Chủ tịch Quốc hội Vương Đình Huệ phát biểu tại Phiên họp

Phó Chủ tịch Thường trực Quốc hội Trần Thanh Mẫn điều hành Phiên họp

Khắc phục “luật khung”, “luật ống”

Trình bày Tờ trình dự án Luật Điện ảnh (sửa đổi), Bộ trưởng Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch Nguyễn Văn Hùng cho biết, sau 14 năm thực hiện, bên cạnh những đóng góp tích cực cho sự phát triển điện ảnh Việt Nam, Luật Điện ảnh hiện hành đã bộc lộ những bất cập cần sớm được sửa đổi, bổ sung. Một số quy định không còn phù hợp hoặc đã bị bãi bỏ hoặc được quy định tại luật chuyên ngành khác. Một số quy định không thể hiện được đặc thù của điện ảnh nên không khả thi. Một số vấn đề mới phát sinh cần bổ sung vào Luật Điện ảnh như: công nghiệp điện ảnh, thị trường điện ảnh, ứng dụng công nghệ kỹ thuật số trong các khâu sản xuất, phát hành, phổ biến và lưu trữ phim…

Dự thảo Luật Điện ảnh (sửa đổi) gồm 8 chương, 52 điều, trong đó kế thừa, chỉnh lý, sửa đổi và bổ sung 25 điều, quy định mới 27 điều so với Luật hiện hành.

Trong đó, dự thảo Luật bổ sung chương mới về quảng bá, xúc tiến phát triển điện ảnh, Quỹ hỗ trợ phát triển điện ảnh quy định về: Liên hoan phim Việt Nam, liên hoan phim chuyên ngành, chuyên đề, giải thưởng và cuộc thi phim cấp quốc gia; liên hoan, giải thưởng và cuộc thi phim quốc tế tại Việt Nam; liên hoan phim chuyên ngành, chuyên đề, giải thưởng phim và cuộc thi phim của Bộ, ngành hoặc địa phương; chương trình phim, tuần phim tại Việt Nam; chương trình phim, tuần phim Việt Nam tại nước ngoài; tham gia liên hoan phim, giải thưởng, cuộc thi phim, chương trình phim, tuần phim tại Việt Nam và nước ngoài; thu hút tổ chức nước ngoài làm phim tại Việt Nam; việc thành lập Quỹ hỗ trợ phát triển điện ảnh, mục đích và nguyên tắc hoạt động của Quỹ.

Theo Báo cáo thẩm tra do Chủ nhiệm Ủy ban Văn hóa, Giáo dục Nguyễn Đắc Vinh trình bày, Thường trực Ủy ban Văn hóa, Giáo dục tán thành với sự cần thiết sửa đổi toàn diện Luật Điện ảnh nhằm cụ thể hóa Hiến pháp 2013; thể chế hóa nội dung Nghị quyết Đại hội lần thứ XIII của Đảng, Nghị quyết số 33-NQ/TW của Hội nghị lần thứ 9, Ban Chấp hành Trung ương Đảng Khóa XI; khắc phục những hạn chế, bất cập của Luật Điện ảnh năm 2006 (sửa đổi, bổ sung năm 2009)… để phù hợp với tình hình thực tiễn hiện nay. Tuy nhiên, Thường trực Ủy ban Văn hóa, Giáo dục lưu ý, cần khắc phục tình trạng “luật khung”, “luật ống”; bảo đảm phù hợp, đồng bộ, khả thi; tuân thủ Hiến pháp, tôn trọng quyền, lợi ích hợp pháp của các tổ chức, cá nhân tham gia hoạt động điện ảnh; tạo hành lang pháp lý thuận lợi, khuyến khích sự tham gia của toàn xã hội, huy động các nguồn lực phát triển ngành điện ảnh.

Toàn cảnh Phiên họp

Các chính sách phát triển điện ảnh được quy định chủ yếu ở Điều 5, Điều 6 dự thảo Luật. Qua thẩm tra, Thường trực Ủy ban Văn hóa, Giáo dục đề nghị, cần được lượng hóa cụ thể hơn, có trọng tâm, trọng điểm. Cần nghiên cứu, bổ sung một số chính sách về xã hội hóa; huy động các thành phần kinh tế, cơ quan, tổ chức, cá nhân tham gia hoạt động điện ảnh; hỗ trợ sản xuất phim như một loại đầu tư rủi ro. Đồng thời, không giao Chính phủ quy định chi tiết những nội dung ưu đãi về tín dụng, thuế và phí vì đây là thẩm quyền quyết định của Quốc hội.

Cơ bản nhất trí việc sửa đổi toàn diện Luật Điện ảnh, các Ủy viên Ủy ban Thường vụ Quốc hội nhấn mạnh, mục tiêu sửa đổi phải tạo ra được hành lang pháp lý và chính sách đột phá, có tầm nhìn dài hạn để phát triển điện ảnh Việt Nam với tư cách vừa là một ngành văn hóa nghệ thuật, vừa là một ngành dịch vụ văn hóa, kinh tế trong nền kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa và hội nhập quốc tế. Luật sửa đổi phải tiếp tục thúc đẩy phát triển nền nghệ thuật điện ảnh Việt Nam, vừa tiên tiến, hiện đại, vừa đậm đà bản sắc dân tộc và có uy tín với quốc tế, phải phục vụ tốt yêu cầu bảo vệ và đảm bảo quyền sáng tạo, quyền hưởng thụ giá trị văn hóa nghệ thuật của người dân và cộng đồng. Phải tạo ra khuôn khổ pháp lý để điện ảnh thực hiện tốt chức năng giáo dục, bồi dưỡng nhận thức, tư tưởng, thẩm mỹ cho quần chúng nhân dân theo đường lối văn hóa nghệ thuật của Đảng.

Chủ tịch Quốc hội Vương Đình Huệ nêu rõ, cần nhìn nhận điện ảnh không chỉ dưới góc độ là một tác phẩm nghệ thuật mà còn là một sản phẩm dịch vụ có tính văn hóa rất cao. Ngành điện ảnh không chỉ là một ngành nghệ thuật mà còn là một ngành kinh tế, một ngành công nghiệp văn hóa, phát triển trên nền tảng các quy luật kinh tế, do đó cần có cả các chính sách để phát triển điện ảnh như một ngành kinh tế. Chủ tịch Quốc hội nhấn mạnh, 2 yêu cầu cao nhất, bao trùm nhất trong sửa đổi Luật Điện ảnh là điều chỉnh được các hoạt động điện ảnh trong môi trường công nghệ số, khuyến khích điện ảnh phát triển nhanh trên các nền tảng số và tạo được hành lang pháp lý để phát triển công nghiệp điện ảnh.

Ủy ban Thường vụ Quốc hội đề nghị Ban soạn thảo nghiên cứu tiếp thu các ý kiến phát biểu bổ sung các chính sách để xây dựng, phát triển hệ sinh thái sản xuất phim. Khuyến khích xã hội huy động các nguồn để các thành phần kinh tế, cơ quan, tổ chức, cá nhân trong và ngoài nước tham gia hoạt động điện ảnh, chính sách đặc thù hỗ trợ phát triển điện ảnh trong nước. Bên cạnh đó, tiếp tục rà soát quy định về công tác quản lý nhà nước, nhất là các vấn đề liên quan đến thẩm định, cấp phép, phân loại phim.... Những quy định nào đã được kiểm chứng, có tính ổn định cao trong thực tiễn thì cần bổ sung, quy định rõ ngay trong luật, chỉ giao cho Chính phủ quy định những nội dung có thể còn biến động trong thực tiễn để bảo đảm tính linh hoạt trong thực thi luật. 

Đối với việc sản xuất phim sử dụng ngân sách nhà nước, Ủy ban Thường vụ Quốc hội cho rằng, giao nhiệm vụ, đặt hàng, đấu thầu là các hình thức cơ bản để lựa chọn đơn vị cung ứng sản phẩm, dịch vụ trong sử dụng ngân sách nhà nước được pháp luật quy định nhằm tạo sự bình đẳng giữa các đơn vị nhà nước và tư nhân. Các hình thức này cũng phù hợp với xu thế phát triển của nền kinh tế thị trường. Do đó, cần tiếp tục nghiên cứu, tiếp thu, làm rõ các ưu, nhược điểm của phương án và trình xin ý kiến Quốc hội.

Thành Trung - ảnh Hồ Long