Đây là Hội thảo được Ban Thường trực Ủy ban Trung ương MTTQ Việt Nam tổ chức sau thành công của Hội thảo “Mặt trận Tổ quốc Việt Nam thực hiện công tác phòng, chống tham nhũng, lãng phí” các tỉnh khu vực phía Bắc vào tháng 12/2017.

Tham dự Hội thảo có Ủy viên Bộ Chính trị, Bí thư Thành ủy Thành phố Hồ Chí Minh Nguyễn Thiện Nhân; Bí thư Trung ương Đảng, Bí thư Đảng đoàn, Chủ tịch Ủy ban Trung ương MTTQ Việt Nam Trần Thanh Mẫn; ông Huỳnh Đảm, nguyên Chủ tịch Ủy ban Trung ương MTTQ Việt Nam; ông Hầu A Lềnh, Ủy viên Trung ương Đảng, Phó Bí thư Đảng đoàn, Phó Chủ tịch - Tổng Thư ký Ủy ban Trung ương MTTQ Việt Nam; ông Ngô Sách Thực, Phó Chủ tịch Ủy ban Trung ương MTTQ Việt Nam; ông Phạm Gia Túc, Phó Trưởng Ban Nội chính Trung ương; đại diện các ban, bộ, ngành ở Trung ương, TP. Hồ Chí Minh, các nhà khoa học, Hội đồng tư vấn Ủy ban Trung ương MTTQ Việt Nam cùng đại diện lãnh đạo Ủy ban MTTQ Việt Nam khu vực phía Nam.

Không né tránh và có chính kiến đối với các vụ việc tham nhũng

Phát biểu khai mạc Hội thảo, Chủ tịch Ủy ban Trung ương MTTQ Việt Nam Trần Thanh Mẫn khẳng định, Hội thảo nhằm cụ thể hóa Chương trình hành động số 19 về việc thực hiện Nghị quyết Hội nghị lần thứ tư Ban Chấp hành Trung ương Đảng (khóa XII), từ đó thể hiện sự hưởng ứng và quyết tâm mạnh mẽ tìm giải pháp thực hiện tốt hơn nữa vai trò, trách nhiệm và nâng cao năng lực của MTTQ Việt Nam với công tác phòng, chống tham nhũng, lãng phí thời gian tới.

Chia sẻ về đánh giá của Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng tại Hội nghị toàn quốc về công tác phòng, chống tham nhũng năm 2018: “Công tác phòng, chống tham nhũng được chỉ đạo thực hiện ráo riết, quyết liệt, đạt nhiều kết quả tích cực, rõ rệt, để lại dấu ấn tốt, được nhân dân rất hoan nghênh, đồng tình, ủng hộ; các tổ chức quốc tế ghi nhận, đánh giá tích cực. Tham nhũng đang từng bước được kiềm chế và có chiều hướng thuyên giảm, góp phần giữ vững ổn định chính trị, phát triển KT-XH, củng cố niềm tin của nhân dân đối với Đảng và Nhà nước”. Chủ tịch Trần Thanh Mẫn cho rằng, kết quả đó bên cạnh vai trò nổi bật, tích cực của Trung ương, Bộ Chính trị, Ban Bí thư, các cơ quan tham mưu của Đảng; vai trò của Quốc hội, Chính phủ và các bộ, ngành chức năng, cấp ủy đảng, ủy ban kiểm tra các cấp… trong hệ thống chính trị thì còn có vai trò, trách nhiệm, sự nỗ lực của hệ thống MTTQ Việt Nam các cấp và nhân dân thời gian qua.

Chủ tịch Trần Thanh Mẫn cho biết, trên cơ sở quyền và trách nhiệm của mình, MTTQ Việt Nam các cấp ngày càng chú trọng và thực hiện có hiệu quả hơn, thông qua trách nhiệm tham gia hoàn thiện cơ chế, chính sách phòng, chống tham nhũng, từ đó nâng cao năng lực trong việc tham gia góp ý, phản biện xã hội để góp phần hoàn thiện cơ chế, pháp luật về PCTN; tăng cường tuyên truyền, phổ biến, giáo dục pháp luật; tích cực thực hiện các chương trình phối hợp giám sát, bước đầu chú trọng hướng đến những nội dung, lĩnh vực nhạy cảm, dễ phát sinh tham nhũng, lãng phí, gây sách nhiễu, phiền hà đối với người dân và doanh nghiệp, kiến nghị các cơ quan có thẩm quyền giải quyết khiếu nại, tố cáo của người dân.

Trong quá trình chỉ đạo, hướng dẫn, tổ chức, triển khai thực hiện, MTTQ Việt Nam đã chủ động ban hành và triển khai thực hiện trong hệ thống Chương trình hành động của MTTQ Việt Nam thực hiện công tác phòng, chống tham nhũng, lãng phí giai đoạn 2018-2020, đồng thời thành lập Ban Tham mưu về chỉ đạo, tổ chức thực hiện Chương trình, xây dựng cơ chế và tổ chức triển khai thực hiện một việc rất mới trong hệ thống Mặt trận, thông qua việc ban hành Quy trình tiếp nhận và xử lý thông tin phản ánh, tố cáo về tham nhũng, lãng phí, suy thoái về chính trị, đạo đức, lối sống, “tự diễn biến”,  “tự chuyển hóa ” trong cán bộ, đảng viên…

“Ủy ban Trung ương MTTQ Việt Nam, các tổ chức chính trị - xã hội cùng các cơ quan liên quan và nhân dân được đánh giá là đã chủ động, tích cực phối hợp chặt chẽ cùng Chính phủ và các bộ, ngành, địa phương, cơ quan chức năng để thực hiện tốt công tác phòng, chống tham nhũng, lãng phí, thực hành tiết kiệm; tích cực phát hiện, đấu tranh với những hiện tượng tham nhũng, tiêu cực; tham gia có hiệu quả vào quá trình cải cách thủ tục hành chính; tích cực tham gia xây dựng Đảng, Nhà nước trong sạch, vững mạnh và phát huy mạnh mẽ vai trò làm chủ của nhân dân”, Chủ tịch Trần Thanh Mẫn nhấn mạnh.

Tuy nhiên, Chủ tịch Trần Thanh Mẫn cũng cho rằng, mặc dù có những cố gắng nhất định, song ý thức về vai trò, trách nhiệm tham gia công tác PCTN của Ủy ban MTTQ Việt Nam các cấp chưa thực sự đáp ứng được mong đợi của người dân.

“Xã hội, nhân dân kỳ vọng nhiều hơn ở tính tích cực, chủ động, mạnh mẽ, và năng lực giám sát, phản biện xã hội của MTTQ Việt Nam thông qua việc phát hiện chính xác, kịp thời, không né tránh, có chính kiến từ phía MTTQ Việt Nam các cấp, trước yêu cầu, đòi hỏi và áp lực cao hơn từ công tác này”, Chủ tịch Trần Thanh Mẫn chia sẻ.

Từ những vấn đề đã nêu, đại biểu tham dự Hội thảo đã góp ý, chia sẻ, trao đổi những mặt được, chưa được, các bài học kinh nghiệm để nâng cao năng lực của hệ thống MTTQ Việt Nam các cấp, từ đó đề xuất các giải pháp phù hợp, sát thực với điều kiện MTTQ Việt Nam hiện có và thế mạnh, trên cơ sở đó đề ra được các nhiệm vụ trọng tâm, đáp ứng được những gì xã hội, nhân dân mong đợi mà MTTQ Việt Nam cần triển khai trong giai đoạn tới; đồng thời đưa ra đề xuất, kiến nghị hoàn thiện cơ chế, chính sách, pháp luật về PCTN.

Tạo niềm tin trong nhân dân thông qua những việc làm cụ thể

Bày tỏ niềm vui mừng khi đến dự Hội thảo và lắng nghe những chia sẻ kinh nghiệm của các đại biểu về việc thực hiện các chủ trương của Đảng, chính sách và pháp luật của Nhà nước đối với công tác phòng, chống tham nhũng, lãng phí, Bí thư Thành ủy Nguyễn Thiện Nhân khẳng định, đây chính là những nét đổi mới trong công tác Mặt trận nhằm đáp ứng yêu cầu trong tình hình mới.

Khẳng định về thẩm quyền của của Mặt trận đối với việc tham gia phòng, chống tham nhũng, lãng phí trong Hiến pháp và những quy định về vai trò, quyền, trách nhiệm về giám sát, phản biện trong các văn kiện của Đảng, các nghị quyết của Trung ương, đặc biệt là Nghị quyết Trung ương 4, Bí thư Thành ủy Nguyễn Thiện Nhân cho biết, Thành ủy TP.Hồ Chí Minh đã có Quy chế 1374 xử lý các thông tin liên quan đến suy thoái, tham nhũng từ 4 nguồn: Mặt trận tiếp xúc cử tri, HĐND tiếp xúc cử tri, các đơn khiếu nại, tố cáo và các thông tin báo chí đăng. Dựa trên các nguồn thông tin trên, Mặt trận Tổ quốc và HĐND sẽ tập hợp kiến nghị và chuyển sang Ban Thường vụ Thành ủy để phân công xử lý theo từng cấp.

“Cần phải có cơ chế xử lý thông tin để các cơ quan chức năng có quy trình xử lý thông tin hiệu quả”, ông Nguyễn Thiện Nhân nhấn mạnh.

Từ thực tiễn của các địa phương, ông Nguyễn Thiện Nhân cho rằng, từ nay đến cuối năm 2018, UBTƯ MTTQ Việt Nam nên sớm đề nghị Ủy ban MTTQ các tỉnh, thành phố giới thiệu ít nhất 1 trường hợp có liên quan đến tham nhũng, lãng phí do Mặt trận kiến nghị giải quyết có kết quả, để từ đó tổng hợp thành một cuốn sách về 63 giải pháp trong đấu tranh phòng, chống tham nhũng, lãng phí, từ đó phát hành rộng rãi đến báo chí và nhân dân, từ đó có thể tạo được niềm tin trong nhân dân và khẳng định rõ hơn vai trò của Mặt trận đối với cuộc đấu tranh này.

MTTQ phải vững mạnh thì phòng, chống tham nhũng, lãng phí mới hiệu quả

Ghi nhận những kết quả tham gia phòng, chống tham nhũng, lãng phí của hệ thống MTTQ các cấp thời gian qua, để tiếp tục phát huy vai trò của MTTQ các cấp trong phòng, chống tham nhũng, lãng phí thời gian tới, ông Huỳnh Đảm, nguyên Chủ tịch Ủy ban Trung ương MTTQ Việt Nam cho rằng, MTTQ Việt Nam cần xây dựng hệ thống vững mạnh đúng theo Hiến pháp năm 2013 đã quy định. Đây chính là cơ sở để Mặt trận các cấp phát huy vai trò trong tham gia phòng, chống tham nhũng, lãng phí và các chương trình giám sát, phản biện xã hội.

Ông Huỳnh Đảm cũng cho rằng, đội ngũ cán bộ chủ chốt tại MTTQ các cấp phải vững mạnh và được trang bị đầy đủ kiến thức để phát huy vai trò của người đứng đầu trong các chương trình giám sát, phản biện xã hội, đặc biệt là khẳng định vai trò của Mặt trận trong việc giám sát công tác lấy phiếu tín nhiệm đối với cơ quan chính quyền và Ủy ban nhân dân các cấp.

“Mặt trận phải đại diện quyền và lợi ích hợp pháp của nhân dân, giám sát việc lấy phiếu tín nhiệm là cơ sở chính là để bảo vệ quyền và lợi ích cho nhân dân tại mỗi địa phương”, ông Huỳnh Đảm nhấn mạnh.

Gương mẫu, quyết liệt, có ý chí và hành động trong đấu tranh với tham nhũng, lãng phí

Ghi nhận và tiếp thu ý kiến của đại biểu tham dự Hội thảo, Chủ tịch Trần Thanh Mẫn khẳng định, các ý kiến đã đưa ra những giải pháp và yêu cầu, đòi hỏi cao hơn đối với vai trò, trách nhiệm của MTTQ Việt Nam cần nỗ lực trong thời gian tới. Đây chính là thách thức thực tế, buộc Mặt trận phải sớm khắc phục khó khăn, hạn chế, phải có sản phẩm cụ thể và bằng những con số biết nói, góp phần nâng cao vị thế, vai trò của MTTQ Việt Nam.

“Bộ phận tham mưu sớm có trách nhiệm tổng hợp đầy đủ, đồng thời hệ thống hóa các ý kiến, kiến nghị theo nội dung, lĩnh vực cho chính xác, tham mưu đề xuất để Ban Thường trực UBTƯ MTTQ Việt Nam kịp thời đề xuất với Bộ Chính trị, Ban Bí thư, Quốc hội, Chính phủ theo thẩm quyền”, Chủ tịch Trần Thanh Mẫn nhấn mạnh.

Khẳng định chưa bao giờ chủ trương, đường lối của Đảng, chính sách và pháp luật của Nhà nước về công tác phòng, chống tham nhũng, lãng phí nói chung; về vai trò, quyền, trách nhiệm của MTTQ Việt Nam nói riêng lại đầy đủ, bảo đảm và thuận lợi như hiện nay, tuy nhiên, Chủ tịch Trần Thanh Mẫn cũng cho rằng, để tạo đồng thuận xã hội, tăng cường niềm tin trong nhân dân - động lực để Ủy ban MTTQ Việt Nam phát huy tốt hơn, hiệu quả hơn cả chiều rộng, chiều sâu - bản thân Mặt trận phải cố gắng và phối hợp, thống nhất hành động trong các tổ chức thành viên chặt chẽ hơn, sáng tạo hơn, bài bản hơn.

Chủ tịch Trần Thanh Mẫn nhấn mạnh, trên cơ sở Hiến pháp, pháp luật về phòng, chống tham nhũng, lãng phí, MTTQ Việt Nam tiếp tục tham gia có hiệu quả quá trình nâng cao nhận thức và ý thức chấp hành pháp luật trong xã hội và nhất là khâu giám sát tổ chức thực hiện. Gắn công tác tuyên truyền về phòng, chống tham nhũng, lãng phí với việc triển khai thực hiện Chỉ thị 05 -CT/TW của Bộ Chính trị về đẩy mạnh việc học tập và làm theo tư tưởng, đạo đức, phong cách Hồ Chí Minh.  

“Mặt trận các cấp sẽ tiếp tục triển khai mạnh mẽ hơn, đồng bộ hơn từ Trung ương tới các cấp ở địa phương và đồng đều tại các vùng miền. Các khu vực, các tỉnh, thành phố cần tăng cường chia sẻ kinh nghiệm về mô hình hay, cách làm tốt, bài học kinh nghiệm để có sự phát huy toàn diện hơn. Trong đó, vai trò của các tổ chức thành viên cũng được thể hiện rõ rệt hơn”, Chủ tịch Trần Thanh Mẫn đề nghị.

Cùng với đó, Ủy ban MTTQ Việt Nam các cấp và các tổ chức thành viên phải thống nhất về nhận thức mức độ nghiêm trọng của tình hình tham nhũng ở địa phương, lĩnh vực mình theo dõi, phụ trách; cán bộ MTTQ Việt Nam phải thực sự nâng cao năng lực; gương mẫu, quyết liệt trong công tác, đặc biệt phải có ý chí và hành động trong đấu tranh PCTN; không sợ mất uy tín, không sợ khuyết điểm; bản lĩnh, có chính kiến thông qua hoạt động giám sát, phản biện xã hội.

“Phải lắng nghe ý kiến nhân dân, phải biết dựa vào nhân dân, giải thích cho nhân dân hiểu, làm cho nhân dân tin và phải công khai để nhân dân biết, ủng hộ và giám sát, đó mới là chìa khóa mở ra sự thành công trong công tác này thời gian tới.”, Chủ tịch Trần Thanh Mẫn gợi mở.

Cũng theo Chủ tịch Trần Thanh Mẫn, Mặt trận các cấp cần tiếp tục đổi mới và nâng cao chất lượng công tác thông tin, tuyên truyền trong hệ thống Mặt trận, đồng thời phát huy vai trò của báo chí, truyền thông, doanh nghiệp, doanh nhân, tri thức, người dân, người dân tộc thiểu số, chức sắc, chức việc tôn giáo, người tiêu biểu trong xã hội với công tác phòng, chống tham nhũng, lãng phí. Cùng với đó, cần kiện toàn, nâng cao chất lượng hoạt động của Ban Thanh tra nhân dân, phát huy vai trò của Ban Giám sát đầu tư của cộng động, phát hiện, đấu tranh với những biểu hiện tiêu cực, sai phạm ngay từ cơ sở.

Hương Diệp