Ngay từ những ngày đầu năm 2020, đại dịch Covid-19 bùng phát và lan rộng ra hầu hết các nước trên thế giới, tình hình khu vực và thế giới diễn biến phức tạp. Kinh tế toàn cầu rơi vào tình trạng suy thoái nặng nề; thương mại thế giới sụt giảm nghiêm trọng; thị trường tài chính biến động bất thường, tiềm ẩn nhiều rủi ro.
Ở trong nước, khó khăn chồng chất khó khăn khi dịch tả lợn châu Phi, thiên tai, hạn hán, bão lũ, sạt lở đất... liên tiếp xảy ra, nhất là trong những tháng cuối năm ở miền Trung. Nhưng dưới sự lãnh đạo của Đảng, sự quản lý, điều hành của Nhà nước, toàn hệ thống chính trị và đồng bào, chiến sĩ cả nước đã vào cuộc đồng bộ, quyết liệt, kiểm soát tốt được dịch bệnh, ứng phó kịp thời với thiên tai, bão lũ, từng bước khắc phục có hiệu quả thiệt hại do thiên tai, dịch bệnh gây ra, củng cố, tăng cường niềm tin của nhân dân đối với Đảng, Nhà nước và sự ưu việt của chế độ xã hội Việt Nam.
Dù tăng trưởng GDP năm 2020 không đạt được như mục tiêu, nhưng nhìn trên bức tranh toàn cầu, Việt Nam tăng trưởng dự kiến đạt 2,91%, đó là điều rất ít quốc gia có được. Các chỉ số đánh giá phát triển đều tăng, nhiều chỉ số tăng cao: Chỉ số phát triển bền vững tăng 39 bậc, thứ 49/166. Chỉ số đổi mới sáng tạo toàn cầu 42/131. Chỉ số phát triển con người 117/189. Chỉ số xếp hạng môi trường kinh doanh 70/190. Chỉ số đổi mới sáng tạo đứng thứ 3 trong ASEAN. Năng suất lao động tăng 5,8%/năm. Có 63% số xã đạt chuẩn nông thôn mới; tỷ lệ hộ nghèo dưới 3%.
Việt Nam được bạn bè quốc tế đánh giá cao, được coi là điểm sáng về phòng, chống dịch bệnh và phát triển kinh tế - xã hội; an sinh xã hội, đời sống của nhân dân được đảm bảo; quốc phòng an ninh được giữ vững; công tác xây dựng, chỉnh đốn Đảng, xây dựng hệ thống chính trị, phòng chống tham nhũng, tiêu cực, lãng phí tiếp tục được lãnh đạo, chỉ đạo, thực hiện quyết liệt, đạt nhiều kết quả tích cực, rõ rệt; dịch bệnh đang từng bước được kiềm chế và có chiều hướng thuyên giảm, được nhân dân rất hoan nghênh, đồng tình, ủng hộ, các tổ chức quốc tế ghi nhận, đánh giá tích cực.
Việt Nam tiếp tục thực hiện có hiệu quả các hoạt động đối ngoại và hội nhập quốc tế bằng nhiều hình thức linh hoạt, phù hợp với bối cảnh đại dịch Covid-19, nhất là các hội nghị và cuộc làm việc trực tuyến hoặc trực tiếp vẫn tiếp tục được triển khai có chất lượng, hiệu quả cao, góp phần hoàn thành tốt vai trò của Việt Nam trong năm Chủ tịch ASEAN, Chủ tịch AIPA và Uỷ viên không thường trực Hội đồng Bảo an Liên Hợp Quốc. Trong năm 2020 đã hoàn thành việc đàm phán, ký kết 2 Hiệp định rất quan trọng là: Hiệp định Thương mại tự do với Liên minh châu Âu (EVFTA) và Hiệp định Đối tác toàn diện khu vực (RCEP).
Góp chung vào thành công đó, Mặt trận đã luôn bám sát sự lãnh đạo của Đảng và những vấn đề đặt ra từ thực tiễn, cổ vũ tinh thần thi đua yêu nước, đồng tâm, hiệp lực, chia sẻ khó khăn, đổi mới, sáng tạo trong toàn dân, góp phần tích cực để đất nước vượt qua khó khăn, thách thức. Năm 2020 Mặt trận đã thực hiện nhiều nhiệm vụ quan trọng, trước những việc đột xuất, khó khăn, nhưng với tinh thần trách nhiệm cao, đã nỗ lực, quyết tâm, đổi mới hình thức tổ chức phù hợp với thực tiễn.
Khi đại dịch Covid-19 bùng phát, toàn Đảng, toàn dân, toàn quân ta đã có những nỗ lực to lớn và đạt được kết quả bước đầu trong kiểm soát, đẩy lùi dịch bệnh. Để huy động sự vào cuộc của các tổ chức, cá nhân trong và ngoài nước, Đoàn Chủ tịch Uỷ ban Trung ương Mặt trận Tổ quốc Việt Nam đã ra Lời kêu gọi "Toàn dân ủng hộ phòng, chống dịch Covid-19" và ban hành Nghị quyết chuyên đề về "Đẩy mạnh vận động toàn dân phát triển kinh tế - xã hội và tiếp tục phòng, chống khắc phục tác động của đại dịch Covid-19".
Tinh thần đoàn kết, ý chí, sức mạnh Việt Nam, truyền thống yêu nước, “tương thân, tương ái”, “thương người như thể thương thân” và sức sống mãnh liệt của dân tộc ta được khơi dậy và phát huy mạnh mẽ trong những thời khắc đầy cam go, thử thách.
Trong đó, phải kể đến những tấm gương sáng quên mình vì bệnh nhân của đội ngũ y, bác sĩ, của cán bộ, chiến sĩ quân đội, công an cùng với sự góp sức, góp công, góp của lên tới hàng ngàn tỷ đồng của nhân dân cả nước và kiều bào ta ở nước ngoài trong cuộc chiến chống đại dịch Covid-19…, đây chính là biểu hiện sinh động của truyền thống yêu nước, sức mạnh khối đại đoàn kết toàn dân tộc với vai trò nòng cốt của Mặt trận.
Đặc biệt, trong dịp 18/11 vừa qua, đội ngũ cán bộ Mặt trận các cấp rất vui mừng, tự hào thông qua các hoạt động kỷ niệm 90 năm Ngày thành lập Mặt trận Dân tộc Thống nhất Việt Nam - Ngày truyền thống Mặt trận Tổ quốc Việt Nam (18/11/1930-18/11/2020). Lễ kỷ niệm cấp quốc gia được tổ chức trọng thể, nhận được sự quan tâm sâu sắc và tham dự của các đồng chí lãnh đạo, nguyên lãnh đạo Đảng, Nhà nước, Mặt trận Tổ quốc Việt Nam, lãnh đạo các ban, bộ, ngành, đoàn thể, tổ chức ở Trung ương và đông đảo cán bộ, nhân dân Thủ đô Hà Nội và các tỉnh, thành phố.
Đặc biệt, bài diễn văn quan trọng của Tổng Bí thư, Chủ tịch nước Nguyễn Phú Trọng đã thực sự mang lại nguồn cổ vũ, động viên rất lớn, khơi dậy niềm tự hào về Mặt trận Tổ quốc Việt Nam, nhận thức sâu sắc hơn về trách nhiệm, ý chí quyết tâm của toàn đảng, toàn dân, toàn quân ta trong việc giữ gìn, củng cố, phát huy sức mạnh của khối đại đoàn kết toàn dân tộc.
Các cuộc vận động, phong trào thi đua yêu nước của Mặt trận đã góp phần chăm lo tốt hơn đời sống nhân dân, khơi dậy các nguồn lực trong dân, nâng cao trách nhiệm xã hội của công dân. Mặt trận chủ trì, phối hợp vận động được hàng ngàn tỷ đồng ủng hộ người nghèo, đồng bào bị thiên tai, lũ lụt, vùng bị hạn hán, xâm nhập mặn, ảnh hưởng của biến đổi khí hậu. Nhân dân đóng góp hàng triệu ngày công, hiến hàng ngàn m2 đất để xây dựng nông thôn mới.
Mặt trận cũng đã chủ động tham gia hiệu quả vào quá trình chuẩn bị và tổ chức đại hội Đảng bộ các cấp, tiến tới Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ XIII của Đảng và Đại hội thi đua yêu nước toàn quốc lần thứ X.
Mặt trận các cấp đã tích cực vận động nhân dân thực hành Quy chế dân chủ ở cơ sở, thực hiện giám sát, phản biện xã hội, đóng góp nhiều ý kiến tham gia xây dựng Đảng, chính quyền trong sạch, vững mạnh; lắng nghe kiến nghị, nguyện vọng của nhân dân để phản ánh với Đảng và Nhà nước về quốc kế, dân sinh, bao gồm những vấn đề về phát triển kinh tế, văn hóa, chăm lo đời sống nhân dân, công tác dân tộc, tôn giáo, đối ngoại, kiều bào, tạo sự thống nhất và đồng thuận trong xã hội.
Mặt trận đã thực sự trở thành ngôi nhà chung để các tầng lớp nhân dân, các dân tộc, tôn giáo và đồng bào ta ở nước ngoài phát huy lòng yêu nước, trí tuệ và khả năng của mình, cùng nhau đoàn kết xây dựng, bảo vệ vững chắc độc lập, chủ quyền, thống nhất, toàn vẹn lãnh thổ của Tổ quốc.
Sự nghiệp đổi mới, thực hiện công nghiệp hoá, hiện đại hoá đất nước và hội nhập quốc tế đã và đang tác động đến toàn bộ đời sống xã hội, tạo ra sự chuyển dịch cơ cấu kinh tế, thay đổi về số lượng và nhận thức của các giai tầng xã hội, đặt ra những yêu cầu cao trong công tác vận động nhân dân. Việc làm, đời sống của một bộ phận người dân chưa được đảm bảo, nhất là ở vùng sâu, miền núi, các vùng đồng bào dân tộc thiểu số, vùng nông thôn, khu vực nông nghiệp và khu vực phi chính thức.
Những vấn đề sát sườn với đời sống người dân như tai nạn giao thông, an ninh trật tự, tội phạm xã hội, ma túy, cờ bạc, cho vay nặng lãi còn diễn biến phức tạp, nhiều giá trị xã hội bị suy giảm. Ô nhiễm môi trường và tác động tiêu cực do biến đổi khí hậu đang ngày càng nghiêm trọng hơn…trong khi đó, các thế lực thù địch, phản động, những phần tử cơ hội chính trị, bất mãn không ngừng chống phá Đảng, Nhà nước và đất nước ta về mọi mặt và ngày một thâm độc.
Năm 2021 là năm có ý nghĩa đặc biệt quan trọng: Năm tiến hành Đại hội lần thứ XIII của Đảng ngay trong tháng 1 tới; năm đầu quán triệt và tổ chức thực hiện Nghị quyết Đại hội, trong đó có Kế hoạch phát triển kinh tế-xã hội 5 năm 2021-2025 và Chiến lược phát triển kinh tế -xã hội 10 năm 2021-2030, tầm nhìn đến năm 2045; năm tổ chức bầu cử đại biểu Quốc hội khoá XV và đại biểu Hội đồng nhân dân các cấp.
Để phát huy mạnh mẽ sức mạnh đại đoàn kết toàn dân tộc, góp phần thực hiện thắng lợi mục tiêu phát triển kinh tế - xã hội, đảm bảo quốc phòng, an ninh và tham gia xây dựng Đảng, chính quyền trong sạch, vững mạnh, phòng chống tham nhũng, lãng phí, tiêu cực, Mặt trận và các tổ chức chính trị - xã hội cần phải tiếp tục thể hiện rõ nét hơn thông qua 5 nhiệm vụ trọng tâm như sau:
Thứ nhất, Mặt trận các cấp cần góp phần tích cực xây dựng và tăng cường khối đại đoàn kết toàn dân tộc, bảo đảm sự đồng thuận, thống nhất cao về tư tưởng và hành động; tuyên truyền, vận động toàn dân thực hiện tốt chủ trương, đường lối của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước. Tiếp tục triển khai có hiệu quả Nghị quyết, Chương trình hành động Đại hội IX Mặt trận đã đề ra.
Ngay sau Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ XIII của Đảng, Mặt trận cả nước cần tập trung triển khai ngay Nghị quyết của Đại hội. Tham gia hiệu quả cuộc bầu cử đại biểu Quốc hội khóa XV và đại biểu Hội đồng nhân dân các cấp nhiệm kỳ 2021-2026 và triển khai nội dung, chương trình thi đua do Thủ tướng Chính phủ phát động tại Đại hội thi đua yêu nước toàn quốc lần thứ X.
Thứ hai, cần bám sát thực tiễn của đất nước, dự báo đúng tình hình, chủ động phối hợp giải quyết những thách thức, những vấn đề mới phát sinh, những việc khó của mỗi địa phương và cả nước; lắng nghe, tiếp thu ý kiến xây dựng, phản biện tích cực của nhân dân để kịp thời tham mưu cho cấp ủy, phối hợp với chính quyền cho phù hợp. Phối hợp xử lý có hiệu quả các vấn đề phức tạp nảy sinh từ cơ sở, thể hiện rõ vai trò là cơ sở chính trị của chính quyền nhân dân; đại diện, bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp, chính đáng của nhân dân.
Thứ ba, tiếp tục phát huy vai trò nòng cốt trong vận động, tổ chức thực hiện nhiệm vụ phát triển kinh tế - xã hội, tham gia xây dựng nông thôn mới, đô thị văn minh, giảm nghèo bền vững, chăm lo người có công với đất nước, gia đình có hoàn cảnh khó khăn, góp phần thu hẹp khoảng cách giàu nghèo giữa thành thị và nông thôn.
Xây dựng nếp sống văn minh, thanh lịch, tôn vinh những nghĩa cử cao đẹp thường ngày; phê phán mạnh mẽ những thói hư tật xấu, những hành vi thiếu văn minh, trái với thuần phong mỹ tục của dân tộc. Khích lệ, hỗ trợ tìm tòi, sáng tạo, ứng dụng khoa học kỹ thuật; tạo bước đột phá nâng cao năng suất, chất lượng, hiệu quả trên mọi lĩnh vực kinh tế - xã hội của đất nước.
Thứ tư, nâng cao hơn nữa, chất lượng giám sát, phản biện xã hội, tham gia xây dựng Đảng, chính quyền theo Quyết định 217, 218 của Bộ Chính trị và Luật ban hành văn bản quy phạm pháp luật sửa đổi năm 2020, quy định rõ việc giám sát, phản biện của Mặt trận Tổ quốc Việt Nam tại Điều 6 của Luật; phối hợp giải quyết hiệu quả đơn thư khiếu nại, tố cáo của công dân; thực hiện Chương trình hành động của Mặt trận Tổ quốc Việt Nam với công tác phòng, chống tham nhũng, lãng phí. Tiếp tục thực hiện hiệu quả Nghị quyết Trung ương 4 khóa XII gắn với việc thực hiện Chỉ thị 05 của Bộ Chính trị về “Đẩy mạnh học tập và làm theo tư tưởng, đạo đức, phong cách Hồ Chí Minh”.
Chủ tịch Hồ Chí Minh kính yêu đã khẳng định: “Cán bộ là cái gốc của mọi công việc”, “Muôn việc thành công hay thất bại đều do cán bộ tốt hay kém”, cho nên, điều thứ 5 là Mặt trận cần phải nâng cao chất lượng đội ngũ cán bộ, trước hết cán bộ chuyên trách ở các cấp phải là những người tiên phong về nhận thức, gương mẫu trong hành động, năng động, sáng tạo, biết lắng nghe ý kiến của nhân dân, dám chịu trách nhiệm trước nhân dân.
Để Mặt trận thực thi được trách nhiệm của mình, Trung ương Đảng, Bộ Chính trị, Ban Bí thư, các cấp uỷ Đảng cần quan tâm hơn nữa đến việc xây dựng đội ngũ cán bộ Mặt trận. Nhà nước, các cấp chính quyền phối hợp chặt chẽ với Mặt trận cùng cấp thực hiện đầy đủ Luật Mặt trận Tổ quốc Việt Nam, đảm bảo những điều kiện thuận lợi cho Mặt trận các cấp hoạt động.
Hệ thống chính trị các cấp tiếp tục quán triệt sâu sắc tư tưởng Hồ Chí Minh về đại đoàn kết dân tộc và Mặt trận dân tộc thống nhất, nắm vững những quan điểm cơ bản, những định hướng chủ yếu trong Văn kiện Đại hội lần thứ XIII của Đảng đề ra về phát huy sức mạnh đại đoàn kết toàn dân tộc. Tiếp tục rà soát, hoàn thiện chủ trương, đường lối của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước về xây dựng khối đại đoàn kết toàn dân tộc và về Mặt trận Tổ quốc Việt Nam trong tình hình mới.
Khối đại đoàn kết chính là sự cộng sinh sức mạnh của các dân tộc, các tôn giáo, của đội ngũ trí thức, kiều bào, của lực lượng doanh nhân, cho đến người nông dân, người lao động…Cho nên sinh lực mới của khối đại đoàn kết đang nằm ở trong chính bản thân mỗi người dân đất Việt. Ở đó, cán bộ Mặt trận chính là người kết nối những tấm lòng, đại diện cho những tấm lòng, nói lên tiếng nói của nhân dân, kiến nghị với Đảng, Nhà nước, Quốc hội, Chính phủ những tâm tư nguyện vọng để xây dựng một nhà nước của dân, do dân, vì dân.
Chúng ta đã trải qua một năm 2020 với biết bao nhiêu biến động khó lường, bao nhiêu khó khăn, thách thức, nhưng những trở ngại chỉ càng hun đúc thêm cho ý chí, bản lĩnh của người Việt Nam. Trong nhiều lần gặp gỡ, tiếp xúc với các tầng lớp nhân dân, điều tôi cảm nhận được xuyên suốt là thông qua Mặt trận, một không khí vui mừng, phấn khởi đang lan toả khắp cả nước, thể hiện sự hoà quyện giữa ý Đảng và lòng dân, cùng với đó là mong muốn được cống hiến cho đất nước, quê hương của đội ngũ trí thức và kiều bào, của các vị chức sắc tôn giáo, dân tộc ngày càng nhiều hơn.
Việc ngày càng có nhiều nguồn lực và ý kiến đóng góp thông qua Mặt trận, tất cả đều trên tinh thần dựng xây đất nước, đó chính là sức mạnh Việt Nam, là tiền đề vững chắc để không có thử thách nào mà chúng ta không thể vượt qua, không có gian khó nào làm chúng ta phải chùn bước.
Vào những ngày này, tôi rất mong các cấp, các ngành, các tổ chức, cá nhân, các doanh nghiệp, nhà hảo tâm tiếp tục giúp đỡ người nghèo, người yếu thế trong xã hội. Mặt trận xác định nhiệm vụ chăm lo cho người nghèo, người có hoàn cảnh khó khăn là nhiệm vụ trọng tâm, liên tục và luôn hy vọng, tin tưởng với truyền thống, đạo lý tốt đẹp của dân tộc ta “thương người như thể thương thân” thì nhất định tình thương yêu, đùm bọc, giúp đỡ nhau sẽ luôn được phát huy ngày một tốt hơn.
Đảng, Nhà nước luôn quan tâm thiết thực tới người nghèo, vùng nghèo, vùng gặp nhiều khó khăn do thiên tai, dịch bệnh. Nhân dân ta tuy đã có được cuộc sống tốt hơn về cả tinh thần và vật chất, tuy nhiên đồng bào ta ở một số nơi vùng bị thiên tai, vùng sâu, vùng xa, miền núi, biên giới, vùng đồng bào các dân tộc còn nhiều khó khăn, thiếu thốn. Tôi mong đồng bào tiếp tục đoàn kết giúp nhau đầy lùi đói nghèo, lạc hậu, quyết tâm xây dựng cuộc sống ấm no, hạnh phúc.
Tôi cũng đề nghị Mặt trận các cấp tiếp tục theo dõi, giám sát việc thực hiện các chủ trương, chính sách của Đảng, Nhà nước đối với người nghèo, vùng nghèo, đồng bào dân tộc thiểu số, để các chính sách thực sự đi vào cuộc sống, thực sự mang lại cuộc sống tốt đẹp hơn cho đồng bào. Đồng thời nắm chắc tình hình để kịp thời tham mưu, đề xuất với Đảng, Quốc hội, Chính phủ, các cơ quan chức năng trong công tác lãnh đạo, chỉ đạo, tổ chức thực hiện sao cho đạt hiệu quả nhất.
Hiện nay, dù đất nước ta đang phải đương đầu với không ít khó khăn, thách thức, song Đảng, Nhà nước đang nỗ lực, quyết tâm rất cao và chắc chắn đất nước sẽ vượt qua, tiếp tục khắc phục những hậu quả do thiên tai, dịch bệnh gây ra, để chăm lo tốt hơn đời sống vật chất và tinh thần của nhân dân. Trong khi đó, các thế lực thù địch tiếp tục tăng cường chống phá Đảng, Nhà nước và đất nước ta, vì thế đồng bào hãy vững tin vào Đảng, Nhà nước, kiên quyết không để các thế lực thù địch xúi giục, lợi dụng, gây mất ổn định, chia rẽ khối đại đoàn kết toàn dân tộc.
Nhân dịp năm mới 2021 và đón Xuân Tân Sửu sắp đến, thay mặt Ủy ban Trung ương Mặt trận Tổ quốc Việt Nam, tôi kêu gọi đồng bào Việt Nam ở trong và ngoài nước tiếp tục đồng tâm hiệp lực, sẻ chia khó khăn, tạo xung lực mới, khí thế mới để Việt Nam bước vào một năm mới - thập niên mới, vững vàng và phát triển.
Với niềm tin vào sự đổi mới và lãnh đạo sáng suốt của Đảng Cộng sản Việt Nam, vào tiền đồ, tương lai tươi sáng của đất nước, Mặt trận sẽ ra sức vận động các tầng lớp nhân dân tăng cường và phát huy sức mạnh khối đại đoàn kết toàn dân tộc, chung sức, đồng lòng cùng Đảng và Nhà nước phát huy nội lực, tận dụng thời cơ, vượt qua khó khăn, thách thức, thực hiện thắng lợi các nhiệm vụ phát triển kinh tế - xã hội, chăm lo tốt hơn đời sống nhân dân, phòng chống tham nhũng, lãng phí, tiêu cực, đảm bảo quốc phòng, an ninh, tham gia xây dựng Đảng và Nhà nước trong sạch, vững mạnh, đưa Nghị quyết Đại hội XIII của Đảng vào cuộc sống, góp phần xây dựng đất nước thân yêu của chúng ta ngày càng đàng hoàng hơn, to đẹp hơn, như Bác Hồ kính yêu hằng mong ước.
TRẦN THANH MẪN (Ủy viên Bộ Chính trị, Chủ tịch UBTƯ MTTQ Việt Nam)