TS.Vũ Văn Tiến, Uỷ viên Uỷ ban Trung ương MTTQ Việt Nam, Trưởng Ban Tuyên giáo Cơ quan Uỷ ban Trung ương MTTQ Việt Nam

Thực trạng công tác tuyên truyền trong thời gian qua

Từ sau Đại hội VI, Đảng ta đã ban hành nhiều nghị quyết, chỉ thị về tăng cường mối quan hệ giữa Đảng và Nhân dân, về đại đoàn kết toàn dân tộc, về dân tộc, tôn giáo, về Mặt trận và các đoàn thể nhân dân. Thông qua việc thực hiện các nghị quyết, chỉ thị đó, quyền làm chủ của nhân dân trong tham gia quản lý nhà nước, quản lý kinh tế, xã hội đã từng bước được phát huy, góp phần tích cực động viên nhân dân phấn khởi đẩy mạnh sản xuất, thực hiện các nhiệm vụ phát triển kinh tế - văn hoá - xã hội, củng cố quốc phòng, an ninh.

Việc tập hợp nhân dân với các hình thức đa dạng có bước phát triển mới. Mặt trận Tổ quốc và các tổ chức thành viên được mở rộng, vai trò và vị trí trong xã hội được nâng cao, nội dung hoạt động phong phú, thiết thực hơn, đã động viên, lôi cuốn được đông đảo các tầng lớp nhân dân tham gia các cuộc vận động, các phong trào thi đua yêu nước.

Nhìn chung, khối đại đoàn kết toàn dân tộc trên nền tảng liên minh giai cấp công nhân với giai cấp nông dân và đội ngũ trí thức được mở rộng hơn, là nhân tố quan trọng thúc đẩy sự phát triển kinh tế - xã hội, giữ vững ổn định chính trị - xã hội của đất nước.

Đạt được thành tựu trên là do nhân dân ta có truyền thống yêu nước, thương nòi, đoàn kết trong quá trình dựng nước và giữ nước; từ ngày có Đảng, luôn gắn bó với Đảng, với cách mạng. Đường lối đổi mới đúng đắn của Đảng là ngọn cờ đoàn kết, tập hợp nhân dân trong thời kỳ phát triển mới của đất nước. Tổ chức đảng và chính quyền các cấp có bước chuyển biến về công tác dân vận. Mặt trận và các đoàn thể nhân dân nỗ lực đổi mới công tác, hoạt động ngày càng có hiệu quả hơn.(1)

Văn kiện Đại hội XIII của Đảng đã đề ra những quan điểm, chủ trương toàn diện về phát huy dân chủ xã hội nghĩa, bảo đảm quyền làm chủ của nhân dân và phát huy sức mạnh đại đoàn kết toàn dân tộc ở một tầm cao mới, ngày càng hoàn thiện hơn, trong đó nêu rõ vai trò, nhiệm vụ rất quan trọng của Mặt trận Tổ quốc Việt Nam. Đây là cơ sở rất quan trọng và thuận lợi để triển khai công tác Mặt trận trong giai đoạn hiện nay.

Văn kiện Đại hội còn đề ra yêu cầu “đổi mới tổ chức bộ máy”, nội dung và phương thức hoạt động, xây dựng đội ngũ cán bộ Mặt trận và các tổ chức chính trị - xã hội đủ mạnh, ngang tầm với yêu cầu nhiệm vụ; đề ra nhiệm vụ “Xây dựng thế trận lòng dân, phát huy sức mạnh đoàn kết, đồng thuận của nhân dân trong và ngoài nước để xây dựng và bảo vệ Tổ quốc”…

Cụ thể hóa bằng văn bản pháp luật, Hiến pháp năm 2013 đã hiến định cụ thể vai trò, nhiệm vụ của Mặt trận Tổ quốc Việt Nam trong giai đoạn mới, trong đó nêu rõ: “Mặt trận Tổ quốc Việt Nam là cơ sở chính trị của chính quyền nhân dân; đại diện, bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp, chính đáng của Nhân dân; tập hợp, phát huy sức mạnh đại đoàn kết toàn dân tộc, thực hiện dân chủ, tăng cường đồng thuận xã hội; giám sát, phản biện xã hội; tham gia xây dựng Đảng, Nhà nước, hoạt động đối ngoại nhân dân góp phần xây dựng và bảo vệ Tổ quốc.”(2)

Để xứng đáng với vai trò, vị trí nêu trên, Mặt trận phải thực hiện nhiều nhiệm vụ, trong đó có nhiệm vụ quan trọng là tuyên truyền, vận động nhân dân như Điều 2, Luật Mặt trận Tổ quốc Việt Nam qui định: Tập hợp, xây dựng khối đại đoàn kết toàn dân, tăng cường sự nhất trí về chính trị và tinh thần trong nhân dân; Tuyên truyền, động viên nhân dân phát huy quyền làm chủ, thực hiện đường lối, chủ trương, chính sách của Đảng, nghiêm chỉnh thi hành Hiến pháp và pháp luật.(3)

Nhằm thực hiện các vai trò, nhiệm vụ trên đây Mặt trận Tổ quốc Việt Nam phải luôn luôn nắm bắt tâm tư, tình cảm, nguyện vọng của nhân dân, cập nhật những thông tin chính xác, kịp thời về tình hình nhân dân để phản ánh, kiến nghị với Đảng, Nhà nước trong quá trình hoạch định và tổ chức thực hiện những quyết sách, giải pháp lãnh đạo, điều hành, nhất là những vấn đề liên quan đến quốc kế dân sinh.

Đồng thời, Mặt trận chuyển tải những chủ trương, đường lối của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước đến người dân, làm cho nhân dân hiểu rõ quyền lợi và nghĩa vụ khi thực hiện, từ đó tạo nên sự đồng thuận và thống nhất hành động của xã hội.

Tuy nhiên, trong thời gian qua, công tác tuyên truyền, vận động, tập hợp nhân dân của Mặt trận và các đoàn thể chính trị - xã hội có lúc, có nơi chưa đáp ứng yêu cầu, nhiệm vụ, chưa đi vào cuộc sống người dân, chưa bám sát hiện thực của đời sống, xã hội.

Mặt khác, việc tuyên truyền, triển khai các chủ trương, nghị quyết ở một số nơi còn diễn ra hình thức, chỉ đạt ở mức độ nhất định; tài liệu, nội dung tuyên truyền hạn chế; phương thức vận động, tuyên truyền không phong phú, đa dạng, chưa đáp ứng nhu cầu của các đối tượng cần được tuyên truyền; một số cấp ủy, chính quyền ở cơ sở chưa quan tâm đúng mức cho công tác tuyên truyền, còn có quan niệm chung chung trong chỉ đạo. Hoạt động của Ủy ban MTTQ ở một số nơi chậm đổi mới, kém hiệu quả; chưa khắc phục được tình trạng hành chính hoá.

Do vậy, nhiệm vụ đổi mới, nâng cao hơn nữa hiệu quả, chất lượng công tác tuyên truyền, vận động, tập hợp Nhân dân của Mặt trận Tổ quốc Việt Nam là yêu cầu bức thiết trong giai đoạn hiện nay - đó là một yếu tố quan trọng góp phần củng cố và phát triển khối đại đoàn kết toàn dân tộc.

Thực tế hiện nay, ở cấp Trung ương, cơ quan Ủy ban Trung ương Mặt trận Trung ương có 2 tờ báo, 1 tạp chí, Trang Thông tin điện tử Mặt trận, các chương trình phát thanh, truyền hình Mặt trận phát định kỳ hàng tuần được phát sóng trên các kênh sóng của các đài phát thanh, truyền hình Trung ương.

Trong đó, Trang thông tin điện tử MTTQ Việt Nam được nâng cấp, hiện đại hóa từ tháng 7/2019 nhằm phục vụ công tác quản lý, lãnh đạo, chỉ đạo, điều hành của Đảng đoàn, Ban Thường trực Ủy ban Trung ương Mặt trận Tổ quốc Việt Nam; góp phần phổ biến, tuyên truyền, củng cố, tăng cường khối đại đoàn kết toàn dân tộc trong tình hình mới; đảm bảo cung cấp thông tin đầy đủ, kịp thời theo quy định; đồng thời tạo lập môi trường giao tiếp điện tử giữa cá nhân, tổ chức trong nước và kiều bào ta ở nước ngoài với Ủy ban Trung ương Mặt trận Tổ quốc Việt Nam và giữa cán bộ, công chức, viên chức và người lao động trong hệ thống Mặt trận. Đây là kênh thông tin tuyên truyền, phổ biến chủ trương, đường lối của Đảng về khối đại đoàn kết toàn dân tộc và Mặt trận dân tộc thống nhất, các phong trào thi đua yêu nước, các cuộc vận động… Qua đó góp phần hiện đại hóa các mối quan hệ, định hướng dư luận, tạo dự đồng thuận trong xã hội về các nhiệm vụ mà Mặt trận Tổ quốc Việt Nam đang triển khai, thực hiện. 

Ngoài ra, trong xu thế phát triển của internet, số hóa truyền thông và mạng xã hội, việc phát triển “Trang cộng đồng” (Fanpage) của MTTQ Việt Nam từ cấp Trung ương đến MTTQ Việt Nam cấp huyện, một số xã và Ban Công tác Mặt trận ở khu dân cư là yêu cầu tất yếu, không thể đảo ngược.

Theo đó, từ tháng 11/2021 đến nay, thực hiện chỉ đạo của Ban Thường trực UBTƯ MTTQ Việt Nam về việc triển khai xây dựng hệ thống “Trang cộng đồng’ (Fanpage Facebook) của Mặt trận các cấp và đẩy mạnh tuyên truyền trên mạng xã hội, Mặt trận các cấp đã tích cực phối hợp với Đoàn Thanh niên thành lập, quản lý, vận hành trang Fanpage và tổ chức tuyên truyền về các hoạt động của Mặt trận các cấp. Tính đến nay, qua thống kê, rà soát, có 63/63 tỉnh, thành phố đã xây dựng, vận hành trang cấp tỉnh; trên 80% đơn vị thành lập Fanpage Mặt trận cấp quận, huyện; 70,2% đơn vị thành lập Fanpage Mặt trận cấp xã, phường, thị trấn.

Tại trang Fanpage của Trung ương, đến thời điểm này đã có trên 18.210 tài khoản đăng ký theo dõi, số tài khoản theo dõi trong Quý I/2023 tăng 1.620 tài khoản. Trung bình mỗi ngày có 8-15 tin bài, video đăng lên trang nhằm phản ánh hoạt động của lãnh đạo Đảng, Nhà nước, Ban Thường trực Ủy ban Trung ương MTTQ Việt Nam và Ủy ban MTTQ Việt Nam các cấp. Trong đó có 217.849 lượt tiếp cận; 202.689 lượt tương tác với bài viết; 159.426 lượt người dùng bày tỏ cảm xúc; 7.754 lượt chia sẻ các bài viết về hoạt động của hệ thống Mặt trận từ Trung ương đến địa phương.

Bước đầu, hoạt động xây dựng, quản lý và vận hành “Trang cộng đồng” (Fanpage Facebook) đã được hệ thống Mặt trận các cấp quan tâm, có nhiều chuyển biến tích cực và phục vụ hiệu quả cho công tác tuyên truyền, tập hợp thông tin báo cáo, tình hình nhân dân... của hệ thống Mặt trận các cấp. Đây là tín hiệu đáng mừng, tạo sự chuyển biến trong công tác tuyên truyền, vận động của hệ thống MTTQ Việt Nam các cấp.

Bên cạnh đó, Ban Thường trực Ủy ban Trung ương MTTQ Việt Nam còn ký kết chương trình phối hợp công tác với Đài Tiếng nói Việt Nam (VOV), Đài Truyền hình Việt Nam (VTV) và Thông tấn xã Việt Nam (TTXVN) giai đoạn 2019 - 2024. Đài Tiếng nói Việt Nam, Đài Truyền hình Việt Nam, Thông tấn xã Việt Nam tiếp tục phối hợp, tuyên truyền sâu rộng các hoạt động do Mặt trận Tổ quốc Việt Nam chủ trì như: Giải báo chí Vì sự nghiệp Đại đoàn kết dân tộc; Giải Báo chí với công tác đấu tranh phòng chống tham nhũng, tiêu cực; Tuyên truyền kết quả triển khai các phong trào thi đua, các cuộc vận động như: “Toàn dân đoàn kết xây dựng nông thôn mới, đôi thị văn minh”, “Người Việt Nam ưu tiên dùng hàng Việt Nam”, “Cả nước chung tay vì người nghèo - không để ai bị bỏ lại phía sau”…

Công tác tuyên truyền, vận động, tập hợp Nhân dân còn được thực hiện qua các chương trình bồi dưỡng, tập huấn cán bộ Mặt trận các cấp và các tổ chức thành viên; công tác tuyên truyền miệng qua hệ thống báo cáo viên, qua các cuộc hội họp của Mặt trận và các tổ chức thành viên các cấp; trên các phương tiện thông tin đại chúng ở Trung ương và địa phương.

Có thể thấy, hoạt động của hệ thống Mặt trận các cấp luôn nhận được sự quan tâm lãnh đạo, chỉ đạo thường xuyên, sâu sát của Đảng, trực tiếp là Bộ Chính trị, Ban Bí thư, nhất là việc kịp thời ban hành các chủ trương lãnh đạo, chỉ đạo đối với công tác Mặt trận; sự phối hợp ngày càng chặt chẽ, hiệu quả của Nhà nước và các cấp chính quyền; sự chủ động, sáng tạo và tích cực của các tổ chức thành viên; xác định đúng trọng tâm, trọng điểm trong triển khai nhiệm vụ của Ủy ban Mặt trận các cấp; sự nỗ lực, tâm huyết và năng lực của đội ngũ làm công tác Mặt trận từ Trung ương đến cơ sở ngày càng được nâng cao, đặc biệt là sự đồng tâm, hiệp lực của các tầng lớp nhân dân; hoạt động của Mặt trận ngày càng thiết thực, gắn với lợi ích trực tiếp của nhân dân, nhận được sự quan tâm và hưởng ứng của toàn xã hội.

Thông qua đổi mới, hiện nay hệ thống Mặt trận các cấp và các tổ chức thành viên đã có rất nhiều kênh, nhiều phương thức để thực hiện công tác tuyên truyền, vận động, tập hợp đến các tầng lớp nhân dân. Qua đó, kịp thời chuyển tải chủ trương, đường lối, chính sách, pháp luật của Đảng, Nhà nước và chương trình hành động của Mặt trận Tổ quốc Việt Nam đến nhân dân, làm cho nhân dân hiểu rõ quyền lợi và trách nhiệm của mình trong thực hiện, tạo nên sự thống nhất về nhận thức và đồng thuận trong hành động của mọi giai tầng xã hội.

Quang cảnh Hội nghị trực tuyến tại các điểm cầu của Uỷ ban MTTQ Việt Nam các tỉnh, thành phố trên cả nước

Giải pháp để đổi mới, nâng cao hiệu quả công tác tuyên truyền

Để trong thời gian tới để công tác tuyên truyền, vận động, tập hợp Nhân dân tiếp tục được đổi mới, nâng cao chất lượng, hiệu quả cần thực hiện một số giải pháp như sau:

Một là, hệ thống Mặt trận và cán bộ Mặt trận các cấp khi tuyên truyền đến người dân thì việc tuyên truyền phải đi vào vấn đề cụ thể, rõ ràng, khúc chiết, có trọng tâm, trọng điểm, dễ hiểu, dễ nhớ, dễ nói… Nội dung tuyên truyền phải gần gũi, thiết thực với đời sống, để họ dễ dàng nhận thức được, nhận diện được và làm được.

Đặc biệt, ở những vùng sâu, vùng xa, vùng đồng bào dân tộc thiểu số, cần đề cao vai trò của người có uy tín trong cộng đồng - coi họ là “điểm tựa”, là nòng cốt trong công tác tuyên truyền, vận động, cầu nối quan trọng giữa cấp ủy, chính quyền với nhân dân, vận động nhân dân chấp hành tốt chính sách, pháp luật của Nhà nước, tích cực xây dựng khối đại đoàn kết toàn dân tộc.

Hai là, việc vận động, tuyên truyền của Mặt trận Tổ quốc, các tổ chức chính trị - xã hội cần hướng hoạt động về cơ sở, tập trung hỗ trợ cơ sở. Từ đó, nâng cao chất lượng, hiệu quả công tác vận động đoàn viên, hội viên và Nhân dân thực hiện có hiệu quả các chủ trương của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước.

Đồng thời, phải luôn thể hiện tác phong gần dân, trọng dân, lắng nghe dân; theo dõi, nắm chắc tình hình Nhân dân, nhất là vấn đề liên quan công tác dân tộc, tôn giáo, tín ngưỡng và những vấn đề bức xúc trong đời sống, xã hội. Nếu xuất hiện các điểm nóng, phát sinh các vấn đề dân sinh bức xúc, cần nhanh chóng đề xuất các cấp thẩm quyền giải quyết những tâm tư, nguyện vọng, lợi ích chính đáng của người dân.

Ba là, Mặt trận Tổ quốc Việt Nam và các tổ chức thành viên cần thường xuyên tổ chức các hội nghị để lắng nghe, lấy ý kiến rộng rãi của cử tri và các tầng lớp nhân dân đối với các vấn đề hệ trọng, phát huy vai trò của nhân dân tích cực tham gia xây dựng Đảng, xây dựng chính quyền ngày càng vững mạnh, tạo sự đồng thuận xã hội, tin tưởng vững chắc vào đường lối đổi mới do Đảng lãnh đạo.

Bốn là, cần nâng cao hơn nữa hiệu quả hoạt động các kênh thông tin tuyên truyền của Mặt trận như Trang thông tin điện tử, Fanpage Mặt trận, các cơ quan báo chí chủ lực của Mặt trận… để phổ biến đường lối, chủ trương của Đảng về khối đại đoàn kết dân tộc và Mặt trận Dân tộc thống nhất, các phong trào thi đua yêu nước, các cuộc vận động, góp phần hiện đại hóa các mối quan hệ, định hướng dư luận, tạo sự đồng thuận trong xã hội về các nhiệm vụ mà Mặt trận Tổ quốc Việt Nam đang triển khai, thực hiện.

Năm là, đối với các chương trình phối hợp công tác giữa Ban Thường trực Ủy ban Trung ương MTTQ Việt Nam với Đài Tiếng nói Việt Nam (VOV), Đài Truyền hình Việt Nam (VTV) và Thông tấn xã Việt Nam (TTXVN)… cần định kỳ sơ kết, tổng kết, đánh giá, rút kinh nghiệm trong quá trình tổ chức thực hiện các mặt công tác để việc tuyên truyền, vận động đạt hiệu quả tối đa, tạo ấn tượng sâu sắc đối với đông đảo khán giả, lan tỏa sâu rộng trong xã hội về các mô hình, cách làm sáng tạo, gương điển hình trong triển khai các phong trào thi đua yêu nước, các cuộc vận động, về tham gia xây dựng Đảng, chính quyền trong sạch vững mạnh; đấu tranh phòng chống tham nhũng, lãng phí; giám sát, phản biện xã hội; đối ngoại nhân dân; tập hợp, phản ánh tâm tư, nguyện vọng chính đáng, hợp pháp của các tầng lớp nhân dân.

Tài liệu tham khảo:

(1) - Nghị quyết số 23-NQ/TW ngày 12/3/2003, Hội nghị lần thứ bảy Ban Chấp hành Trung ương Đảng (khoá IX) về phát huy sức mạnh đại đoàn kết toàn dân tộc vì dân giàu, nước mạnh, xã hội công bằng, dân chủ, văn minh;

(2) - Điều 9 Hiến pháp Nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam năm 2013;

(3) - Luật Mặt trận Tổ quốc Việt Nam năm 2015 số 75/2015/QH13 ngày 09/6/2015;

TS.Vũ Văn Tiến, Uỷ viên UBTW MTTQ Việt Nam, Trưởng Ban Tuyên giáo Cơ quan UBTW MTTQ Việt Nam