có khoảng 68% số xã đạt chuẩn nông thôn mới. Công nghiệp chế biến, chế tạo tăng 6,37%, tiếp tục là động lực tăng trưởng của toàn nền kinh tế; an ninh năng lượng được bảo đảm. Thương mại, dịch vụ phục hồi tích cực trong Quý IV, tổng mức bán lẻ hàng hóa và doanh thu dịch vụ tiêu dùng tăng 28,1% so với quý trước.

Năm 2021 đã khởi công một số công trình và đẩy nhanh tiến độ nhiều dự án hạ tầng quan trọng quốc gia, đặc biệt là một số đoạn đường bộ cao tốc trên tuyến Bắc - Nam phía Đông...; xác định ưu tiên đầu tư kết cấu hạ tầng giao thông cho vùng đồng bằng sông Cửu Long, Tây Nguyên, Nam Trung bộ, miền núi phía Bắc, khu kinh tế động lực... Chính phủ còn tập trung hoàn thiện quy hoạch phát triển điện lực và quy hoạch tổng thể về chuyển đổi năng lượng xanh.

Bên cạnh đó là tập trung xử lý, đề xuất cấp có thẩm quyền cơ chế xử lý 2 ngân hàng thương mại yếu kém, 5 dự án, doanh nghiệp chậm tiến độ, kém hiệu quả; tháo gỡ khó khăn, thúc đẩy tiến độ để sớm đưa vào vận hành nhà máy Nhiệt điện Thái Bình 2; xử lý vướng mắc trong sử dụng kinh phí bảo trì đường sắt. Tập trung xử lý dứt điểm các tồn tại, khó khăn của một số dự án giao thông trọng điểm để nghiệm thu, bàn giao đưa vào khai thác; trong đó có đường sắt đô thị Cát Linh - Hà Đông.

Thực hiện kết luận của Hội nghị Trung ương 3 và 4, Chính phủ đã khẩn trương trình Bộ Chính trị ban hành Kết luận về Chương trình phòng, chống COVID-19 và Chương trình phục hồi, phát triển kinh tế - xã hội, trình Quốc hội tại kỳ họp bất thường đầu năm 2022 về các chính sách tài khóa, tiền tệ để hỗ trợ triển khai Chương trình. Đây là chủ trương, quyết sách quan trọng cho phục hồi và phát triển kinh tế - xã hội.

Có lúc, có nơi, có việc còn bất cập, kết quả đạt được chưa cao

Bên cạnh những kết quả đạt được, báo cáo của Chính phủ cũng cho biết, nhìn tổng thể công tác chỉ đạo, điều hành của các cấp, các ngành là thông suốt, nhịp nhàng, đồng bộ, kết quả đạt được là cơ bản nhưng "có lúc, có nơi, có việc còn bất cập, kết quả đạt được chưa cao".

Công tác phòng, chống dịch có lúc, có nơi còn bị động, lúng túng, thiếu nhất quán, nhất là giai đoạn đầu khi dịch bùng phát mạnh ở Thành phố Hồ Chí Minh và một số tỉnh phía Nam; một số quy định về đi lại của người dân, lưu thông hàng hóa giữa các địa phương thiếu thống nhất. Năng lực y tế, nhất là ở cấp cơ sở, y tế dự phòng còn hạn chế, bất cập, dẫn đến quá tải và tử vong cao ở một số nơi trong giai đoạn đầu.

Dự kiến có 5/12 chỉ tiêu kinh tế - xã hội chủ yếu chưa đạt mục tiêu. Kinh tế vĩ mô còn tiềm ẩn rủi ro; sức ép lạm phát tăng. Thị trường tài chính, bất động sản, chứng khoán có thời điểm tăng nóng. Tỷ lệ nợ xấu có xu hướng tăng, tiềm ẩn nhiều rủi ro. Xuất khẩu phụ thuộc vào khu vực FDI và một số ít thị trường. Sản xuất, kinh doanh gặp nhiều khó khăn; một số chuỗi sản xuất, cung ứng bị đứt gãy; lưu thông hàng hóa có lúc, có nơi ách tắc cục bộ; sức mua trong nước giảm sút. Sức chống chịu của nền kinh tế suy giảm mạnh; không ít doanh nghiệp phải ngừng hoạt động, thậm chí bị giải thể, phá sản.

Cơ cấu giữa các ngành, lĩnh vực và nội ngành, lĩnh vực chuyển dịch chậm. Cơ cấu lại 3 lĩnh vực trọng tâm còn hạn chế. Cổ phần hóa doanh nghiệp Nhà nước chưa đạt tiến độ. Việc xử lý các ngân hàng yếu kém và các dự án, doanh nghiệp kém hiệu quả còn nhiều khó khăn, vướng mắc. Công tác lập quy hoạch còn chậm. Tiến độ giải ngân vốn ODA và vay ưu đãi còn thấp. Khu vực dịch vụ gặp khó khăn nghiêm trọng, đặc biệt là du lịch, lưu trú, ăn uống, vận tải hành khách.

Lao động, việc làm bị ảnh hưởng nặng nề, số lượng người lao động tạm ngừng, thiếu, mất việc làm tăng. Đời sống một bộ phận người dân gặp nhiều khó khăn. Dạy và học trực tuyến phát sinh nhiều bất cập cho học sinh và phụ huynh. Dịch bệnh không chỉ tác động trong ngắn hạn, mà còn trong dài hạn đến sức khỏe, tâm lý của người dân, nảy sinh nhiều vấn đề xã hội phức tạp. Bảo đảm an toàn thông tin, an ninh mạng và đấu tranh, phòng, chống tội phạm còn nhiều thách thức. Quốc phòng, an ninh còn tiềm ẩn những yếu tố phức tạp.

Về phương hướng trong thời gian tới, báo cáo của Chính phủ nhấn mạnh, năm 2022 là năm có ý nghĩa quan trọng, tạo nền tảng thực hiện các mục tiêu của Kế hoạch 5 năm 2021 - 2025. Dự báo tình hình quốc tế, trong nước có những thuận lợi, cơ hội và khó khăn, thách thức đan xen, nhưng khó khăn, thách thức nhiều hơn. Dịch COVID-19 có thể phức tạp, nguy hiểm hơn với sự xuất hiện của các biến chủng mới. Tăng trưởng kinh tế thế giới không đồng đều, chưa vững chắc, tiềm ẩn nhiều rủi ro và có thể thấp hơn năm 2021; lạm phát ở nhiều nước tăng cao. Trong nước, kinh nghiệm, năng lực, khả năng ứng phó dịch bệnh tiếp tục được nâng lên, nhưng sức chống chịu và nguồn lực của Nhà nước, doanh nghiệp và người dân giảm sút. Nguy cơ chậm phục hồi kinh tế, suy giảm tăng trưởng vẫn còn tiềm ẩn nếu không kiểm soát được dịch bệnh một cách cơ bản để mở cửa trở lại nền kinh tế; rủi ro lạm phát gia tăng; thiên tai, biến đổi khí hậu là nguy cơ luôn tiềm ẩn.

Phó Thủ tướng Thường trực Phạm Bình Minh cho biết, Trung ương Đảng đã có Kết luận, Quốc hội và Chính phủ đã ban hành Nghị quyết, trong đó xác định mục tiêu, nhiệm vụ phát triển kinh tế - xã hội năm 2022. Các bộ, ngành, địa phương tập trung thực hiện các quan điểm chỉ đạo, điều hành, quán triệt theo phương châm thích ứng an toàn, linh hoạt, kiểm soát có hiệu quả dịch COVID-19, trong đó tập trung ưu tiên nguồn lực, thực hiện hiệu quả Chương trình phòng, chống dịch COVID-19 và Chương trình phục hồi và phát triển kinh tế - xã hội. Các bộ, cơ quan, địa phương tiếp tục đổi mới, chủ động, nỗ lực phấn đấu hơn nữa, quyết liệt hành động, có trọng tâm, trọng điểm, hiệu quả.

Xuân Tùng