Ủy ban MTTQ Việt Nam tỉnh Vĩnh Long tổ chức Hội nghị phản biện xã hội dự thảo Đề án cơ cấu lại ngành du lịch tỉnh Vĩnh Long đáp ứng yêu cầu phát triển thành ngành kinh tế quan trọng đến năm 2025.

Để công tác giám sát, phản biện xã hội đạt hiệu quả, chất lượng cao, Ban Thường trực Ủy ban Mặt trận Tổ quốc Việt Nam tỉnh Vĩnh Long luôn đặc biệt quan tâm coi trọng công tác tham mưu Ban Thường vụ Tỉnh ủy Vĩnh Long ban hành các văn bản lãnh, chỉ đạo trong công tác giám sát, phản biện xã hội, như: Công văn số 1146-CV/TU, ngày 14/3/2014 về việc tổ chức thực hiện Quyết định 217-QĐ/TW, 218-QĐ/TW của Bộ Chính trị (khoá XI); Kế hoạch số 109-KH/TU, ngày 16/7/2014 về việc triển khai quán triệt và tổ chức thực hiện Quyết định số 217-QĐ/TW và Quyết định số 218-QĐ/TW ngày 12/12/2013 của Bộ Chính trị; Công văn số 1437-CV/TU, ngày 25/2/2015 về việc tiếp tục tăng cường sự lãnh đạo của cấp ủy Đảng trong thực hiện Quyết định 217-QĐ/TW, Quyết định 218-QĐ/TW của Bộ chính trị; Quyết định số 823-QĐ/TU, ngày 25/3/2015 về việc ban hành Quy chế về trách nhiệm của cấp uỷ Đảng trong việc tiếp thu và xử lý các ý kiến đóng góp của Mặt trận Tổ quốc và các đoàn thể chính trị - xã hội khi thực hiện giám sát, phản biện xã hội các văn bản phê chuẩn nội dung giám sát, phản biện xã hội hàng năm của Ủy ban Mặt trận Tổ quốc Việt Nam tỉnh Vĩnh Long.

Căn cứ tình hình thực tiễn của địa phương, Mặt trận Tổ quốc Việt Nam các cấp phối hợp các đoàn thể chính trị - xã hội cùng cấp trong tỉnh lựa chọn nội dung, vấn đề giám sát, phản biện xã hội phù hợp, đúng, trúng những vấn đề mà xã hội và Nhân dân đang quan tâm để tham mưu với cấp ủy xây dựng kế hoạch thực hiện phản biện, giám sát, tránh dàn trải, không trọng tâm. Bên cạnh đó, chú trọng đổi mới phương thức hoạt động của Mặt trận theo hướng sát cơ sở, tôn trọng và lắng nghe ý kiến Nhân dân; thực hiện nghiêm nguyên tắc hiệp thương dân chủ; đại diện và bảo vệ quyền, lợi ích chính đáng của người dân, tham gia góp ý xây dựng Đảng, xây dựng chính quyền,…

Về chủ trương của cấp ủy Đảng, có văn bản của cấp ủy Đảng về lãnh đạo Mặt trận Tổ quốc Việt Nam, các đoàn thể chính trị - xã hội thực hiện công tác giám sát và phản biện xã hội sau khi Quyết định 217-QĐ/TW của Bộ chính trị, ngày 12/12/2013 ban hành. Vào quý IV hàng năm, Ban Thường trực Ủy ban Mặt trận Tổ quốc Việt Nam tỉnh Vĩnh Long hiệp thương với các đoàn thể chính trị - xã hội và phối hợp với Đoàn đại biểu Quốc hội đơn vị tỉnh Vĩnh Long, Thường trực Hội đồng nhân dân, các Ban Hội đồng nhân dân, Thanh tra Nhà nước, Ủy ban Kiểm tra Tỉnh ủy tổ chức họp bàn kế hoạch giám sát, phản biện xã hội của năm. Sau đó, Ban Thường trực Ủy ban Mặt trận Tổ quốc tỉnh tổng hợp và có văn bản xin chủ trương của Thường trực Tỉnh ủy để thống nhất các nội dung giám sát, phản biện xã hội năm sau của các cơ quan, đơn vị bảo đảm tránh trùng lắp, chồng chéo về nội dung, địa điểm, thời gian giữa các cơ quan và các đơn vị được giám sát.

Về kinh phí, cụ thể hóa Thông tư số 337/2016/TT-BTC ngày 28/12/2016 của Bộ Tài chính: Quy định về lập dự toán, quản lý, sử dụng và quyết toán kinh phí bảo đảm hoạt động giám sát, phản biện xã hội của Ủy ban Mặt trận Tổ quốc Việt Nam và các tổ chức chính trị - xã hội, Hội đồng nhân dân tỉnh ban hành Nghị quyết số 55/2017/NQ-HĐND ngày 7/7/2017 về quy định nội dung, mức chi bảo đảm cho hoạt động giám sát, phản biện xã hội của Mặt trận Tổ quốc và các tổ chức chính trị - xã hội trên địa bàn tỉnh. Đây là điều kiện thuận lợi để Mặt trận Tổ quốc Việt Nam và các đoàn thể chính trị - xã hội thực hiện công tác giám sát, phản biện xã hội. Từ đó, Ủy ban nhân dân các cấp trong tỉnh đã quan tâm hỗ trợ và đảm bảo điều kiện về kinh phí cho hoạt động giám sát, phản biện xã hội.

Về công tác phối hợp đối với hoạt động giám sát, Mặt trận Tổ quốc, các đoàn thể chính trị - xã hội và chính quyền các cấp đã chủ động phối hợp ký kết, triển khai thực hiện có hiệu quả các quy chế phối hợp hoạt động giữa Hội đồng nhân dân, Ủy ban nhân dân cùng Ủy ban Mặt trận Tổ quốc, các đoàn thể chính trị - xã hội; định kỳ tổ chức sơ, tổng kết để đánh giá kết quả công tác phối hợp. Ban Thường trực Ủy ban Mặt trận Tổ quốc Việt Nam tỉnh chủ trì phối hợp với các tổ chức thành viên của Mặt trận xây dựng, ký kết 3 Chương trình, quy chế phối hợp về giám sát và tổ chức triển khai thực hiện các nội dung giám sát phù hợp với tình hình thực tế của địa phương.

Đối với hoạt động phản biện xã hội, trên cơ sở kế hoạch trọng tâm hàng năm của Hội đồng nhân dân, Ủy ban nhân dân tỉnh dự thảo các nội dung văn bản trình Hội đồng nhân dân ban hành. Ủy ban nhân dân sẽ lựa chọn những vấn đề trọng tâm, có ảnh hưởng đến đại đa số người dân, gửi yêu cầu đề nghị Ban Thường trực Ủy ban Mặt trận Tổ quốc Việt Nam tỉnh phản biện xã hội. Từ đó, Mặt trận Tổ quốc Việt Nam các cấp đã kịp thời tham mưu với cấp uỷ Đảng và được thống nhất chủ trương về công tác phản biện xã hội, đồng thời có sự phối hợp chặt chẽ với chính quyền. Sau hội nghị phản biện xã hội, Ban Thường trực Ủy ban Mặt trận Tổ quốc Việt Nam tỉnh đã có văn bản kiến nghị cụ thể đối với các đơn vị chủ trì soạn thảo văn bản và các ngành có liên quan. Đồng thời, nghiên cứu, đề xuất, trao đổi những nội dung chưa thống nhất để đi đến kết quả chung.

Cấp tỉnh đã thành lập 4 Hội đồng tư vấn bao gồm: Dân chủ - Pháp luật; Kinh tế; Văn hóa - Xã hội; Dân tộc - Tôn giáo; cấp huyện có 3 Ban tư vấn; cấp xã có các Tổ tư vấn. Đối với các nội dung giám sát và phản biện xã hội trên cơ sở thực tế từng nội dung, Ban Thường trực Ủy ban Mặt trận Tổ quốc Việt Nam các cấp nghiên cứu mời các thành viên Hội đồng tư vấn, Ban tư vấn phù hợp và các thành viên chọn một số vị có chuyên môn, kinh nghiệm, uy tín, thuộc lĩnh vực cần giám sát và phản biện xã hội tham gia đoàn giám sát, hội đồng phản biện xã hội.

Về kết quả giám sát và phản biện xã hội

Giám sát: Từ 2014 đến 2021, Ban Thường trực Ủy ban Mặt trận Tổ quốc Việt Nam tỉnh đã chủ trì tổ chức giám sát được 36 nội dung, trong đó có 28 nội dung giám sát bằng đoàn giám sát, 8 nội dung giám sát bằng văn bản, với 194 cuộc. Cấp huyện chủ trì tổ chức giám sát được 183 nội dung, với 705 cuộc; cấp xã chủ trì giám sát được 1.675, với 2.419 cuộc.

Phản biện xã hội: Giai đoạn 2014 - 2016, chủ yếu Ủy ban Mặt trận Tổ quốc Việt Nam tỉnh chỉ đóng góp ý kiến các dự thảo văn bản được gửi đến, do chưa có đơn vị nào đề nghị Mặt trận Tổ quốc phản biện xã hội. Từ năm 2017 - 2021, Ban Thường trực Ủy ban Mặt trận Tổ quốc Việt Nam tỉnh đã tổ chức hội nghị phản biện xã hội được 21 nội dung, với 21 cuộc. Cấp huyện tổ chức phản biện xã hội được 64 nội dung, với 64 cuộc; cấp xã tổ chức phản biện xã hội được 667 nội dung, với 667 cuộc.

Về tiếp thu kết quả giải quyết sau kiến nghị giám sát của các đơn vị được giám sát và phản biện xã hội

Giám sát: Các kiến nghị trong từng lĩnh vực, nội dung của Ban Thường trực Ủy ban Mặt trận Tổ quốc Việt Nam và các đoàn thể chính trị - xã hội các cấp trong tỉnh đã được các cơ quan, tổ chức, đơn vị được giám sát tiếp thu, ghi nhận, cụ thể cấp tỉnh có 13 văn bản tiếp thu, giải trình, ghi nhận; cấp huyện có 76 văn bản tiếp thu, giải trình, ghi nhận; cấp xã có 22 văn bản tiếp thu, giải trình, ghi nhận. Sau giám sát, các cơ quan chức năng đã tích cực phối hợp giải quyết vụ việc, tháo gỡ khó khăn trong công tác quản lý nhà nước; đồng thời tạo điều kiện cho cơ sở khắc phục được những thiếu sót đúng theo quy định. Ủy ban Mặt trận Tổ quốc Việt Nam và các đoàn thể chính trị - xã hội các cấp trong tỉnh đã nhận được văn bản trả lời của Ủy ban nhân dân cùng cấp về việc chỉ đạo giải quyết kiến nghị của cử tri trong lĩnh vực tài nguyên, môi trường, văn hóa, xã hội... kịp thời, đáp ứng yêu cầu, tâm tư, nguyện vọng chính đáng của cử tri, được cử tri đồng thuận cao, góp phần vào công tác quản lý nhà nước của chính quyền các cấp ngày càng hoàn thiện hơn.

Phản biện xã hội: Sau hội nghị phản biện xã hội, Ủy ban Mặt trận Tổ quốc Việt Nam và các đoàn thể chính trị - xã hội các cấp trong tỉnh có văn bản kiến nghị phản biện xã hội đối với cơ quan yêu cầu phản biện xã hội. Kết quả theo dõi sau hội nghị phản biện xã hội, các cơ quan, tổ chức, đơn vị yêu cầu tiếp thu, ghi nhận cụ thể cấp tỉnh có 11 văn bản tiếp thu, giải trình, ghi nhận; cấp huyện có 34 văn bản tiếp thu, giải trình, ghi nhận; cấp xã có 319 văn bản tiếp thu, giải trình, ghi nhận. Ủy ban Mặt trận Tổ quốc Việt Nam và các đoàn thể chính trị - xã hội các cấp trong tỉnh nhận thấy chính quyền cùng cấp đã tiếp thu, ghi nhận và có văn bản trả lời cho Ủy ban Mặt trận Tổ quốc Việt Nam và các đoàn thể chính trị - xã hội đúng theo quy định.

Tuy nhiên, công tác giám sát và phản biện xã hội trong thời gian qua, vẫn còn một số khó khăn, hạn chế. Một số nơi cấp ủy Đảng, chính quyền thiếu sự quan tâm, đôn đốc, nhắc nhở, tạo điều kiện để Mặt trận Tổ quốc và các đoàn thể chính trị - xã hội thực hiện tốt công tác giám sát và phản biện xã hội chủ yếu là ở cấp xã. Vẫn còn một số Mặt trận Tổ quốc và các đoàn thể chính trị - xã hội cấp xã lúng túng trong tổ chức giám sát và phản biện xã hội; nhiều vấn đề mà Nhân dân bức xúc nhưng thiếu cơ chế cụ thể để giám sát; số lượng, chất lượng giám sát và phản biện xã hội một số nơi chưa thực sự đáp ứng được yêu cầu của Nhân dân. Kinh phí thực hiện công tác giám sát, phản biện xã hội ở một số nơi còn hạn chế, chưa đảm bảo nên phần nào cũng ảnh hưởng đến chất lượng công tác giám sát, phản biện xã hội nhất là cấp xã. Một số ít kiến nghị sau giám sát còn chậm khắc phục.

Qua thực tiễn hoạt động giám sát và phản biện xã hội, có thể rút ra một số bài học kinh nghiệm như sau:

Thứ nhất, công tác giám sát, phản biện xã hội Mặt trận Tổ quốc Việt Nam và các đoàn thể chính trị - xã hội phải có sự quan tâm lãnh đạo thường xuyên của cấp ủy Đảng, sự phối hợp tích cực, trách nhiệm của chính quyền, sự thống nhất của các tổ chức thành viên; phát huy tối đa vai trò, trách nhiệm của Ủy viên Ủy ban Mặt trận Tổ quốc Việt Nam, các Hội đồng tư vấn, Ban tư vấn, Tổ tư vấn của Mặt trận Tổ quốc các cấp trong tỉnh.

Thứ hai, phát huy vai trò chủ động, chủ trì của Mặt trận Tổ quốc Việt Nam và các đoàn thể chính trị - xã hội trong việc tổng hợp, xác định nội dung giám sát, phản biện xã hội của Mặt trận Tổ quốc và các đoàn thể chính trị - xã hội kịp thời báo cáo, xin ý kiến thống nhất của cấp ủy cùng cấp. Trao đổi, thống nhất với Đoàn đại biểu Quốc hội, Thường trực Hội đồng nhân dân, Thường trực Ủy ban nhân dân và các ngành cùng cấp để tránh trùng lắp, chồng chéo trong quá trình giám sát.

Thứ ba, căn cứ tình hình thực tế của từng địa phương, Mặt trận Tổ quốc Việt Nam và các đoàn thể chính trị - xã hội ở từng cấp cần kịp thời lựa chọn những nội dung, vấn đề giám sát, phản biện xã hội phù hợp, những vấn đề mà xã hội và Nhân dân đang quan tâm để xây dựng kế hoạch thực hiện.

Thứ tư, việc tập hợp, tổng hợp ý kiến, kiến nghị sau phản biện xã hội của Mặt trận Tổ quốc Việt Nam và các đoàn thể chính trị - xã hội phải khách quan, trung thực, đầy đủ; đồng thời phải theo dõi, đôn đốc, giám sát việc tiếp thu, thực hiện kiến nghị sau giám sát và phản biện xã hội.

Thứ năm, quan tâm tổng kết thực tiễn, phát hiện, biểu dương và khen thưởng kịp thời các cá nhân, tổ chức có mô hình, cách làm hay, thực hiện có hiệu quả Quyết định 217-QĐ/TW của Bộ Chính trị.

Để tiếp tục nâng cao chất lượng công tác giám sát và phản biện xã hội, trong thời gian tới cần thực hiện tốt một số giải pháp như sau:

Một là, tập trung tuyên truyền, quán triệt sâu rộng trong các cấp ủy Đảng, chính quyền, Mặt trận Tổ quốc Việt Nam, các đoàn thể chính trị - xã hội, cán bộ, đảng viên, công chức, viên chức và Nhân dân về nội dung, yêu cầu và mục đích, ý nghĩa trong việc thực hiện Quyết định 217-QĐ/TW của Bộ Chính trị, để thống nhất về nhận thức, phối hợp thực hiện đồng bộ trong cả hệ thống chính trị từ tỉnh đến cơ sở. Đồng thời, xem đây là một nhiệm vụ quan trọng về đổi mới nội dung, phương thức và nâng cao chất lượng hoạt động của Mặt trận Tổ quốc và các đoàn thể chính trị - xã hội các cấp.

Hai là, trên cơ sở chỉ đạo của cấp ủy Đảng và những kinh nghiệm có được trong quá trình triển khai thực hiện, Mặt trận Tổ quốc Việt Nam và các đoàn thể chính trị - xã hội các cấp trong tỉnh cần cụ thể hơn nữa quy trình giám sát, phản biện xã hội để hoàn chỉnh và triển khai thực hiện một cách có hiệu quả; kịp thời tháo gỡ những khó khăn, vướng mắc trong quá trình thực hiện. Tăng cường theo dõi, nắm chắc các nội dung sau kiến nghị để tổng hợp, đôn đốc, báo cáo cấp ủy Đảng kịp thời.

Ba là, quan tâm lựa chọn nội dung thiết thực, xuất phát từ nhu cầu lợi ích của đa số Nhân dân; xây dựng chương trình, kế hoạch cụ thể thực hiện tốt việc giám sát, chú ý đa dạng các hình thức nắm thông tin khảo sát trước khi giám sát; theo dõi việc thực hiện các kiến nghị sau giám sát để làm cơ sở tiếp tục giám sát trong những năm tiếp theo.

Bốn là, thường xuyên tham mưu, đề xuất cấp ủy quan tâm lãnh đạo, chỉ đạo chính quyền, các ngành tiếp tục phối hợp và đảm bảo điều kiện thuận lợi về cơ chế, chính sách để Mặt trận Tổ quốc, các đoàn thể chính trị - xã hội thực hiện tốt Quyết định 217-QĐ/TW của Bộ Chính trị (khóa XI). Mặt khác, đối với các ngành có yêu cầu phản biện xã hội, góp ý kiến cần xem xét bố trí thời gian đúng với quy định, để phối hợp thực hiện đạt hiệu quả.

Năm là, tiếp tục hoàn thiện tổ chức, bộ máy, nâng cao năng lực đội ngũ cán bộ chuyên trách Mặt trận Tổ quốc và các đoàn thể chính trị - xã hội các cấp, đổi mới phương thức hoạt động Hội đồng tư vấn, Ban tư vấn của Mặt trận Tổ quốc, phát huy vai trò của các thành viên Hội đồng để thực hiện công tác giám sát và phản biện xã hội một cách hiệu quả có chất lượng. Để góp phần thực hiện tốt vai trò, trách nhiệm của Mặt trận Tổ quốc và các đoàn thể chính trị - xã hội, cán bộ làm công tác Mặt trận các cấp cần phải có bản lĩnh vững vàng, dám nói, dám làm, dám chịu trách nhiệm trước Đảng, trước Nhân dân.

Sáu là, thường xuyên tổ chức sơ, tổng kết công tác giám sát và phản biện xã hội hằng năm, góp phần nâng cao chất lượng, hiệu lực, hiệu quả trong công tác giám sát và phản biện xã hội, đảm bảo thực hiện thắng lợi Nghị quyết Đại hội đại biểu Mặt trận Tổ quốc Việt Nam tỉnh Vĩnh Long, nhiệm kỳ 2019 - 2024.

Hồ Văn Huân, Ủy viên Ban Thường vụ Tỉnh ủy, Chủ tịch Ủy ban MTTQ Việt Nam tỉnh Vĩnh Long