Phó Chủ tịch Quốc hội, Thượng tướng Trần Quang Phương phát biểu. Ảnh: Hồ Long

Đã có 27.071 cuộc tiếp xúc cử tri được tổ chức

Báo cáo kết quả nghiên cứu, rà soát Nghị quyết liên tịch số 525/2012/ UBTVQH13-ĐCTUBTWMTTQVN, ngày 27.9.2012, Trưởng Ban Dân nguyện Dương Thanh Bình nêu rõ, qua 10 năm thực hiện Nghị quyết cho thấy, về mặt nhận thức của các cá nhân, cơ quan, tổ chức có trách nhiệm thi hành Nghị quyết đã được nâng lên rõ rệt.

Nhiều ĐBQH đã chủ động, tích cực thực hiện việc tiếp xúc cử tri với nhiều hình thức khác nhau; thu thập, nghiên cứu và chuyển nhiều kiến nghị của cử tri đến các cơ quan, tổ chức có thẩm quyền giải quyết. Cử tri ngày càng nhận thức rõ hơn về quyền và trách nhiệm tham dự các cuộc tiếp xúc, kiến nghị, phản ánh với đại biểu Quốc hội, ngày càng quan tâm đến hoạt động của Quốc hội, ĐBQH nói chung, hoạt động tiếp xúc cử tri nói riêng.

Đã có 27.071 cuộc tiếp xúc cử tri, với nhiều hình thức khác nhau được tổ chức; 42.455 kiến nghị của cử tri được tổng hợp, chuyển tới 72 đầu mối các cơ quan, đơn vị, tổ chức ở Trung ương có thẩm quyền giải quyết, trả lời kiến nghị cử tri; 650 văn bản quy phạm pháp luật khác nhau được các cơ quan có thẩm quyền ban hành mới hoặc sửa đổi, bổ sung theo kiến nghị của cử tri.

Phó Chủ tịch UBTƯMTTQ Việt Nam Trương Thị Ngọc Ánh tại phiên họp

Tuy nhiên, Trưởng Ban Dân nguyện cũng chỉ rõ, vẫn còn một số hạn chế, vướng mắc trong tổ chức thực hiện Nghị quyết số 525. Cụ thể, việc triển khai hoạt động tiếp xúc cử tri của ĐBQH và Đoàn ĐBQH chủ yếu tập trung dưới hình thức tiếp xúc cử tri định kỳ, trước và sau mỗi kỳ họp Quốc hội, hình thức tiếp xúc cử tri theo chuyên đề, lĩnh vực, đối tượng được tổ chức còn ít và chủ yếu theo hình thức hội nghị. Tổ chức tiếp xúc cử tri có lúc, có nơi còn mang tính hình thức; nội dung, chương trình hội nghị tiếp xúc cử tri còn đơn điệu; thông tin chuyển tải đển cử tri thiếu sinh động, chưa đáp ứng được sự mong mỏi của cử tri; chưa có nhiều gợi mở nội dung để cử tri phát biểu tâm tư, nguyện vọng.

Hoạt động tiếp xúc cử tri sau kỳ họp Quốc hội thường ít hơn trước kỳ họp. Ở một số cuộc tiếp xúc, số lượng cử tri tham dự chưa nhiều, số kiến nghị hạn chế. Nghị quyết số 525 chưa quy định hình thức tiếp xúc cử tri trực tuyến hoặc trực tiếp kết hợp trực tuyến; nhiều địa phương khó khăn trong việc đầu tư xây dựng hệ thống trực tuyến do ngân sách, nguồn lực chưa đảm bảo. Một số Bộ, Ngành trung ương giải quyết, trả lời kiến nghị của cử tri không đúng hạn, còn chậm. 

Nghiên cứu ban hành 2 Nghị quyết mới riêng biệt

Chủ tịch Quốc hội Vương Đình Huệ phát biểu. Ảnh: Hồ Long

Đại biểu tham dự phiên họp cơ bản đánh giá cao báo cáo của Ban Dân nguyện đã được chuẩn bị kỹ lưỡng, phân tích, đánh giá xác thực, với các phụ lục khoa học, chi tiết để thấy được tổng thể hoạt động tiếp xúc cử tri của ĐBQH trong 10 năm qua.

Cho ý kiến tại phiên họp, Chủ tịch Quốc hội Vương Đình Huệ đề nghị, trong Báo cáo của Ban Dân nguyện cần đánh giá thêm về công tác quán triệt thực hiện Nghị quyết, giám sát việc thực hiện Nghị quyết 525 như thế nào; đánh giá tính sâu sát, phù hợp, thực chất, thiết thực và hiệu quả của công tác tiếp xúc cử tri; nêu ra những quan điểm lớn về việc sửa đổi, bổ sung Nghị quyết và những nội dung chính sách lớn cần sửa đổi, bổ sung.

Chủ tịch Quốc hội gợi mở, sau khi hoàn thiện Báo cáo nên tổ chức Hội nghị chuyên đề về nội dung này để công bố chính thức kết quả tổng kết thực hiện Nghị quyết 525 và nghe ý kiến của các Đoàn ĐBQH và các ĐBQH, làm cơ sở để xây dựng nghị quyết mới.

Ủy ban Thường vụ Quốc hội sẽ ban hành kết luận, trong đó bao gồm chủ trương sửa đổi Nghị quyết; phân công cơ quan, tổ chức thực hiện và thời hạn chậm nhất là tháng 1.2024 phải ban hành nghị quyết mới để áp dụng cho công tác tiếp xúc cử tri trước Kỳ họp thứ Bảy. Chủ tịch Quốc hội cũng cho rằng, nên tách thành 2 nghị quyết riêng biệt: 1 nghị quyết về tiếp xúc cử tri của ĐBQH và 1 nghị quyết về tiếp xúc cử tri của đại biểu HĐND. Về nội dung, cần nhấn mạnh việc sửa đổi, bổ sung nghị quyết tới đây phải quán triệt đầy đủ Hiến pháp, Luật Tổ chức Quốc hội, Luật Mặt trận Tổ quốc Việt Nam, Luật Tổ chức chính quyền địa phương…

Phó Chủ tịch UBTƯMTTQ Việt Nam Trương Thị Ngọc Ánh phát biểu tại phiên họp

Phát biểu tại phiên họp, bày tỏ đồng tình với báo cáo tổng hợp tổng kết rà soát kết quả 10 năm thực hiện Nghị quyết liên tịch 525/2012/NQLT/UBTVQH13ĐCTUBTWMTTQVN, Phó Chủ tịch UBTƯ MTTQ Việt Nam Trương Thị Ngọc Ánh cho biết, báo cáo đã tổng hợp đầy đủ các nội dung trong báo cáo của Ban Thường trực UBTƯ MTTQ Việt Nam

Theo Phó Chủ tịch UBTƯ MTTQ Việt Nam Trương Thị Ngọc Ánh, Ban Thường trực UBTƯ MTTQ Việt Nam cũng đã tổ chức khảo sát, đánh giá kết quả thực hiện Nghị quyết liên tịch 525 ở Mặt trận một số địa phương, đơn vị. Sau đó, tổ chức hội nghị tổng kết tại Mặt trận Trung ương với sự tham gia của các tổ chức thành viên của Mặt trận, tham gia cùng với Mặt trận trong quá trình tổ chức thực hiện trách nhiệm của Mặt trận trong phối hợp cùng với Đoàn đại biểu Quốc hội của các tỉnh tổ chức cho đại biểu Quốc hội tiếp xúc cử tri. Những báo cáo, những kiến nghị của Mặt trận trong báo cáo cũng đã được Ban Dân nguyện trình bày rất rõ ràng.

Bên cạnh đó, Phó Chủ tịch UBTƯ MTTQ Việt Nam Trương Thị Ngọc Ánh cũng đề xuất thêm 3 vấn đề. Theo đó, thứ nhất để cho MTTQ Việt Nam thực hiện được vai trò trong trách nhiệm giám sát hoạt động của cơ quan dân cử, đại biểu dân cử thì rất cần cụ thể hóa Điều 27 của Luật Mặt trận Tổ quốc Việt Nam ban hành sửa đổi năm 2015 về trách nhiệm giám sát hoạt động dân cử, và đại biểu dân cử cũng cần được quy định rõ hơn để MTTQ Việt Nam các cấp có thể thực hiện được đầy đủ vai trò, trách nhiệm giám sát hoạt động của đại biểu dân cử.

“Bởi hiện nay theo các nội dung của Nghị quyết liên tịch 525 thì chủ yếu MTTQ Việt Nam các cấp mới thực hiện tốt vai trò tổ chức hội nghị, mời cử tri, và định hướng các nội dung để cử tri quan tâm phát biểu tại các kỳ tiếp xúc của đại biểu Quốc hội với cử tri”-Phó Chủ tịch Trương Thị Ngọc Ánh lý giải.

Thứ hai, Phó Chủ tịch UBTƯ MTTQ Việt Nam Trương Thị Ngọc Ánh tán thành việc cần phải bổ sung những hình thức tiếp xúc cử tri cho phù hợp với tình hình hiện nay. Nhất là sau đại dịch Covid-19 chúng ta cũng đã có kinh nghiệm về tổ chức các hoạt động trực tuyến với điều kiện hiện nay khi quy mô tiếp xúc cử tri, yêu cầu số lượng cử tri ngày càng đông nhưng thực tế những địa điểm cho việc tiếp xúc cử tri ở địa bàn dân cư ở các địa phương rất khó. Các cơ sở hội trường để đảm bảo số lượng cử tri được đông đủ để đại diện đông đủ cho cử tri của địa phương thì rất khó khăn.

“Chính vì vậy chúng tôi rất tán thành việc chúng ta nên bổ sung vào sửa đổi, bổ sung một nội dung về hình thức tiếp xúc cử tri qua hình thức trực tuyến”-Phó Chủ tịch Trương Thị Ngọc Ánh nêu vấn đề.

Vấn đề thứ ba, Phó Chủ tịch Trương Thị Ngọc Ánh đề nghị, cần làm rõ việc tiếp xúc cử tri của đại biểu ở cơ quan, đơn vị công tác. Trong Nghị quyết liên tịch 525 cũng quy định những nội dung, cách thức của đại biểu các cơ quan, đơn vị, tổ chức tiếp xúc với cử tri. Tuy nhiên chúng ta chưa ghi nhận nhiều về kết quả tiếp xúc của đại biểu ở cơ quan, đơn vị nơi công tác. Chính vì vậy rất mong muốn cần có hướng dẫn.

“Ví dụ như những cuộc mà các đại biểu Quốc hội công tác ở các cơ quan, đơn vị có buổi làm việc với cán bộ, công chức, cơ quan trong trong đơn vị thì lồng ghép vào các nhiệm vụ sinh hoạt. Đó là những thông tin hoạt động của Quốc hội về những chính sách, những nghị quyết của Quốc hội mới ban hành thì có được xem là lần tiếp xúc, xúc cử tri của đại biểu Quốc hội và cơ quan, đơn vị hay không? Cho nên chúng tôi rất mong muốn là có những quy định hướng dẫn cụ thể như vậy để ghi nhận trong báo cáo rõ ràng về hình thức này để khi chúng ta ghi nhận các hoạt động của đại biểu Quốc hội được rõ hơn”-Phó Chủ tịch Trương Thị Ngọc Ánh cho hay.

Chủ nhiệm Ủy ban Tư pháp Lê Thị Nga phát biểu. Ảnh: Hồ Long

Cho rằng, hiện nay chưa có phân biệt rõ ràng giữa tiếp xúc cử tri trước và sau kỳ họp, Chủ nhiệm Ủy ban Tư pháp Lê Thị Nga phân tích, tiếp xúc cử tri trước kỳ họp thường là cử tri nói cho đại biểu nghe, còn tiếp xúc cử tri sau kỳ họp thường là đại biểu phổ biến kết quả kỳ họp cho cử tri và Nhân dân.

Chủ nhiệm Ủy ban Tư pháp cho rằng, kết quả kỳ họp thường được tuyên truyền, phổ biến rộng rãi trên các phương tiện truyền thông đại chúng. Vì vậy, cần phân biệt rõ ràng và có phương án quy định phù hợp đối với việc tổ chức tiếp xúc cử tri sau kỳ họp để bảo đảm phù hợp với yêu cầu thực tiễn, nâng cao hiệu quả công tác tiếp xúc cử tri.

Cũng có ý kiến đề nghị Báo cáo cần phải làm sâu sắc hơn những hạn chế, bất cập trong từng nội dung; chỉ rõ nguyên nhân của bất cập là do quy định của Nghị quyết 525 không phù hợp, chưa đầy đủ, chưa chặt chẽ hay do công tác tổ chức thực hiện. Vấn đề nào do Nghị quyết thì sửa đổi, bổ sung, cập nhật, còn nguyên nhân do tổ chức thực hiện thì phải có giải pháp chấn chỉnh.

Quang cảnh phiên họp

Kết luận phiên họp, Phó Chủ tịch Quốc hội Trần Quang Phương nêu rõ, Ủy ban Thường vụ Quốc hội đánh giá cao và cơ bản tán thành với báo cáo của Ban Dân nguyện. Ban Dân nguyện đã tích cực tổng hợp, phối hợp chặt chẽ với Ủy ban Trung ương MTTQ Việt Nam và các cơ quan hữu quan để hoàn thiện báo cáo trình Ủy ban Thường vụ Quốc hội.

Phó Chủ tịch Quốc hội nhấn mạnh, Ủy ban Thường vụ Quốc hội thống nhất việc sửa đổi, bổ sung Nghị quyết số 525, đưa vào chương trình xây dựng Nghị quyết của Ủy ban Thường vụ Quốc hội, giao Ban Dân nguyện chủ trì phối hợp với các cơ quan liên quan để xây dựng Nghị quyết theo đúng quy định của pháp luật. Đồng thời đề nghị nghiên cứu ban hành 2 Nghị quyết riêng biệt: Nghị quyết liên tịch về tiếp xúc cử tri của đại biểu HĐND và Nghị quyết liên tịch về tiếp xúc cử tri của ĐBQH, ban hành cùng lúc để tạo sự thay đổi đồng bộ.

Hương Diệp