Chủ tịch UBTƯ MTTQ Việt Nam Trần Thanh Mẫn tại buổi làm việc với Trung ương Hội Nông dân Việt Nam.

Cơ sở chính trị, pháp lý về hoạt động giám sát của Mặt trận Tổ quốc Việt Nam

Theo Hiến pháp năm 2013 và Luật Mặt trận Tổ quốc Việt Nam năm 2015, Mặt trận Tổ quốc Việt Nam là tổ chức liên minh chính trị, liên hiệp tự nguyện của tổ chức chính trị, tổ chức chính trị - xã hội, tổ chức xã hội và các cá nhân tiêu biểu trong các giai cấp, tầng lớp xã hội, dân tộc, tôn giáo, người Việt Nam định cư ở nước ngoài; là cơ sở chính trị của chính quyền nhân dân; đại diện, bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp, chính đáng của nhân dân; tập hợp, phát huy sức mạnh đại đoàn kết toàn dân tộc, thực hiện dân chủ, tăng cường đồng thuận xã hội; giám sát xã hội và phản biện xã hội; tham gia xây dựng Đảng, Nhà nước, hoạt động đối ngoại nhân dân góp phần xây dựng và bảo vệ Tổ quốc. Giám sát của Mặt trận Tổ quốc Việt Nam là hoạt động giám sát mang tính xã hội; đại diện, bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp, chính đáng của nhân dân, kịp thời phát hiện và kiến nghị xử lý sai phạm, khuyết điểm; kiến nghị sửa đổi, bổ sung chính sách, pháp luật; phát hiện, phổ biến những nhân tố mới, các điển hình tiên tiến và những mặt tích cực; phát huy quyền làm chủ của nhân dân, góp phần xây dựng Nhà nước trong sạch, vững mạnh.

Điều 7, Luật Mặt trận Tổ quốc Việt Nam quy định các hình thức giám sát của Mặt trận bao gồm: 1. Nghiên cứu, xem xét các văn bản của cơ quan có thẩm quyền liên quan đến quyền và lợi ích hợp pháp, chính đáng của nhân dân; 2. Tổ chức đoàn giám sát; 3. Thông qua hoạt động của Ban Thanh tra nhân dân xã, phường, thị trấn, Ban Giám sát đầu tư của cộng đồng ở cơ sở; 4. Tham gia hoạt động giám sát với cơ quan, tổ chức có thẩm quyền. Quy định nêu trên của Hiến pháp năm 2013 và Luật Mặt trận Tổ quốc Việt Nam năm 2015 là sự thể chế hóa chủ trương của Đảng: “Mặt trận Tổ quốc và các đoàn thể nhân dân tiếp tục khắc phục tình trạng hành chính hóa, phát huy vai trò nòng cốt tập hợp, đoàn kết nhân dân xây dựng cơ sở chính trị của chính quyền nhân dân; thực hiện dân chủ, giám sát và phản biện xã hội; tham gia xây dựng Đảng, Nhà nước trong sạch, vững mạnh…”; thể thể hóa Quy chế Giám sát và phản biện xã hội của Mặt trận Tổ quốc Việt Nam và các đoàn thể chính trị - xã hội theo Quyết định số 217-QĐ/TW ngày 12/12/2013 của Bộ Chính trị (Khóa XI). Quy định nêu trên cũng là kết quả thể chế hóa một số nội dung trong Nghị quyết số 85/2014/QH13 ngày 28/11/2014 của Quốc hội về việc lấy phiếu tín nhiệm, bỏ phiếu tín nhiệm đối với người giữ chức vụ do Quốc hội, Hội đồng nhân dân bầu hoặc phê chuẩn.

Thực trạng phối hợp giám sát của Mặt trận Tổ quốc Việt Nam với các tổ chức thành viên

Phối hợp giám sát giữa Mặt trận Tổ quốc Việt Nam với các tổ chức thành viên nói chung; trong công tác giám sát nói riêng là một trong những nội dung trọng tâm, cơ bản nhất trong toàn bộ hoạt động phối hợp giám sát của Mặt trận Tổ quốc Việt Nam. Trong các hoạt động, Mặt trận Tổ quốc Việt Nam luôn coi sự phối hợp và thống nhất hành động với các tổ chức thành viên là yếu tố cốt lõi quyết định sự thành công của công tác Mặt trận. Trong đó, phải kể đến ý nghĩa và đóng góp của các tổ chức thành viên nòng cốt của Mặt trận Tổ quốc Việt Nam là Tổng Liên đoàn Lao động Việt Nam, Hội Nông dân Việt Nam, Chủ tịch Hội Liên hiệp Phụ nữ Việt Nam, Đoàn Thanh niên Cộng sản Hồ Chí Minh và Hội Cựu chiến binh Việt Nam trong việc phối hợp giám sát với Mặt trận Tổ quốc Việt Nam. Luật Mặt trận Tổ quốc Việt Nam đã quy định: “Khi phối hợp và thống nhất hành động, các thành viên của Mặt trận Tổ quốc Việt Nam tuân theo Điều lệ của Mặt trận Tổ quốc Việt Nam;…”.

Hoạt động phối hợp giám sát giữa Mặt trận Tổ quốc Việt Nam với Tổng Liên đoàn Lao động Việt Nam

Nội dung phối hợp giám sát giữa Mặt trận Tổ quốc Việt Nam và Tổng Liên đoàn Lao động Việt Nam chủ yếu thông qua các phong trào, cuộc vận động lớn trong công nhân viên chức, lao động, như: phong trào “Lao động giỏi, lao động sáng tạo” (giám sát chính sách thi đua, khen thưởng), “Thi đua liên kết phục vụ sự nghiệp công nghiệp hóa, hiện đại hóa nông nghiệp và phát triển nông thôn” (giám sát thực hiện chính sách, pháp luật của các cơ quan hành chính nhà nước), cuộc vận động “Cán bộ, công chức trung thành, sáng tạo, tận tụy, gương mẫu” (giám sát cán bộ, công chức ở khu dân cư), tổ chức triển khai cuộc vận động “Học tập và làm theo tư tưởng đạo đức, phong cách Hồ Chí  Minh”...

Thông qua việc phối hợp giám sát giữa Mặt trận Tổ quốc Việt Nam và Tổng Liên đoàn Lao động Việt Nam trong thực hiện cải cách hành chính nhà nước đã góp phần tuyên truyền, giáo dục và phát huy vai trò của đội ngũ cán bộ, công chức, viên chức, đoàn viên công đoàn các cấp trong thực thi công vụ; đẩy mạnh các phong trào thi đua yêu nước, phấn đấu hoàn thành tốt nhiệm vụ chính trị, chuyên môn nghiệp vụ được giao. Các phong trào, các cuộc vận động do Tổng Liên đoàn Lao động Việt Nam phát động và triển khai tổ chức thực hiện đã góp phần quan trọng cùng Mặt trận Tổ quốc Việt Nam và tổ chức chính trị - xã hội khác hình thành các phong trào rộng lớn, đa dạng, tập hợp lực lượng trong khối đại đoàn kết toàn dân tộc, góp phần giữ vững ổn định chính trị xã hội, củng cố nền dân chủ xã hội chủ nghĩa, tăng cường sức mạnh tổng hợp của hệ thống chính trị xã hội chủ nghĩa ở nước ta.

Hoạt động phối hợp giám sát giữa Mặt trận Tổ quốc Việt Nam với Tổng Liên đoàn Lao động Việt Nam còn góp phần tích cực vào việc cải thiện đời sống vật chất và tinh thần, nhà ở và việc làm của giai cấp công nhân Việt Nam, như kiến nghị Chính phủ xây dựng tiền lương tối thiểu của người lao động đã được luật pháp hóa, nâng mức lương tối thiểu của người lao động theo hướng tiền lương tối thiểu chung trở thành “lưới an toàn” cho người lao động. Đời sống của người công nhân giảm bớt khó khăn cũng đã góp phần củng cố lòng tin của họ đối với chế độ, với Đảng và Nhà nước. Mặt trận Tổ quốc Việt Nam cũng đã nhiều lần kiến nghị với Đảng và Nhà nước về những biện pháp nâng cao trình độ học vấn, trình độ chuyên môn kỹ thuật của đội ngũ công nhân. Tuy nhiên, nếu so với yêu cầu đẩy mạnh công nghiệp hóa, hiện đại hóa thì trình độ các mặt hiện nay của đội ngũ công nhân chưa đáp ứng được; còn nếu so sánh với trình độ học vấn và trình độ chuyên môn kỹ thuật của công nhân ở các nước phát triển thì tỷ lệ lao động có trình độ cao ở nước ta hiện còn rất thấp, lao động chưa qua đào tạo còn nhiều. Điều này khiến cho chất lượng của giai cấp công nhân nước ta chưa thể đáp ứng yêu cầu đến năm 2020, nước ta cơ bản trở thành một nước công nghiệp hiện đại. Đây là một nội dung cần đẩy mạnh trong công tác phối hợp giám sát giữa Mặt trận Tổ quốc Việt Nam và Tổng Liên đoàn Lao động Việt Nam trong thời gian tới.

Hoạt động phối hợp giám sát giữa Mặt trận Tổ quốc Việt Nam với Hội Nông dân Việt Nam

Là một tổ chức thành viên có bề dày truyền thống lịch sử và là tổ chức đại diện cho giai cấp nông dân Việt Nam, một tổ chức có số lượng hội viên đông đảo nhất trong các tổ chức thành viên của Mặt trận Tổ quốc Việt Nam. Những năm qua, Hội Nông dân Việt Nam đã cùng với Mặt trận Tổ quốc Việt Nam triển khai tích cực và có hiệu quả nhiều chương trình, gần đây là việc ký kết thực hiện Quy chế phối hợp giám sát giữa Mặt trận Tổ quốc Việt Nam với các tổ chức thành viên. Trong đó, quan trọng nhất là giám sát việc thực hiện cuộc vận động "Toàn dân đoàn kết xây dựng nông thôn mới, đô thị văn minh”.

Hưởng ứng chương trình phối hợp giám sát và các cuộc vận động do Mặt trận Tổ quốc Việt Nam phát động,  Hội Nông dân Việt Nam đã lồng ghép sáng tạo vào các hoạt động của mình và triển khai có hiệu quả. Điển hình là giám sát việc thực hiện vệ sinh an toàn thực phẩm, sử dụng phân bón, thuốc trừ sâu đúng quy định; sản xuất các nông sản sạch theo tiêu chuẩn VietGap. Thông qua các chương trình phối hợp giám sát của Mặt trận Tổ quốc Việt Nam và Hội Nông dân Việt Nam đã đem lại nhiều khởi sắc cho nông nghiệp, nông thôn và nông dân Việt Nam, từng bước đáp ứng vai trò của Mặt trận Tổ quốc Việt Nam và Hội Nông dân với tính chất là tổ chức đại diện cho ý chí, nguyện vọng, cho quyền và lợi ích hợp pháp của nhân dân trong lĩnh vực nông nghiệp, nông thôn, nông dân. Công tác giải quyết các vấn đề xã hội, xóa đói, giảm nghèo ở địa phương, được Mặt trận Tổ quốc Việt Nam và Hội Nông dân xem là nhiệm vụ trọng tâm trong việc cải thiện và nâng cao đời sống của nông dân. Trên cơ sở kiến nghị qua công tác giám sát của Mặt trận Tổ quốc Việt Nam và Hội Nông dân, chính quyền cơ sở ở nhiều địa phương đã đề ra các nghị quyết, các biện pháp, giải pháp cụ thể, mục tiêu rõ ràng để thực hiện được chỉ tiêu xóa hộ đói, giảm hộ nghèo trên địa bàn nông thôn.

Thông qua việc thực hiện mô hình giúp nhau làm kinh tế, xóa đói giảm nghèo, chính quyền cơ sở đã phối hợp với Uỷ ban Mặt trận Tổ quốc Việt Nam và Hội Nông dân thực hiện các phong trào xã hội có ý nghĩa trong cộng đồng dân cư. Các phong trào, như: đền ơn đáp nghĩa, xây dựng nhà tình nghĩa, nhà tình thương đã trở thành phong trào quần chúng sâu rộng, được nhân dân ủng hộ và ngày càng nhân rộng trong phạm vi cả nước. Uy tín của Mặt trận Tổ quốc Việt Nam và Hội Nông dân ngày càng được nâng cao Hoạt động phối hợp giám sát giữa Mặt trận Tổ quốc Việt Nam và Hội Nông dân Việt Nam đã tạo được sự đồng thuận xã hội xây dựng Mặt trận đoàn kết rộng rãi, bền chặt giữa Đảng, Nhà nước, Mặt trận Tổ quốc Việt Nam và Hội Nông dân Việt Nam.

Hoạt động phối hợp giám sát giữa Mặt trận Tổ quốc Việt Nam với Hội Cựu chiến binh Việt Nam

Một trong những hoạt động phối hợp giám sát có hiệu quả là Mặt trận Tổ quốc Việt Nam phối hợp với Bộ Nội vụ và Hội Cựu chiến binh Việt Nam triển khai xác định chỉ số hài lòng của người dân, tổ chức trên phạm vi cả nước (gọi tắt là SIPAS). Tính đến tháng 12/2016, đã có 4 bộ, ngành, 32 tỉnh, thành phố triển khai chương trình này. Bộ Nội vụ đã lựa chọn 6 thủ tục hành chính có liên quan mật thiết đến đời sống của người dân gồm: Cấp giấy chứng minh nhân dân, giấy chứng nhận quyền sử dụng đất, giấy phép xây dựng nhà ở, giấy đăng ký kết hôn, giấy khai sinh và chứng thực. Theo đó, thủ tục cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất có tỷ lệ người dân hài lòng thấp nhất và thủ tục đăng ký kết hôn có tỷ lệ người dân hài lòng cao nhất ở các chỉ số: Tiếp cận dịch vụ, thủ tục hành chính, sự phục vụ của công chức, kết quả giải quyết thủ tục hành chính.

Kết quả đo lường sự hài lòng của người dân, tổ chức đối với sự phục vụ của cơ quan hành chính nhà nước năm 2015 bước đầu phản ánh được thực trạng và chất lượng giải quyết thủ tục hành chính của các cơ quan hành chính nhà nước, cũng như cho thấy sự mong đợi của người dân, tổ chức đối với việc giải quyết thủ tục hành chính trong thời gian tới, từ đó giúp các cơ quan hành chính nhà nước xác định các giải pháp phù hợp, khách quan nhằm khắc phục các vấn đề tồn tại. Số người cảm thấy hài lòng về kết quả giải quyết thủ tục hành chính ở 6 lĩnh vực nằm trong khoảng 73,3-89,8% số người được hỏi. Cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất là lĩnh vực nhận được đánh giá thấp nhất và lĩnh vực cấp giấy đăng ký kết hôn được đánh giá cao nhất. Tỷ lệ người dân được hỏi cảm thấy hài lòng về sự phục vụ của công chức ở 6 thủ tục là từ 74,3-87,2%. Cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất vẫn là thủ tục được đánh giá thấp nhất, cả về chất lượng công chức cũng như mức độ hài lòng về công chức. Sự hài lòng của người dân, tổ chức về toàn bộ quá trình giải quyết thủ tục hành chính ở 6 thủ tục chiếm 74,4-89,5% số người được hỏi.

Hoạt động phối hợp giám sát giữa Mặt trận Tổ quốc Việt Nam với Hội Liên hiệp Phụ nữ Việt Nam

Đó là, tham gia giám sát việc thực hiện luật pháp, chính sách về bình đẳng giới. Ngoài ra, các cấp hội ở các bộ, ngành, địa phương đã tích cực tham gia đóng góp ý kiến đối với các văn bản quy phạm pháp luật do địa phương ban hành và các chương trình, kế hoạch phát triển kinh tế - xã hội của địa phương. Công tác hòa giải ở cơ sở có sự tham gia tích cực của cán bộ Hội Phụ nữ, góp phần giải quyết khiếu kiện dứt điểm ngay tại cơ sở, giảm tình trạng khiếu kiện vượt cấp không cần thiết, tiết kiệm thời gian và tiền bạc cho nhà nước và công dân. Thông qua hoạt động phối hợp giám sát với Mặt trận Tổ quốc Việt Nam trong lĩnh vực giám sát việc thực hiện luật pháp, chính sách về bình đẳng giới, Hội Liên hiệp Phụ nữ Việt Nam đã chủ động tham mưu cho Đảng, Nhà nước thực hiện các cam kết quốc tế liên quan tới quyền của phụ nữ và bình đẳng giới mà Chính phủ Việt Nam tham gia như Mục tiêu phát triển Thiên niên kỷ, Cương lĩnh hành động Bắc Kinh vì bình đẳng, phát triển và hoà bình, Công ước Liên hợp quốc về xóa bỏ mọi hình thức phân biệt đối xử đối với phụ nữ (Công ước CEDAW)...

Thông qua hoạt động phối hợp giám sát với Mặt trận Tổ quốc Việt Nam, Hội Liên hiệp Phụ nữ Việt Nam đã tích cực tuyên truyền nâng cao nhận thức của cán bộ, hội viên, phụ nữ về đường lối, chính sách đối ngoại của Đảng, Nhà nước nhằm thực hiện tốt công tác thông tin về luật pháp, chính sách của Đảng, Nhà nước liên quan đến phụ nữ, trẻ em. Tăng cường thông tin cho phụ nữ Việt Nam về phong trào phụ nữ thế giới, thực trạng về bình đẳng giới, kinh nghiệm và mô hình phát triển hiệu quả, bền vững của các tổ chức phụ nữ trên thế giới.

Trong thời gian tới, hoạt động phối hợp giám sát giữa Mặt trận Tổ quốc Việt Nam và Hội Liên hiệp Phụ nữ Việt Nam cần hướng vào việc phát huy hơn nữa chức năng và thế mạnh của Mặt trận Tổ quốc Việt Nam và Hội nhằm trao đổi thông tin và phối hợp chặt chẽ trong tổ chức các hoạt động của từng tổ chức trong tình hình mới.

Hoạt động phối hợp giám sát giữa Mặt trận Tổ quốc Việt Nam với Đoàn Thanh niên Cộng sản Hồ Chí Minh

Đoàn Thanh niên Cộng sản Hồ Chí Minh là một trong những thành viên tích cực của Mặt trận Tổ quốc Việt Nam có ý thức rất cao về trách nhiệm của mình trong việc thực hiện, tham gia vào các chương trình phối hợp công tác, phối hợp và thống nhất hành động, các cuộc vận động do Mặt trận Tổ quốc Việt Nam khởi xướng như cuộc vận động “Toàn dân đoàn kết xây dựng đời sống văn hóa ở khu dân cư”, “Ngày vì người nghèo”. Các phong trào thi đua do Đoàn Thanh niên Cộng sản Hồ Chí Minh phát động đã được đông đảo thanh niên tại khắp mọi miền đất nước hưởng ứng, như: “5 xung kích phát triển kinh tế - xã hội và bảo vệ Tổ quốc”, “4 đồng hành với thanh niên lập thân, lập nghiệp”... Thực hiện phong trào “5 xung kích phát triển kinh tế xã hội bảo vệ Tổ quốc”, Đoàn Thanh niên Cộng sản Hồ Chí Minh đã tổ chức nhiều chương trình tình nguyện, chiến dịch tình nguyện, đưa thanh niên về các vùng sâu vùng xa, các vùng khó khăn để hỗ trợ người nghèo...

Các hoạt động trên đã cổ vũ, phát huy tính năng động, sáng tạo và sức trẻ của thanh niên trong việc tham gia phát triển kinh tế - xã hội. Lực lượng đoàn viên thanh niên rất đông đảo, có mặt ở tất cả các cơ quan, tổ chức trong hệ thống chính trị từ Trung ương đến cơ sở; do đó những nội dung và kết quả phối hợp giám sát giữa Mặt trận Tổ quốc Việt Nam với Đoàn Thanh niên Cộng sản Hồ Chí Minh rất phong phú, từ giám sát hoạt động của tổ chức Đảng, đảng viên; giám sát hoạt động của cơ quan dân cử và đại biểu dân cử (giám sát ); giám sát hoạt động thi hành pháp luật của các cơ quan hành chính nhà nước và đội ngũ cán bộ, công chức nhà nước; giám sát hoạt động tư pháp trong các cơ quan tư pháp.

Thông qua các hoạt động này, Mặt trận Tổ quốc Việt Nam đã tổng hợp về trình bày trước Quốc hội, kiến nghị những vấn đề thuộc trách nhiệm của Quốc hội, Ủy ban Thường vụ Quốc hội xem xét giải quyết; kiến nghị Chính phủ chỉ đạo khắc phục những yếu kém trong điều hành, quản lý trên các lĩnh vực của đời sống xã hội để sớm có giải pháp khắc phục, đáp ứng những nguyện vọng chính đáng của nhân dân; kiến nghị Tòa án, Viện kiểm sát và các cơ quan tiến hành tố tụng khắc phục án tồn đọng và những vụ điều tra, truy tố, xét xử oan, sai gây thiệt hại cho cá nhân, tổ chức.

Giải pháp nâng cao hiệu quả phối hợp giám sát giữa Mặt trận Tổ quốc Việt Nam với các tổ chức thành viên

1. Chú trọng tuyên truyền nâng cao nhận thức về công tác phối hợp giữa Mặt trận Tổ quốc Việt Nam với các tổ chức thành viên trong hoạt động giám sát và phản biện xã hội. Muốn nâng cao chất lượng và hiệu quả hoạt động của Mặt trận thì một yêu cầu quan trọng đặt ra là, Mặt trận cũng như các tổ chức trong Mặt trận và hệ thống chính trị nói chung phải thực sự minh định và khẳng định được trong thực tế chức năng, nhiệm vụ của mình, thẩm quyền và trách nhiệm của mình, đồng thời lựa chọn đúng phương pháp hoạt động phù hợp với đặc điểm của chính mình. Đây là vấn đề lớn nhất, nổi bật nhất cả về lý luận và thực tiễn mà cũng là vấn đề khó nhất trong công tác mặt trận. Dân chủ càng phát triển, nhà nước pháp quyền càng được hoàn thiện, quản lý đời sống xã hội càng đi vào hiện đại hóa để đáp ứng yêu cầu dân chủ thực chất và phát huy đầy đủ quyền làm chủ của người dân thì tiếng nói của Mặt trận càng được coi trọng, vai trò của Mặt trận càng được đề cao, bởi Mặt trận là hình ảnh của khối đại đoàn kết toàn dân tộc, là sự thể hiện trung thực ý chí, nguyện vọng, nhu cầu và lợi ích của nhân dân - những người chủ và làm chủ đích thực của xã hội.

Đảng lãnh đạo, cầm quyền và Nhà nước quản lý để nhân dân làm chủ. Đảng và Nhà nước cần và rất cần sự chủ động tham gia và tham gia có hiệu quả thực chất của Mặt trận vào công tác xây dựng Đảng, tham gia quản lý Nhà nước, tham gia vào các hoạt động tư vấn, phản biện, giám sát, kiểm tra hoạt động của các tổ chức Đảng cũng như chính quyền Nhà nước, hành vi của cán bộ, đảng viên, công chức, nhất là những người làm việc trong các cơ quan công quyền.

Việc giám sát thông qua công tác phối hợp giữa Mặt trận Tổ quốc Việt Nam với các cơ quan, tổ chức để tư vấn, phản biện, giám sát, kiểm tra đối với Đảng và Nhà nước là khách quan, tất yếu, xuất phát từ bản chất của chế độ và nền dân chủ xã hội chủ nghĩa mà chúng ta đang nỗ lực xây dựng, từ bản chất, mục đích và trọng trách lịch sử của Đảng Cộng sản cầm quyền. Vì vậy, cần tuyên truyền sâu rộng để xã hội hiểu rõ chỉ có Mặt trận Tổ quốc Việt Nam (là tổ chức tự tiến hành hoặc chủ trì phối hợp) mới có đủ điều kiện cần thiết để đáp ứng yêu cầu và đòi hỏi của hoạt động giám sát và phản biện xã hội.

2. Trên cơ sở quy định của Hiến pháp năm 2013 và các quy định có liên quan, Nhà nước sớm ban hành các văn bản quy định về sự phân công, phối hợp, minh bạch giữa các cơ quan thực hiện chức năng lập pháp, hành pháp, tư pháp. Mỗi cơ quan trong bộ máy Nhà nước cần xác định rõ phạm vi, nhiệm vụ, trách nhiệm, nghĩa vụ, sẽ tạo nên hiệu quả hoạt động chung của bộ máy Nhà nước trong việc thực thi quyền lực nhà nước. Trong đó quy định rõ về sự phối hợp giám sát, phản biện của Quốc hội, đại biểu Quốc hội (giám sát, phản biện mang tính quyền lực nhà nước) với sự tham gia giám sát, phản biện xã hội của Mặt trận Tổ quốc Việt Nam và các cơ quan, tổ chức của Đảng, của Nhà nước và tổ chức chính trị - xã hội...

3. Nhà nước ban hành các cơ chế, chính sách tạo điều kiện để nhân dân thông qua Mặt trận Tổ quốc Việt Nam và các tổ chức thành viên thực hiện quyền giám sát của mình đối với tổ chức và thực hiện quyền lực nhà nước thông qua các phương tiện truyền thông đại chúng. Thông tin là cơ sở, điều kiện của giám sát, vì giám sát phải có các chứng cứ, chứng minh việc thực thi đúng hay không đúng pháp luật của các cơ quan, cán bộ, công chức nhà nước. Thông tin để nhân dân biết các quy định, các dự án và các văn bản pháp luật, giám sát đối với việc thực thi quyền lực nhà nước. Ngoài ra, thông qua kênh thông tin, người dân có thể bày tỏ ý kiến của mình về hành vi của các cá nhân trong cơ quan công quyền và về những vấn đề liên quan, vì rằng chính sách, pháp luật của Nhà nước không phải bao giờ cũng phù hợp với sự vận động của đời sống xã hội, mà luôn phải được sửa đổi, bổ sung qua thực tiễn cuộc sống.

4. Mặt trận Tổ quốc Việt Nam và các tổ chức chính trị - xã hội, các tổ chức thành viên cũng phải tích cực, chủ động đổi mới cơ chế tổ chức và phương pháp hoạt động để thực hiện có hiệu quả các quy chế phối hợp giám sát và phản biện xã hội giữa cơ quan Mặt trận Tổ quốc Việt Nam với các tổ chức của Đảng, cơ quan Nhà nước; cần coi giám sát và phản biện xã hội là một nhu cầu cần thiết, tất yếu trong quá trình lãnh đạo và điều hành đất nước; thực hiện đồng bộ cơ chế Đảng lãnh đạo, Nhà nước quản lý, nhân dân làm chủ.

5. Tăng cường sự lãnh đạo của Đảng đối với công tác phối hợp giữa Mặt trận Tổ quốc Việt Nam với các cơ quan, tổ chức trong hoạt động giám sát. Đảng tham gia vào Mặt trận như một thành viên, nhưng là thành viên lãnh đạo, là người định hướng chính trị cho hoạt động của Mặt trận. Đảng chịu trách nhiệm về sự lãnh đạo của mình, đồng thời làm tròn nghĩa vụ với Mặt trận. Mặt trận tiếp nhận sự lãnh đạo của Đảng đồng thời đòi hỏi Đảng phải làm tròn nghĩa vụ với Mặt trận. Đây cũng là phương hướng cơ bản của đổi mới công tác Mặt trận, làm cho Mặt trận ngày càng tỏ rõ vai trò, vị thế của mình, thực sự thể hiện tiếng nói của nhân dân, ý nguyện của nhân dân trong công cuộc xây dựng đất nước, xây dựng Đảng và Nhà nước, phát huy sức mạnh dân chủ - đoàn kết - đồng thuận xã hội.

Tài liệu tham khảo:

1. Ủy ban Trung ương Mặt trận Tổ quốc Việt Nam: Một số vấn đề đổi mới tổ chức và phương thức hoạt động của Mặt trận Tổ quốc Việt Nam. Tài liệu tham khảo nội bộ. 2001,

2. GS.TS. Nguyễn Phú Trọng: Đổi mới và phát triển ở Việt Nam - Một số vấn đề lý luận và thực tiễn. Nxb. CTQG, H. 2006.

3. TS. Thang Văn Phúc - TS. Nguyễn Minh Phương: Đổi mới tổ chức và hoạt động của Mặt trận Tổ quốc và các tổ chức chính trị - xã hội ở nước ta hiện nay. Nxb CTQG, H. 2007.

4. Đảng Cộng sản Việt Nam: Văn kiện Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ XII, Nxb. CTQG, H. 2016.

Phạm Thị Hồng

Tiến sĩ, Phó Giám đốc Trung tâm Bồi dưỡng cán bộ và Nghiên cứu khoa học Mặt trận Tổ quốc Việt Nam.